اسحاق

اسحاق؛ از پیامبران بنی اسرائیل که در قرآن بدو اشاره شده است.

شناسه اسمی اسحاق

الف) نام حضرت اسحاق

نام این پیامبر هفده بار در قرآن ذکر شده و در ردیف پیامبران بزرگ قرار گرفته است. اسحاق واژه ای عبری است که از «یصحاق» به معنای «می خندد» گرفته شده است. چون وعده تولد اسحاق در زمان پیری حضرت ابراهيم داده شد و این خبر موجب خوش حالی او و همسرش «ساره» گردید، نام او را اسحاق یعنی «خنده گذاشتند. در آن زمان ابراهیم ۱۱۲ سال و همسرش ساره ۹۸ ساله بود.

ب) زمان و محل ولادت و وفات

ولادت اسحاق ۳۴۲۳ سال بعد | از هبوط آدم یعنی پنج سال بعد ا برادرش اسماعیل در شب دهم محرم و در سرزمین شام بوده است. آن حضرت، ۳۶۰۳ سال بعد از هبوط حضرت آدم فوت کرد و در حبرون که اکنون به قدس شریف معروف است، دفن شد و عمرش ۱۸۰ سال بوده است.

شناسه جسمی و ظاهری اسحاق

در تاریخ آمده که اسحاق از هر کسی به ابراهیم شبیه تر بوده است؟ همچنین گفته اند او قدی بلند با گونه های مایل به سبز و چشمانی سیاه داشت.

شناسه رفتاری و روانی حضرت اسحاق

الف) بلند آوازگی در میان امتها: اسحاق دارای نام نیکو و آوازه ای بلند در میان امتها بود چنان که قرآن می فرماید: «وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيا». (مريم/۵۰) برخی «لسان صدق» را به معنی باقی ماندن نام نیک در میان امت پیامبر اسلام و جاودانگی آن تا قیامت تفسیر کرده اند.

ب) بصیر و آگاه: او شخصیتی بصیر و آگاه بود: «وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ أُولي الأيدِي وَالْأَبْصَارِ؛ و به یاد بیاور بندگان ما، ابراهیم و اسحاق و یعقوب، صاحبان دستها ی نیرومند و چشم های بینا». (ص/۴۵) منظور از ایدى و أبصار توانایی در عبادت و پرستش خدا و رسیدن به خیر و دیدن راه حق برای انتخاب صحیح است.

ج) برتری: قرآن پس از ذکر نام چند پیامبر می فرماید: «... وَكُلا فضلنا عَلَى الْعَالَمِينَ» (انعام/۸۶) برخی مفسران منظور از «العالمین» را برتری هر پیامبر در زمان خود دانسته اند.

د) صالح و شایسته: اسحاق از پیامبران صالح و شایسته خداوند بوده است «و بشرنَاهُ بِإِسْحَق نبيا مِّنَ الصَّالِحِينَ»، (صافات/ ۱۱۲)

شناسه فکری و عقیدتی اسحاق

الف) یکتاپرستی: اسحاق همواره خدا را پرستش می کرد و در همه حال تسلیم او بود، چنان که وقتی یعقوب هنگام مرگ از فرزندانش پرسید: پس از او چه چیزی را می پرستند آنان گفتند خدای تو و خدای پدرانت را «... ما تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِي قَالُوا نَعْبُدُ إِلَهَكَ وَإِلَهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ إِلَهَا وَاحِد....» (بقره/ ۱۳۳)

ب) اعتقاد به جهان آخرت: از دیگر ویژگیهای اعتقادی اسحاق اعتقاد به جهان آخرت است. قرآن میفرماید «إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ» (ص/ ۲۶) مفسران مراد از «دار» را سرای آخرت دانسته و گفته اند: آنان همواره به یاد آخرت بودند و مردم را نیز با یادآوری آن به سوی خدا می خواندند. ج) اخلاص اخلاص در توحید و پرهیز از هرگونه شرک، محور آیین اسحاق است. قرآن میفرماید «ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُم مَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ». (انعام/۸۸)

شناسه تبلیغی اسحاق

اسحاق از بندگان برگزیده خداوند است که دارای حکمت و کتاب و نبوت بوده است. «وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ كُلاً هَدَيْنَا...» «أُولَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ والنبوة ...» (انعام/ ۸۴ و ۸۸ و ۸۹) همچنین اسحاق از سوی خداوند دریافت کننده وحی بود و مردم را بشارت و انذار می کرده است. «إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِن بَعْدِهِ وَأَوْحَيْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَأَسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَى وَأَيوب و... رُسُلاً مبَشْرِينَ ومنذرين...» (نساء/ ۱۶۳و۱۶۵) اسحاق دارای آیات الهی و بینات بود و بر اساس آن مردم را به توحيد دعوت می کرد: «وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ...» (عنكبوت/ ۲۷) همچنین اسحاق از سوی خداوند دریافت کننده وحی بوده است: «قولوا آمَنَّا بِاللهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَق...» (بقره/ ۱۳۶)

الف) صحف اسحاق

اسحاق ، یکی از پیامبران صاحب کتاب آسمانی و حکومت و قضاوت بوده است: «أُوْلَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوةَ ...» (انعام/ ۸۹)

ب) سیره تبلیغی اسحاق

یک) سفارش به کارهای نیک: بارزترین سیره تبلیغی اسحاق ، سفارش به کارهای نیک بوده است. قرآن می فرماید: «وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وإيتاء الزكاة...» (انبياء/۷۳) و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما، مردم را هدایت می کردند و انجام دادن کارهای نیک به پا داشتن نماز و ادای زکات را به آنها وحی کردیم. گفته اند که منظور از کارهای خیر، شرایع نبوت است.

شناسه خانوادگی اسحاق

الف) نسب اسحاق

اسحاق پسر ابراهیم خلیل الرحمن است. خداوند، اسحاق را در ۱۱۲ سالگی به ابراهیم عطا کرد. نام مادرش ساره است. هنگام تولد اسحاق، ساره ۹۸ سال داشت و با شنیدن خبر فرزنددار شدنش تعجب کرد. نام برادر اسحاق اسماعیل است که پنج سال بزرگتر از اسحاق بود.

ب) نام همسر اسحاق

اسحاق در چهل سالگی با رفقه دختر بتوئیل بن الیاس، ازدواج کرد.

ج ) نام فرزندان

اسحاق صاحب دو فرزند همزاد به نامهای عیص یا عیسو و یعقوب بود.

منابع

این مدخل برگرفته از کتاب اشخاص و گروه ها در قرآن است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.