توسعه

توسعه؛ به معنای رشد کردن و پیشرفت است. امروزه، توسعه به معنای پیشرفت در تمام امور به کار می­ رود. این مفهوم در آیات قرآنی نیز به کار رفته است. در آیات قرآنی در مورد پیشرفت علم و توسعه انسان با ایمان و عمل صالح بحث شده است.

1-مفهوم شناسی توسعه

در مفهوم شناسی توسعه، توسعه در لغت و توسعه در اصطلاح بیان شده است.

1-1-توسعه در لغت

توسعه در لغت به ‌معنای خروج از «لفاف و پوشش»، وسعت دادن، فراخ کردن، بهترشدن و قدرتمندشدن است.<ref>[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx . پژوهشکدۀ باقر العلوم.]</ref>

1-2- توسعه در اصطلاح

توسعه یکی از مباحث‌ مهم و گسترده در علوم‌ اجتماعی است‌. این مسئله به معنای رشد و پیشرفت انسان در همه امور مادی و معنوی است. این توسعه با برنامه­های کوتاه مدت و بلند مدت و به طور مستمر به دست می­آید.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/10609?توسعه .دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref><ref>[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx . پژوهشکدۀ باقر العلوم.]</ref> این نوع پیشرفت در همه امکانات انسان از لحاظ کمی و کیفیت وجود دارد.<ref>[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx . پژوهشکدۀ باقر العلوم.]</ref>

2- تطور مفهوم توسعه در غرب

مسئله توسعه از دیرباز مورد توجه اقشار مختلف مردم بوده است. معنای توسعه در غرب فراز و نشیب­هایی طی کرده است. این مسئله در دوره رنسانس، انقلاب صنعتی و پایان جنگ جهانی دوم مطرح شده است. مفهوم توسعه تا قبل از دهه‌ هفتاد میلادی، مفهوم اقتصادی داشته است؛ اما در دهه‌ هفتاد به ‌بعد، توسعه در همه امور مدنظر بوده است.<ref>[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx . پژوهشکدۀ باقر العلوم.]</ref><ref>[https://orumiyeh.iqna.ir/fa/news/4096999/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF . توسعه در کشور باید همه‌جانبه باشد]</ref> بعدها، مفهوم توسعه در غرب، شرایط ویژه­ای پیدا کرده است. طبق این شرایط، کشورهای غرب توسعه یافته و بقیه کشورها عقب مانده در نظر گرفته شدند.<ref>[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx . پژوهشکدۀ باقر العلوم.]</ref>  همچنین، توسعه مسئله­ای بوده است­که در دوره­ای از تاریخ اسلام مورد توجه مسلمانان بوده است. توجه به توسعه و پیشرفت در مقدمه ابن ‌خلدون نیز مورد توجه قرار گرفته است. وی پیشرفت را در آبادانی دانسته و شرایطی را برای آن لحاظ کرده است.<ref>[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx . پژوهشکدۀ باقر العلوم.]</ref>

3- مفهوم توسعه در قرآن

توسعه در آیات قرآنی به معنای پیشرفت و تعالی از نظر مادی و معنوی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4011870/%D8%AD%D9%82-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DA%A9-%D9%88-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D9%87-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF . حق توسعه از منظر آموزه‌های اسلامی جای شک و شبهه ندارد.]</ref> توسعه روندی است که انسان را از وضع موجود به وضع خوب می‌رساند. برای رسیدن به توسعه و وضعیت خوب، شرایطی لازم است تا زمینه شکوفایی استعداد و پیشرفت همه‌جانبه زندگی انسان در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3863795/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%85%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . توسعه سیاسی را جدی نگرفته‌ایم/ جامعه مدنی در ایران ضعیف است.]</ref>، اجتماعی و فرهنگی<ref>[https://kurdistan.iqna.ir/fa/news/3745750/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . فرهنگ اساس، اصل و پایه توسعه است.]</ref> فراهم شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4011870/%D8%AD%D9%82-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DA%A9-%D9%88-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D9%87-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF .حق توسعه از منظر آموزه‌های اسلامی جای شک و شبهه ندارد.]</ref> مسئله توسعه و پیشرفت در اکثر آیات قرآن کریم مورد توجه بوده است.

تمام آیاتی­که در قرآن کریم درباره علم و دانش است، در مورد توسعه و پیشرفت تأکید دارند.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/4081153/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF . اعتماد به علم، رشد و توسعه همراه دارد.]</ref><ref>[https://orumiyeh.iqna.ir/fa/news/4044944/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%AF . علم مسیر توسعه را به روی کشور می‌گشاید.]</ref><ref>[https://tabriz.iqna.ir/fa/news/3954992/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%B1%D9%81%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . توسعه و پیشرفت از منظر قرآن.]</ref> خداوند در آیات بسیاری علم و دانش را سبب پیشرفت انسان می­داند.<ref>. لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ إِذا أَرادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوْءاً فَلا مَرَدَّ لَهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ والٍ‏ ؛ «براى او فرشتگانى است كه پى در پى او را به فرمان خدا از پيش رو و از پشت سرش پاسدارى مى‏كنند. در حقيقت، خدا حال قومى را تغيير نمى‏دهد تا آنان حال خود را تغيير دهند. و چون خدا براى قومى آسيبى بخواهد، هيچ برگشتى براى آن نيست، و غير از او حمايتگرى براى آنان نخواهد بود». (رعد/11)</ref> همچنین، در بسیاری از آیات قرآنی به مسئله ایمان و عمل صالح به عنوان زمینه توسعه و پیشرفت اشاره شده است. <ref>[https://tabriz.iqna.ir/fa/news/3954992/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%B1%D9%81%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . توسعه و پیشرفت از منظر قرآن.]</ref><ref>. مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ‏؛ هر كس- از مرد يا زن- كار شايسته كند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگى پاكيزه‏اى، حياتِ [حقيقى‏] بخشيم، و مسلماً به آنان بهتر از آنچه انجام مى‏دادند پاداش خواهيم داد (نحل/97).</ref>

منابع:

[https://iqna.ir/fa ایکنا]

[http://pajoohe.ir/توسعه-Development__a-35790.aspx پژوهشکدۀ باقر العلوم]

[https://rch.ac.ir/article/Details/10609?توسعه دانشنامۀ جهان اسلام]