زید (ریشه)
ریشه «زید» (ZYD)؛ افزودن، اضافه کردن. این ریشه 62 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
زيد: زيد و زيادت بمعنى نموّ و افزايش و نيز بمعنى افزودن است لازم و متعدى هر دو آمده است «زَادَ الشيءُ زَيْداً ... و زِيَادَةً: نَمَا- زَادَ اللّهُ خيراً» (اقرب) راغب آنرا افزودن چيزى بر چيز تمام گفته است «وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إِيماناً وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» انفال: 2. «فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً ...» بقره: 10 (قاموس قرآن، ج3، ص191).
ساخت‌های صرفی در قرآن
زادَ (فعل مجرد): 49 بار
زِیادَة (مصدر): 2 بار
مَزید (اسم مفعول): 2 بار
اِزدادَ (فعل باب افتعال): 8 بار
زَید (علم انسانی): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | زادَ | زادَ | زادَ | زيد: زيد و زيادت بمعنى نموّ و افزايش و نيز بمعنى افزودن است. لازم و متعدى هر دو آمده است «زَادَ الشيءُ زَيْداً | قاموس قرآن، ج3، ص: 190 | |
| آفروآسیایی | *ʒid- | زد | increase | افزایش دادن | ||
| سامی | *zayad- | زید | 'increase' | 'افزایش دادن' | ||
| مهری | zeyōd | زِیُد | ||||
| حرصوصی | zōd | زُد | ||||
| سقطری | zed | زِد | ||||
| عربی | zyd | زید | ||||