رمز ارز
رمز ارز؛ نوعی پول یا دارایی در اقتصاد دیجیتالی است که تراکنش و مبادله با آن در فضا مجازی و بدون مرز انجام می گیرد. استفاده از رمز ارز در ایران به صورت مخفیانه و یا با مخفی بودن کاربر صورت می گیرد و کاربرد آن از نظر شرعی و قانونی در هاله ای از ابهام قرار دارد. از این رو، لازم است تا شرایط شرعی و قانونی برای استفاده از رمز ارز در بازار ایران یا در کشورهای اسلامی توسط کارشناسان و متخصصان اقتصاد اسلامی تصریح شود.
رمز ارز در اصطلاح
رمز ارز یا ارز دیجیتال به دسته‌ای از پول ها یا دارایی دیجیتال گفته می‌شودکه تراکنش های مالی از طریق رمز نگاری انجام می گیرد.[۱] درواقع، رمزارزها نوعی واحد پولی هستندکه تبادل و تراکنش را بر پایه اینترنت انجام می دهند. این تراکنش ها، سرمایه را به صورت آنی و بدون مرز انتقال می‌دهند.[۲] به طور معمول، اداره این تراکنش ها، به‌صورت غیرمتمرکز است و قابلیت مبادله، انجام تراکنش، خرید آنلاین، به واسطه آن وجود دارد. بیت کوین، اتریوم، لایت کوین، بایت کوین، بیت کوین کش، ریپل و مونرو از انواع رمز ارز هستند که مورد استفاده فعالان این عرصه قرار می‌گیرند.[۳] بر این اساس، رمز ارزها نوعی دارایی دیجیتال محسوب می شود که ماهیت فیزیکی ندارند و تنها در کامپیوترها تعریف می‌شوند. امنیت این رمزارز توسط الگوریتم‌های رمزنگاری شده تضمین می‌شودکه بر‌اساس این الگوریتم‌ها، تولید مقدار مشخص و محدودی از بیت‌کوین در هر روز امکان‌پذیر است. از این رو، هیچ بانکی برای رمزارزها وجود ندارد تا سکه یا اسکناس آن را تولید کند و بدون وابستگی به یک بانک مرکزی کار می‌کند.[۴]
شرایط استفاده از رمز ارز در اقتصاد اسلامی
استفاده از رمز ارز در اقتصاد اسلامی زمانی قابل پذیرش است که دو طرف معاملات وابسته به رمز ارز را قبول داشته باشند و شرایط آن را بپذیرند. به بیان دیگر، چارچوب‌های فقهی در این مورد باید رعایت شود؛ چرا که در اسلام برخی از امور مالی حرام محسوب می‌شود. از مهم‌ترین ممنوعیت‌های اسلام در حوزه مالی، کسب سود مال یا همان ربا و سرمایه‌گذاری در فعالیت‌هایی است که منافع عمومی در آن در نظر گرفته نشده، اشاره کرد.[۵]
علاوه بر این، ضرورت دارد تا شارع به عنوان ناظر فقهی، مال بودن آن به صورت حقیقی تأیید شود و ارزش مالی آن در بیرون از فضای مجازی به واسطه کُد به رسمیت شناخته شود.[۶] به رسمیت شناختن آن با قانونمند کردن و تأیید رمز ارزها در بازار اسلامی امکان پذیر است. فعالیت در این حوزه نیاز است¬که پرسش¬های مرتبط با حلال بودن رمزارزها پاسخ داده شود؛ چرا که در حال حاضر، برخی از علما و صاحب‌نظران دینی فعالیت در این بازار را حرام تشخیص می¬دهند و برخی دیگر آن را بدون اشکال دانسته-اند.[۷] از دیگر شرایط استفاده از رمز ارز در بازار اسلامی، مبادله رمز ارز به عنوان معامله کالا با کالا یا کالا با نماینده پول است که می‌تواند منفعت حقیقی به دنبال داشته باشد.[۸] بر این اساس، با پذیرش رمز ارز در بازار اسلامی و تأیید شرع و قانون، می¬توان از رمز ارز در معاملات استفاده کرد و حتی می¬ توان از رمز ارز به عنوان پول مشترک برای انسجام باراز اسلامی در میان کشورهای اسلامی استفاده نمود.[۹]
کارایی رمز ارز در اقتصاد ایران
استخراج و مبادله ارزهای دیجیتال در ایران تاکنون به دلایل امنیتی و همچنین، مسائل شرعی مرتبط با آن ممنوع بوده و بانک مرکزی و هم سازمان بورس و اوراق بهادار درباره این موضوع هشدارهای لازم را دادند و مبادله با آن را ممنوع اعلام کردند. از سوی دیگر، با توجه به کارایی مهمی که ارزهای دیجیتال در جهان امروز دارد، لازم است که مسائل شرعی و امنیتی مرتبط با آن را برطرف شود و پا به پای جهان مدرن در زمینه توسعه اقتصادی گام برداشته شود.[۱۰] بر این اساس، در ایران، برای رمز ارزها قانونی وجود ندارد و در کمیسیون اقتصادی کم و بیش صحبت‌هایی درباره رمزارزها شده است؛ اما به این معنا نیست¬که به ارائه طرح، قانون یا لایحه‌ای منجر شده باشد؛ بلکه فقط صحبت‌های کارشناسی بوده است.[۱۱] بنابراین، تا واضح نشدن وضعیت شرعی و قانونی رمز ارز، ورود در این معامله¬ ها از نظر شرع و قانون اشکال دارد.[۱۲]
منابع
ارجاعات
- ↑ . اقتصاد دیجیتال و فرصت های نوین کسب و کار در مدیریت شهری
- ↑ . اسلام پدیا
- ↑ . نظر مراجع تقلید درباره بیت کوین اعلام شد.
- ↑ . رمزارزها چه جذابیتی برای ایرانیان دارند؟
- ↑ . نظر مراجع تقلید درباره بیت کوین اعلام شد.
- ↑ . شبهه‌افکنی‌های مدام درباره رمزارزها فرصت را از ما می‌گیرد/ فقه‌الاقتصاد تکلیف را روشن کند.
- ↑ . فین‌تک آلمانی و ورود به بازار ارز دیجیتال منطبق با شریعت.
- ↑ . پول را با پشتوانه نفت چاپ کنیم/ نظر فقه درباره رمزارزها؛ حكم فقهی ارزهای دیجیتال.
- ↑ . اقتصاددانان مسلمان پول واحد برای دادوستد معرفی کنند/ لزوم حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان.
- ↑ . شبهه‌افکنی‌های مدام درباره رمزارزها فرصت را از ما می‌گیرد/ فقه‌الاقتصاد تکلیف را روشن کند.
- ↑ . ارزهای دیجیتال؛ واقعیتی جهانی که قابل انکار نیست / مجلس منتظر لایحه دولت
- ↑ . نظر مراجع تقلید درباره بیت کوین اعلام شد.