سوره فاطر

سوره فاطر؛ سی و پنجمین سوره قرآن کریم «فاطر» نام دارد. این سوره با ۴۵ آیه در جزء ۲۲ جای گرفته است. سوره فاطر، سوره ای مکی است که در ترتیب نزول، چهل و سومین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است.

معرفی سوره

این سوره را از آن جهت «فاطر» نامگذاری کرده‌اند که این واژه در اولین آیه این سوره آمده است. «فاطر» به معنای خالق آسمان و زمین است. فاطر در لغت به‌معنای شکاف و شکاف طولی است اسم دیگر این سوره «ملائکه» است منتهی فاطر به‌ هر نوع شکافی گفته نمی‌شود بلکه در تاریکی و ظلمت شکافی پیدا شود و نوری پدیداز شود یا آب دریا شکاف بردارد. همچنین فاطر را به معنای خلقت و آفرینش بدون هیچ‌گونه سابقه و نمونه‌ای دانسته‌اند. برخی نیز فاطر را آفریدن ابتکاری یا ایجاد و اختراع ترجمه کرده‌اند. سوره فاطر مردم را از فریب ظواهر دنیا، فتنه‌ها و وسوسه‌های شیطان بر حذر می‌دارد و مردم را فقیر و خدا را بی‌نیاز می‌خواند. این سوره برای اینکه انسان خداوند را بشناسد و سپاسگزار او باشد، برخی از نعمت‌های الهی را بیان می‌کند، مثل نعمت باران، نعمت همسرگزینی و قرار گرفتن دو دریای شور و شیرین در کنار یکدیگر برای استفاده مردم از آنها. این سوره با ذکر مسئله معاد و بعضی از ویژگی‌های قیامت، به پشیمانی کافران و آرزوی بازگشت آنان به دنیا برای جبران گذشته اشاره دارد. همچنین در آیاتی از این سوره، از مشرکان و خدایانِ دروغین و ناتوانشان سخن به میان آمده و تلاوت قرآن، اقامه نماز و انفاقِ پنهانی و آشکار، تجارت بی‌زیان معرفی کرده است.

محتوای سوره

• بخش مهمى از آيات اين سوره پيرامون نشانه‌هاى عظمت خداوند در عالم هستى و دلایل توحيد سخن مى‌گويد.
• بخش ديگرى از آن از ربوبيت پروردگار و تدبير او نسبت به عموم جهان و خصوص انسان و آفرينش انسان از خاك و مراحل تكامل او بحث مى‌كند.
• بخش ديگر پيرامون معاد و نتایج اعمال در آخرت و رحمت گسترده الهى در اين جهان و سنت تخلف ناپذير او درباره مستكبران است؛
• قسمتى از آيات آن نيز اشاره به مسئله رهبرى انبيا و مبارزه مستمرشان با دشمنان لجوج و سرسخت و دلدارى پيامبر اکرم(ص) در اين زمينه است.
• سرانجام بخشى از آن بيان مواعظ و اندرزهاى الهى در زمينه‌هاى مختلف است كه مكمل بحث‌هاى گذشته، است. بعضى از مفسران تمام اين سوره را در يك حلقه خلاصه كرده‌اند و آن مسئله قاهر بودن خداوند در تمام زمينه‌هاست.

فضایل سوره

امام صادق عليه السّلام در فضیلت تلاوت سوره فاطر مى‌فرمايد: «هرکس سوره سبأ و فاطر را در شب تلاوت کند، در آن شب در حفظ و حمايت خداوند قرار مى‌گيرد و هر که آن دو را در روز آن بخواند، در آن روز، مکروه و امر ناپسندى به وى نمى‌رسد و آنقدر خیر دنیا و آخرت به او داده خواهد شد که نه بر قلبش خطور کرده و نه آرزوی آن را داشته است».پیامبراکرم(ص) در رابطه با تلاوت این سوره فرموده است: «اگر کسی سوره فاطر را بخواند خداوند سه در از درهای بهشتی به او عطا می‌کند»، امام صادق(ع) نیز فرموده است: «هر کس سوره سبا و فاطر را در شب بخواند خداوند او را در کنف حمایت خود حفظ می‌کند و اگر روز بخواند خداوند به او آرامش عطا می‌کند».اگر کسی نسخه سیر و سلوک خواست یکی از مواردی که قلب انسان را روشن می‌کند ،سوره یس است. روی تلاوت این سوره مداومت داشته باشید، حتی اگر فرصت خواندن کل سوره را نداشتید چند آیه اول و آخر را بخوانید، در روایتی نقل می‌شود که اهل بهشت با هم به زبان سوره یس و طه صحبت می‌کنند. این سوره مطالب گویا، روان و عجیب زیادی دارد. سوره یس بعد از سوره فاطر است و این دو سوره خیلی با هم ارتباط دارند، سوره فاطر خیلی شبیه به حضرت صدیقه طاهره(س) است. سوره یس شبیه به رسول الله(ص) است، مطالبی که در آن‌هاست به قرائنی ارتباط با این حضرات پیدا می‌کنند. اینها جزء سوره‌هایی است که انسان باید برای ورود به توحید مطالعه کند.

منابع

خبرگزاری ایکنا