آیه طلاق
آیه طلاق؛ آیه دویست و بیست و نهم سوره مبارکه بقره، آیه طلاق نام دارد. این آیه بیانگر جدایی زوجین و تشریع احکام طلاق بوده است.در قرآن آیات بسیاری در سور بقره و طلاق درباره طلاق بیان شده است اما در میان مفسران و پژوهشگران قرآنی آیه مذکور عنوان آیه طلاق را گرفته است.
آیه طلاق
در قرآن کریم «الطَّلاَقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسَانٍ وَلاَ یَحِلُّ لَکُمْ أَن تَأْخُذُواْ مِمَّا آتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئًا إِلاَّ أَن یَخَافَا أَلاَّ یُقِیمَا حُدُودَ اللّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ یُقِیمَا حُدُودَ اللّهِ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِمَا فِیمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْکَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَعْتَدُوهَا وَمَن یَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ» «طلاق [رجعی] دو بار است پس از آن یا [باید زن را] بخوبی نگاه داشتن یا بشایستگی آزاد کردن و برای شما روا نیست که از آنچه به آنان داده‌اید چیزی بازستانید مگر آنکه [طرفین] در به پا داشتن حدود خدا بیمناک باشند پس اگر بیم دارید که آن دو حدود خدا را برپای نمی‌دارند در آنچه که [زن برای آزاد کردن خود] فدیه دهد گناهی بر ایشان نیست این ست‌حدود احکام الهی پس از آن تجاوز مکنید و کسانی که از حدود احکام الهی تجاوز کنند آنان همان ستمکارانند.» برخی از مفسران تأکید داشته‌اند که این آیه مربوط به طلاق خُلع است و تکیه استدلال بر «لَا جُنَاحَ» است یعنی نه زن و شوهر، بلکه دیگران باید به این نتیجه برسند که در صورت عدم طلاق این دو، امکان عدم رعایت حدود الهی وجود دارد.[۱]
طلاق و اقسام آن در نگاه قرآن
واژه طلاق در لغت به‌معنى بیزارى و جدایى کامل است و در لغت عرب، واژه تطلیق بیشتر براى گسست پیوند زناشویى به‌کار مىرود. طلاق در اصطلاح این چنین تعریف شده است که: «و شرعا ازالة قید النکاح بصیغة طالق و شبهها».در اصطلاح حقوقى طلاق عبارت است از: جدا شدن زن از مرد، به سبب انحلال نکاح دائم، با شرایط و تشریفاتى خاص از جانب مرد یا نماینده قانونى او، که با حکم دادگاه انجام مىشود.همچنین، در اصطلاح حقوقى، طلاق این‌گونه تفسیر شده است: «طلاق ایقاعى است که به موجب آن، مرد به اذن یا حکم دادگاه زنى را که به‌طور دائم در قید زناشویى اوست، رها مىسازد» در شریعت نیز، گسست پیوند زناشویى به فسخ یا طلاق صورت مىگیرد. طلاق علل گوناگونی دارد و علل آن هم باز هم فرهنگ واردات تمدن جدید غرب است که موجب افزایش آمار طلاق و جدایی‌های زودهنگام در خانواده‌هاست.[۲]
راهکارهای پیشگیری از طلاق
قرآن کریم و سنت اهل بیت(ع) روش‌هایی عقلانی را برای گزینش همسر توصیه کرده‌اند، همچنین قرآن به ما مهارت‌های ارتباطی را می‌آموزد همچون حرف زدن خوب و خوب حرف زدن، گوش کردن فعال و ... تا کانون خانواده همچنان گرم بماند اما حالا اگر به هر علتی حتی در انتخاب دچار اشتباه شدیم و همسری هم‌شأن و هم‌کفو نصیبمان نشد و فهمیدیم که در طرف مقابل ویژگی‌ها و اوصافی هست که برای ما تلخ و ناگوارند.
خداوند در آیه ۱۹ نساء فرموده است: «ا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ یَحِلُّ لَکُمْ أَن تَرِثُواْ النِّسَاء کَرْهًا وَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُواْ بِبَعْضِ مَا آتَیْتُمُوهُنَّ إِلاَّ أَن یَأْتِینَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَیِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَن تَکْرَهُواْ شَیْئًا وَیَجْعَلَ اللّهُ فِیهِ خَیْرًا کَثِیرًا؛ ى کسانى‌که ایمان آوردهاید براى شما حلال نیست که زنان را به اکراه ارث برید و آنان را زیر فشار مگذارید تا بخشى از آنچه را به آنان داده‌اید [از چنگشان به در] برید مگر آنکه مرتکب زشت‌کارى آشکارى شوند و با آن‌ها به شایستگى رفتار کنید و اگر از آنان خوشتان نیامد پس چه‌بسا چیزى را خوش نمىدارید و خدا در آن مصلحت فراوان قرار مىدهد».
همچنین، خداوند متعال در قرآن ایمان و باور قلبی هر دو طرف(زن و مرد) به مبدا و معاد را از راهکارهای پیشگیری از طلاق بیان کرده و در آیه ۲۲۱ سوره بقره فرموده است: «وَلاَ تَنکِحُواْ الْمُشْرِکَاتِ حَتَّى یُؤْمِنَّ وَلأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِّن مُّشْرِکَةٍ وَللَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَلاَ تُنکِحُواْ الْمُشِرِکِینَ حَتَّى یُؤْمِنُواْ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَیْرٌ مِّن مُّشْرِکٍ وَلَوْ أَعْجَبَکُمْ أُوْلَئِکَ یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللّهُ یَدْعُوَ إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَیُبَیِّنُ آیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ».
در قرآن‌کریم در رابطه با مهارت‌های همچون هنر گوش دادن در آیه ۱۸ و ۱۹ زمر فرموده است «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِکَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ﴿۱۸﴾ أَفَمَنْ حَقَّ عَلَیْهِ کَلِمَةُ الْعَذَابِ أَفَأَنتَ تُنقِذُ مَن فِی النَّارِ» و در رابطه با خوب حرف زدن نیز در آیه ۸۳ بقره فرموده است: «ثُمَّ أَنتُمْ هَؤُلاء تَقْتُلُونَ أَنفُسَکُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِیقًا مِّنکُم مِّن دِیَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَیْهِم بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن یَأتُوکُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیْکُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتَاببِ وَتَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاء مَن یَفْعَلُ ذَلِکَ مِنکُمْ إِلاَّ خِزْیٌ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ» و در رابطه با رعایت حقوق همدیگر در آیه ۸۵ اعراف فرموده است: «وَإِلَى مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ قَدْ جَاءتْکُم بَیِّنَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ فَأَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ وَلاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْیَاءهُمْ وَلاَ تُفْسِدُواْ فِی الأَرْضِ بَععْدَ إِصْلاَحِهَا ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ».
همچنین، در رابطه با تربیت درست و به‌هنگام فرزندان در آیه ۵۸ نور می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِیَسْتَأْذِنکُمُ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ وَالَّذِینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنکُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِن قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِینَ تَضَعُونَ ثِیَابَکُم مِّنَ الظَّهِیرَةِ وَمِن بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاء ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّکُمْ لَیْسَ عَلَیْکُمْ وَلَا عَلَیْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَیْکُم م بَعْضُکُمْ عَلَى بَعْضٍ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآییَاتِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ» و در آیه ۴۶ انفال در رابطه با دامن نزدن به اختلافات فرموده است: «وَأَطِیعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ» که همه این‌ها از عواملی است که می‌تواند خانواده را مستحکم و پابرجا کند.[۳]
منابع
خبرگزاری ایکنا