ظهر (آشکار)

ریشه «ظهر» (ẒHR)؛ ظاهر، آشکار. این ریشه 26 بار در قرآن کریم و در این معنا به‌کار رفته است.

معنای لغوی

ظهور: آشكار شدن. غلبه. بالا رفتن. مثل‏ «وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها» نور: 31. «كَيْفَ وَ إِنْ‏ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ لا يَرْقُبُوا فِيكُمْ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً» توبه: 8. «فَمَا اسْطاعُوا أَنْ‏ يَظْهَرُوهُ‏» كهف: 97. كه بترتيب بمعنى بروز، غلبه و بالا رفتن است. «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ» حديد: 3 (قاموس قرآن، ج4، ص276).

ساخت‌های صرفی در قرآن

ظَهَرَ (فعل مجرد): 10 بار

ظاهِر (اسم فاعل): 10 بار

اَظهَرَ (فعل باب افعال: آشکار کردن): 6 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن ظَهَرَ ظَهَرَ ظَهَرَ ظهور: آشكار شدن. غلبه. بالا رفتن. قاموس قرآن، ج‏4، ص: 276
آفروآسیایی *č̣ihr- ظهر tail; back; buttocks دم؛ پشت؛ باسن
آفروآسیایی
سامی *t_̣Vhr- ظهر back پشت
سامی *t_̣Vhar- ظهر 'midday, afternoon' 1, 'be evident' 2 میانروز، بعد از ظهر' 1، 'مشخص بودن' 2 2 آشکارگی-میان روز
اکدی ṣēru صِرُ 'back' (also 'over, upon, above, etc.', see below) "پشت" (همچنین "بالا، روی، بالا، و غیره" [CAD ṣ 139],
اگاریتی ẓr ظر 'Rücken' [Aist 272] (note the absence of h)
کنعانی AMARNA ṣú-uh_-ru-ma (or ṣú-ú-ru-ma) صُ-ُخ-رُ-مَ (ُر صُ-ُ-رُ-مَ) 'back'. 'پشت'.
کنعانی Moab ʕd hṣhrm عد هصهرم 'until the afternoon' "تا بعد از ظهر" [HJ 964] 1
عبری ṣohŏrayim صُهُرَیِم 'noon' 'ظهر' [KB 1008] 1
آرامی یهودی ṭihărā طِهَرَ 'midday' "نیمه روز" [Ja 530] 1
سریانی ṭahrā طَهرَ 'meridies' جنوب [Brock 269]
مهری d_̣ahr ضَهر 'noon, midday' "ظهر، میانروز" [JM 83] 1, d_̣ahar 2
جبالی d_̣óhur ضُهُر 'noon, midday' "ظهر، میانروز" [JJ 48] 1
حرصوصی d_̣ahr ضَهر 'noon' 'ظهر' [JH 29] 1
سقطری ḍuhr and d_̣uhr ضُهر َند ضُهر 'midi' 'noon', according to ظهر [LS 361] (d_̣ohr
عربی d_̣ahr- ضَهر- 'dos' بازگشت؟ [BK 2 145-146]
عربی ẓuhr- ظُهر- 'heure de midi' ساعت ظهر [BK 2 145-6] 1, ẓhr


نیز رجوع کنید: ظهر (پشت)؛ ظهر (میان‌روز)

منابع

ظهر (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2