سوره ذاریات

سوره ذاریات؛ پنجاه و یکمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۲۶ و ۲۷ قرآن قرار گرفته است. ذاریات جمع ذاریه به معنای باد است. موضوع اصلی سوره ذاریات، قیامت است. در این سوره همچنین به توحید و نشانه‌های خدا در آفرینش، مهمانی فرشتگان در خانه ابراهیم(ع) و مأموریتشان برای عذاب قوم لوط، داستان حضرت موسى(ع) و سرگذشت قوم عاد، قوم ثمود و قوم نوح پرداخته شده است.

محتوای سوره

از نظر علامه طباطبایی این سوره تحقق معاد را اثبات می‌کند که خداوند به آن وعده داده و وعده او بدون تردید راست است. مکارم شیرازی مباحث سوره ذاریات را به پنج محور کلی تقسیم کرده است:

• معاد و مسائل مرتبط با آن؛
• مسئله توحيد و آيات و نشانه‌‏هاى خدا در نظام آفرينش؛
• داستان میهمانی فرشتگان در خانه حضرت ابراهیم(ع) و مأموریتشان درباره قوم لوط؛
• داستان حضرت موسى(ع) و قوم عاد و قوم ثمود و قوم نوح به صورت اشاره؛
• مبارزه اقوام متعصب و لجوج با پیامبران گذشته و دلداری پیامبر(ص) و دعوت او به استقامت در برابر مخالفان.

هدف اصلی سوره

در آيه ۵۶ ذاريات می‌گويد: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ ؛ و جن و انس را نيافريدم جز براى آنكه مرا بپرستند» كه طبق اين آيه هدف يا يكی از اهداف اصلی خلقت عبادت بيان شده است.در اين آيه از نظر نحوی تركيب نفی و استثنا به كار گرفته شده است كه افاده انحصار می‌كند، يعنی هدف انحصاری خلقت، عبادت است.ر توضيح به كار بردن تعبير «هدف خلقت» وقتی سخن از هدف خلقت به ميان می‌آيد به اين مفهوم نيست كه خداوند در پی رسيدن به مقصودی بوده است، چرا كه در اين صورت در خداوند نقص وارد كرده‌ايم كه اين امر در شأن ذات اقدس الهی نخواهد بود.خداوند همين مفهوم را در آيه ۱۱۹ هود بيان كرده است: «إِلاَّ مَن رَّحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ ؛ مگر كسانى كه پروردگار تو به آنان رحم كرده و براى همين آنان را آفريده است و وعده پروردگارت [چنين] تحقق پذيرفته است [كه] البته جهنم را از جن و انس يكسره پر خواهم كرد». از سويی مولوی نيز اين مفهوم را در مثنوی «موسی و شبان» من نكردم خلق تا سودی كنم / بلكه تا بر بندگان جودی كنم.طبق آيه ۵۶ ذاريات دليل «اعبدوا»، «خلقت» است، حال بايد پرسيد چه ملازمه‌ای بين آفرينش و پرستش وجود دارد. آفريننده ويژگيهايی دارد كه لازم می‌شود او را پرستش كنيم، اين ويژگيها نظير قدرت بی‌نهايت، علم بی‌نهايت، حيات بی‌نهايت و... در كنار حس فطری انسان برای كمال جويی پرستش را حاصل می‌شود.برخی از اسمای الهی جامع هستند كه از آن جمله می‌توان به «الله» و «ربّ» اشاره كرد. ربّ كسی است كه همه امور مربوب را از آفرينش گرفته تا روزی مادی و معنوی بر عهده گرفته باشد. از همين رو اسم «ربّ» جامع بسياری از اسامی و صفات خداوند است.بر همين اساس شهيد مطهری عنوان كرده‌اند كه ربّ معادل و ترجمه فارسی ندارد چرا كه شامل بسياری از اسامی و صفات خداوند نظير خالقيت، رزاقيت، رحمانيت می‌شود. وی يكی از دلايل سفارشات اكيد در روايات بر مداوت ذكر «ياربّ» جامعيت اين اسم دانست.

فضایل سوره

از رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم نقل شده است: هر کس سوره ذاریات را قرائت نماید ده برابر بادهایی که در دنیا می وزد به او ده حسنه داده می شود

از امام صادق علیه السلام روایت شده: هر کس سوره ذاریات را قرائت نماید مانند چراغی درخشان موجب نورانیت او در قبر می شود

در روایت دیگری از ایشان آمده است: کسی که سوره ذاریات را قرائت می کند خداوند امور معیشت او را اصلاح می کند و او روزی فراوان عطا می شود...

۱) آسان شدن زایمان

از پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: اگر سوره ذاریات را در ظرفی چینی یا بلوری بنویسند و پس از شستن از آبش بنوشند خوف و ترس از او برداشته می شود و اگر بر زن بارداری که سخت زایمان می کند بیاویزند به زودی زایمان می کند

۲) بهبود بیماری

در سخنی از امام صادق علیه السلام در این باره نقل شده است: اگر این سوره را نزد بیماری که بستری است بنویسند خداوند به صورت جدی بر او آسان می گیرد.