بحران هویت

بحران هویت؛ به حالت تزلزلی گفته میشود که انسان نسبت به شخصیت خود دارد. به طور معمول، فردی که موجودیت و هویت خود را براساس مسائل مادی شکل دهد، به چنین بحرانی دچار میشود و به بن بست میرسد. مشخصه چنین افرادی، تزلزل رأی، دو رویی و مشکل در تصمیمگیری است. منافقان و فاسقان از جمله افرادی هستند که در قرآن کریم با شخصیت دورو و با هویت متغیر شناخته شده اند.

مفهوم هویت

هویت به مجموعه ویژگی‌های مادی و معنوی می‌گویند که خبر از حقیقت درون انسان و شخصیت او می-دهد.^[۱]^[۲] این نکته را باید مورد دقت قرار داد که شخصیت و هویت انسان با توجه به برداشت او از جهان و خود شکل می‌گیرد. بر این اساس، اگر انسان برداشتی مادی نسبت به جهان داشته باشد و روابط میان خود و موجودات جهان را مادی و مکانیکی تفسیر کند، دچار بحران هویت می‌شود؛ چرا که انسان تنها موجود مادی نیست.^[۳] در مقابل، اگر انسان بخواهد همه مسائل زندگی خود را براساس مادیات تفسیر کند، دچار بحران شده و زندگی را پوچ و بی معنا می‌بیند؛ ولی اگر انسان در کنار جنبه مادی، به جنبه معنوی خود اهمیت دهد، در شناخت هویت خود دچار سرگردانی نخواهد شد.^[۴]

بحران هویت در اصطلاح

بحران هویت به وضعیتی گفته می‌شودکه فرد نسبت به خود و موجودیتش تردید دارد. افراد به دنبال این تردید، سؤالاتی را پیرامون خودشان مطرح می-کنند.^[۵] به طور معمول، این تردید، در دوره نوجوانی پیدا می‌شود که فرد به دنبال شخصیت خود می‌گردد و سؤالاتی از خود در مورد شخصیت خود و چگونگی شکل گیری آن می-پرسد.^[۶] بر این اساس، تا زمانی‌که این سؤالات برای فرد مطرح باشد، شناخت دقیقی از شخصیت خودش ندارد و از معرفی شخصیت خود به دیگران ناتوان است.^[۷]

بحران هویت در قرآن

بحران هویت در قرآن به وضعیتی گفته می‌شود که انسان شناخت ثابتی از خود حقیقی‌اش ندارد و در شناساندن هویتش به خود و دیگران ناتوان است. یکی از دلایلی‌ که انسان نمی‌تواند خود را بشناسد، فراموشی خدا است.^[۸] افرادی‌که خدا را فراموش کرده‌اند، خودشان را نیز فراموش کرده-اند.^[۹] ویژگی شخصیتی آنها این است ‌که درک درستی از موقعیت خود و دیگران ندارند؛ به همین دلیل، دچار تزلزل رأی و رفتار تردیدآمیز هستند.^[۱۰] منافقان و فاسقان از جمله کسانی هستند که دچار بحران هویت هستند؛ زیرا هویت آنها براساس تزلزل رأی و رفتار تردید آمیز شکل گرفته است.^[۱۱] از دیگر مشخصه بحران هویت در منافقان این است که آنها همواره از نظر روحی و روانی بیمار هستند و در تصمیم گیری دچار تردید می‌شوند .^[۱۲]

