شفتی، فرهاد

فرهاد شفتی؛ قرآن‌پژوه، دارای دکترای مطالعات اسلامی از دانشگاه ادینبروی اسکاتلند و دانشیار دانشگاه گلاسکوی اسکاتلند.

دیدگاه‌ها

کثرت‌گرایی دینی

وی در مجموعه جلساتی که به صورت وبینار برگزار شد، به طرح چند پرسش درباره قرآن پرداخته است و بر محلی بودن مخاطبان قرآن و اینکه پیروان ادیان لزوماً نباید مسلمان شوند و دست از آئین خود بردارند تا به پیامبر(ص) ایمان بیاورند و نیز بر کثرت‌گرایی قرآن تأکید دارد. وی معتقد است خاتمیت پیامبر، خود مؤید کثرت‌گرایی دینی است و عمده دلایل کثرت‌گرایی نیز عقلی می‌باشد؛ تا جایی که او عقیده دارد قرآن با انحصارگرایی دینی مقابله کرده و نه تنها از قرآن، کثرت‌گرایی برداشت می‌شود بلکه او در متن قرآن چیزی جز رویکرد کثرت‌گرایی نمی‌بیند.

این نظریه وی با نقد‌های متعددی مواجه شده و وی را به نگاه گزینشی به آیات قرآن و تفسیر آنها با جدا کردن از زنجیره دیگر آیات متهم کرده‌اند.

حقیقت قرآن

وی عقیده دارد قرآن حقیقتی وحیانی متأثر از نفس پیامبر(ص) است. او دراین باره می‌گوید: «یک نظریه درباره ماهیت وحی این است که پیامبر(ص) فقط یک پستچی نبوده بلکه نفس پیامبر(ص) بر روی آن تاثیر گذاشته است، یعنی حقیقتی بر نفس پیامبر نازل شده است و کلمات وحی تحت تاثیر نفس او و میعادگاه پیامبر با امر متعالی بوده است؛ بنابراین کلمات این طور نبوده است که حضرت محمد(ص)، حقیقتی به دلشان بیاید و بعدا بنشینند و بگویند من چگونه سر فرصت آن را به جمله و آیه تبدیل کنم؛ خود کلمات هم با کنترل خداوند بر لسان ایشان جاری شده است». در واقع او معتقد است که قرآن حاصل برخورد حقیقتی الهی با فهم انسان است.

دفاع از پیامبری حضرت محمد (ص)

این قرآن‌پژوه درباره دلیل پیامبری حضرت محمد (ص) بیان می‌دارد: «براساس خوانشی که من از قرآن دارم که در آن اخلاق و تزکیه وجود دارد به من کمک می‌کند تا انسانی قوی‌تر شوم و پستی من کمتر شود همچنین بر مبنای فهم من از وحی، در قرآن تناقض نمی‌بینم، از طرف دیگر به تاریخ مسلمین می‌نگرم، مولوی، ملاصدرا و بایزید و علامه طباطبایی و ... با قرآن رشد کرده و به جایی رسیدند و برای من که خدا را عمل‌گرا می‌دانم همین کفایت می‌کند تا محمد را به عنوان پیامبر او قبول کنم زیرا عمل کردن به کتاب او و غور در آن به من و جمع کثیری از دیگران از نظر اخلاق و تزکیه کمک کرده است و همین برای پیامبری او قابل دفاع است. حالا اگر روزی و روزگاری کسی به من نشان دهد و مرا قانع کند که محمد(ص)، پیامبر نبوده تجدید نظر خواهم کرد».