برء (پاکی)

ریشه «برء»(2) (BRˀ)؛ پاک شدن، برائت جستن. از این ریشه دو طیف معنایی ساخته شده که به نظر مرتبط هستند؛ نخست معنای «پاک شدن، بهبود یافتن» که در باب افعال (أبرَأ) ساخت یافته، و دوم معنای «برائت جستن، دوری گزیدن» که در سایر کاربردهای این ریشه دیده می‌شود.

معنای لغوی

برء: خلاص شدن. كنار شدن. در مفردات آمده: برء و براء و تبرّى كنار شدن از چيزيست كه مجاورت آن ناپسند است‏ (قاموس قرآن، ج1، ص173).

ساخت‌های صرفی در قرآن

معنای بهبود دادن

أبرَأَ (باب افعال): 2 بار

معنای برائت، پاکی

بَرَّأَ (باب تفعیل): 2 بار

مُبَرَّأ (اسم مفعول): 1 بار

تَبَرَّأَ (باب تفعّل): 5 بار

بَریء (صفت فعیل): 12 بار

بَرائَۀ (مصدر): 2 بار

بَراء (اسم): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	انگلیسی
آفروآسیایی باستان	baraˀ	بَرَء		بازیافتن، بهبود یافتن	recover		Orel, 56 (no. 225) Orel, 67 (no. 266)
	ber	بِر		بریدن	cut
سامی باستان	bVraˀ	برَء		بازیافتن، بهبود یافتن	recover
	brˀ	برء		بریدن، چاک دادن	cut, cut down	عربی. برء: بریدن
عبری	בָּרָא	بارا	bārā	چاق بودن	be fat		Gesenius, 135
اوگاریتی	brr	برر		پاک بودن یا ماندن، تمیز بودن، آزاد بودن	to be or remain pure, clean, free	رابطه با «برّ» (BRR) در زبان‌های سامی	DelOlmo, 239
آرامی	בָּרִי	باری	bāri	در شرایط طبیعی، سالم، قوی، تنومند، چاق	in natural condition, healthy, strong, stout, fat		Jastrow, 192-193
سریانی	ܒܪܐ	برأ		کنار گذاشتن، حذف کردن، پاک کردن	to leave out, omit, remove		PayneSmith, 55
مندایی	BRA			باب افتعال. (=برر) حذف کردن، بیرون آوردن، بیرون آمدن، شکستن، …	ethpa. (=BRR) to remove, put out, come forth, break out, …	رابطه با ریشه BRR	Macuch, 69
فنیقی	BRˀ	برء		تنومند، سالم، چرب	corpulent, healthy, fatty		Krahmalkov, 125
اکدی/آشوری	-						Black, -
حبشی	brr (I)	برر		تمیز کردن، سفید کردن	purify, make white		Leslau, 106
سبائی	BRˀ	برء		رهایی از مسئولیت، تبرئه از بدهی	free of responsibility, quittance of debt		Beeston, 30
عربی	بَرِءَ بَرائَۀ			پاک شدن برائت (جستن)			مشکور، 65 Zammit, 91

منابع

برء (پاک شدن) (مشتقات)

منابع ریشه شناسی