منابع

ارجاعات

↑ . دانشنامه حوزه .
↑ .دانشنامه پژوهه.
↑ . دانشنامه حوزه؛يك استاد دانشگاه: بی‌بند و باری در جوامع از عوامل مهم بی‌هويتی است.
↑ . نگاهی به شخصیت جوانان و اخلاق اجتماعی؛ راهکارهای قرآنی برای خروج از بحران‌های زندگی
↑ . ویکی پدیا.
↑ . بحران هویت نسل جوان؛ بایدها و نبایدها؛ بازگشت به هویت دینی، راه نجات از بحران بی‌هویتی است.
↑ . ویکی پرسش.
↑ .وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُون؛ «و چون كسانى مباشيدكه خدا را فراموش كردند و او [نيز] آنان را دچار خود فراموشى كرد؛ آنان همان نافرمانانند» (حشر/19).
↑ .خدا فراموشی، سبب بحران هویت می‌گردد؛ دانشنامه حوزه.
↑ . «هویت»؛ تداوم دهنده، فرهنگ و اعتقادات جامعه؛ نگاهی به شخصیت جوانان و اخلاق اجتماعی
↑ . مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذلِكَ لا إِلى‏ هؤُلاءِ وَ لا إِلى‏ هؤُلاءِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا إِنَّ الْمُنافِقِينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى‏ يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا «منافقان، با خدا نيرنگ مى‏كنند، و حال آنكه او با آنان نيرنگ خواهد كرد؛ و چون به نماز ايستند با كسالت برخيزند. با مردم ريا مى‏كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى‏كنند. ميانِ آن [دو گروه‏] دو دلند؛ نه با اينانند و نه با آنان. و هر كه را خدا گمراه كند، هرگز راهى براى [نجات‏] او نخواهى يافت» (نساء/143-142).
↑ . وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلَّا غُرُوراً؛ «و هنگامى‌كه منافقان و كسانى كه در دلهايشان بيمارى است مى‏گفتند: «خدا و فرستاده‏اش جز فريب به ما وعده‏اى ندادند» (احزاب/12). إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هؤُلاءِ دِينُهُمْ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ «آن گاه كه منافقان و كسانى كه در دلهايشان بيمارى بود مى‏گفتند: «اينان [مؤمنان‏] را دينشان فريفته است.» و هر كس بر خدا توكّل كند [بداند كه‏] در حقيقت خدا شكست‏ناپذير حكيم است» (انفال/49).

[1] . دانشنامه حوزه .

[2] .دانشنامه پژوهه.

[3] . دانشنامه حوزه؛يك استاد دانشگاه: بی‌بند و باری در جوامع از عوامل مهم بی‌هويتی است.

[4] . نگاهی به شخصیت جوانان و اخلاق اجتماعی؛ راهکارهای قرآنی برای خروج از بحران‌های زندگی

[5] . ویکی پدیا.

[6] . بحران هویت نسل جوان؛ بایدها و نبایدها؛ بازگشت به هویت دینی، راه نجات از بحران بی‌هویتی است.

[7] . ویکی پرسش.

[8] .وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُون؛ «و چون كسانى مباشيدكه خدا را فراموش كردند و او [نيز] آنان را دچار خود فراموشى كرد؛ آنان همان نافرمانانند» (حشر/19).

[9] .خدا فراموشی، سبب بحران هویت می‌گردد؛ دانشنامه حوزه.

[10] . «هویت»؛ تداوم دهنده، فرهنگ و اعتقادات جامعه؛ نگاهی به شخصیت جوانان و اخلاق اجتماعی

[11] . مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذلِكَ لا إِلى‏ هؤُلاءِ وَ لا إِلى‏ هؤُلاءِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا إِنَّ الْمُنافِقِينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى‏ يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا «منافقان، با خدا نيرنگ مى‏كنند، و حال آنكه او با آنان نيرنگ خواهد كرد؛ و چون به نماز ايستند با كسالت برخيزند. با مردم ريا مى‏كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى‏كنند. ميانِ آن [دو گروه‏] دو دلند؛ نه با اينانند و نه با آنان. و هر كه را خدا گمراه كند، هرگز راهى براى [نجات‏] او نخواهى يافت» (نساء/143-142).

[12] . وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلَّا غُرُوراً؛ «و هنگامى‌كه منافقان و كسانى كه در دلهايشان بيمارى است مى‏گفتند: «خدا و فرستاده‏اش جز فريب به ما وعده‏اى ندادند» (احزاب/12). إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هؤُلاءِ دِينُهُمْ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ «آن گاه كه منافقان و كسانى كه در دلهايشان بيمارى بود مى‏گفتند: «اينان [مؤمنان‏] را دينشان فريفته است.» و هر كس بر خدا توكّل كند [بداند كه‏] در حقيقت خدا شكست‏ناپذير حكيم است» (انفال/49).

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]