شجره طوبی

شجره طوبی؛ درختی نامبرده شده در قرآن.

تعریف لغوی

طوبی بر وزن فعلی مؤنت «الطيب» پاکیزه تر، پاکیزه، نیکو و شجره یعنی تبارنامه و در اینجا منظور تبارشناسی خاندان علی بن ابی طالب (ع) و به طور کلی «انساب آل ابی طالب» است. کلمه طوبی یک بار در قرآن به کار رفته است و کاربرد آن ابهام آمیز است. بعضی از مفسران آن را اسم گرفته اند و درختی بهشتی دانسته اند و بعضی آن را فعل که در آیه: «الذین آمنوا و عملوا الصالحات طوبی لهم و حسن مآب» آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند خوشا به حالشان و خوش سرانجامی دارند (رعد، ۲۹).

شجره طوبی در تفاسیر

به نقل از جبائي «طوبی لهم» یعنی گوارا باد ایشان را زندگی طیب. ابو سعید خدری گفت از رسول اکرم (ص) مردی پرسید که طوبی چه باشد؟ رسول اکرم (ص) فرمود که نام درختی است در بهشت چندانکه صد ساله راه است. جامه های اهل بهشت از شکوفه های آن بیرون می آید. همچنین معاوية بن قرة روایت کرد از پدرش که رسول اکرم (ص) گفت: طوبی درختی است در بهشت که خدای تعالی به دست قدرت خود آن را غرس کرده و روح خود در او دمید... برگ و بارش اوحلی و حلل زیورها و لباسهای ظریف اهل بهشت باشد. شاخه هایش از وراء باروهای بهشت دیده شود.

در حدیثی از علی (ع) نقل شده طوبی درختی است در بهشت تنه آن در منزل رسول خدا (ص) و در منزل هر مؤمنی شاخه ای از آن هست و در بعضی از روایات اصل آن در خانه علی (ع) و در منزل هر یک از مؤمنان غصنی از آن میباشد. «طوبی شجرة في الجنه اصلها فى دار رسول الله (ص) فليس من مؤمن الا و في داره غصن من أغصانها لا ينوى في قلبه شيئاً الا أتاء ذلك الغصن» و همچنین در تفسیر عیاشی از حضرت صادق (ع) ضمن حدیثی نقل کرده «طوبى شجره في الجنه اصلها في دار امير المؤمنين و فرعها في منازل اهل الجنت» طوبی درختی است در بهشت که اصل آن در خانه علی (ع) و در منزل هر یک از مؤمنان شاخه هایی از آن میباشد. مغیث بن سمی گفت: در بهشت هیچ جا و نقطه ای نباشد الا شاخی از شاخه های آن درخت سر به آنجا دارد. و چون ایشان میوه آن درخت آرزو کنند شاخ سر فرود آرد تا میوه بچینند. عبید بن عمر گفت طوبی درختی است که اصل آن در سرای رسول الله (ص) است و هیچ سرایی و غرفه ای و کوشکی در بهشت نیست الا شاخی از آن درخت سر در آنجا دارد و از اصل پایه و ریشه آن درخت دو چشمه بیرون آید یکی کافور و یکی سلسبيل.

ارجاعات

قاموس قرآن ، 261/4 ترجمه مجمع البیان، ۵۸۱/۳

منابع

این مدخل برگرفته از دایرة المعارف تشیع است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.