سوره علق
سوره علق؛ نود و ششمین سوره قرآن کریم، دارای 19 آیه و نازل شده در مکه. نام این سوره (علق) به‌معنای خون بسته است که در آیه دوم آن آمده است. خداوند در این سوره، به پیامبر خود دستور به قرائت قرآن می‌دهد (إقرأ).
معرفی سوره
علق اولین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است و در ترتیب سوره قرآن، سوره نود و ششم است. این سوره دارای ۷۷ کلمه، ۳۱۲ حرف و ۱۹ آیه بوده و سوره‌ای مکی است. نام سوره برگرفته از آیه دوم آن است که اشاره به خلقت انسان از خون بسته (علق) دارد. سوره علق جزو چهار سوره‌ای است که سجده واجب دارند و به عَزائِم قرآن مشهورند[۱][۲].
اهداف سوره
توجه انسان به خداوندی که او رب است و آفریدگار و ارجمند و آموزش‌دهنده است و کنار زننده پرده‌های جهل و نادانی.
توجه بشر به اینکه خداوند او را از علق آفریده است و اینکه او تحت ربوبیت خداوند است و حامل لوای علم و معرفت و هنگامی که خود را مستغنی می‌یابد فساد و طغیان می‌کند.
توجه به این که بازگشت همه چیز به سوی خداست. آغاز و انجام همه به دست او و به سوی اوست .
متوجه ساختن انسان به وظایف او که باید قرائتش بلکه همه افعالش به نام خدا و در سبیل هدایت باشد و دستور تقوا دهد، با حق ستیزه نکرده و به آن پشت نکند و بداند که خداوند او را می‌بیند (و او در محضر و مرءای خداست).
ترساندن از نکال خداوند که او موی سر او را می‌گیرد و با حقارت و ذلت به سوی عذاب می‌کشاند.
توجه به اینکه خداوند می‌خواهد از طغات و فاسدین پیروی نشود و بندگان خدا در پیشگاه او به خاک مذلّت بیافتند و قرب و نزدیکی او را بخواهند[۳].
فضیلت و آثار سوره
در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: «مَنْ قَرَأَ فِي يَوْمِهِ أَوْ لَيْلَتِهِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ ثُمَّ مَاتَ فِي يَوْمِهِ أَوْ لَيْلَتِهِ مَاتَ شَهِيداً وَ بَعَثَهُ اللَّهُ شَهِيداً وَ أَحْيَاهُ شَهِيداً وَ كَانَ كَمَنْ ضَرَبَ بِسَيْفِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)». كسی كه سوره علق را در شب یا روز قرائت نماید و پس از آن از دنیا برود شهید از دنیا رفته است و در درجه شهیدان و مانند كسی است كه در ركاب رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم جهاد كرده است.
همچنین از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: هر كس سفر دریایی می‌كند اگر سوره علق را بخواند از غرق شدن در امان می‌ماند. نیز از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: اگر سوره علق را بر در مخزن یا انباری بخوانند خداوند آن را از شر هر آفت و سارقی مصون می‌دارد تا اینكه مالكش آن را بیرون آورد[۴].