ریشه «ذرر» (D̠RR)؛ ذرّه، مقدار بسیار اندک. این واژه 6 بار در کلام خدا آمده است.

معنای لغوی

ذرّ: مورچه‏هاى ريز. اجزاء بسيار ريز غبار كه در شعاع آفتاب ديده ميشوند. «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ‏ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ‏ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ» زلزله:7- 8 مثقال بمعنى سنگينى است يعنى هر كه بسنگينى مورچه ريز خير يا شر انجام دهد آنرا خواهد ديد (قاموس قرآن، ج3، ص12).

ساخت‌های صرفی در قرآن

ذَرَّة (اسم): 6 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن ذَرَّة ذَرَّة ذَرَّة ذرّ: مورچه‏هاى ريز قاموس قرآن، ج‏3، ص: 12
آفروآسیایی *ǯaʔar- ذءر insect حشره
سامی *d_Vr- ذر kind of worm, insect نوعی کرم، حشره
عبری pB. dūrā (dawwārā)   دُرَ (دَووَرَ) 'a parasite worm in the bowels'  'name of a grain worm' "یک کرم انگلی در روده""نام کرم دانه" [Ja. 289], dīrā
آرامی یهودی dūrā دُرَ 'Eingeweidewurm (?)' کرم احشایی ؟ [Dalman 88].
مهری d_ǝrd_ēr ذرذِر 'flea' "کک" [JM 81].
جبالی d_ɛrd_ér ذِرذِر 'flea' "کک" [JJ 47].
حرصوصی d_arr ذَرر 'ants'  'flea' "مورچه ها" "کک" [JH 28], d_erd_īr
عربی d_arr- ذَرر- 'très-petites fourmis' 'مورچه های بسیار کوچک' [BK 1 766], [Fr. II 82],

منابع

ذرر (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2