تاسوعا
تاسوعا؛ نهمین روز محرم که به پاسداشت مقام حضرت ابوالفضل پرداخته می شود. شهرت این روز به دلیل وقایعی است که در روز نهم ماه محرم سال ۶۱ هجری قمری، در سرزمین کربلا روی داد. روز تاسوعا در نزد شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است. آنها این روز را منتسب به عباس بن علی(ع) می‌دانند و آن را بسان روز عاشورا گرامی داشته، در آن سوگواری می‌کنند. وقایع اتفاق اقتاده در تاسوعا ورود شمر به كربلا، امان نامه براى ابوالفضل العباس(ع) و فرمان حمله عمومى علیه لشکر امام حسین(ع) است.
معنی لغوی
تاسوعا در لغت به معنای نهم است و در تقویم اسلامی به روز نهم محرم اشاره دارد. آنچه مشهور است تاسوعا از ریشه تِسع به معنای نه و نهم، فقط بر نهمین روز محرم اطلاق شده‌است. مفهوم شناسی و اهمیت روز نهم محرم، تاسوعا (به معنای نهم) خوانده می‌شود. روز تاسوعا در نزد شیعیان، روز منتسب به عباس بن علی(ع) دانسته می شود و آن را مانند روز عاشورا سوگواری می‌کنند. در ایران و بعضی از کشورهای اسلامی شیعی‌نشین، روز تاسوعا همچون روز عاشورا تعطیل رسمی است و در آن روز مراسم عزاداری مفصل با راه‌اندازی هیأت‌های عزاداری و دسته‌های سینه زنی و زنجیرزنی برگزار می‌شود.[۱]
مروری بر وقایع تاسوعا
ورود شمر به كربلا
امان نامه براى ابوالفضل العباس عليه السلام
فرمان حمله عمومى[۲]
در نهم محرم سال ۶۱ هجری قمری، شمر با نامه‌ای از طرف عبیدالله بن زیاد، وارد کربلا شد که در آن از عمر بن سعد خواسته شده بود یا در برخورد با امام حسین علیه‌السلام جدیت به خرج دهد یا فرماندهی لشکر را به شمر واگذار کند. عمر سعد از واگذاری فرماندهی به شمر خودداری کرد و آماده جنگ با امام حسین علیه‌السلام شد. با هجوم لشکریان در عصر این روز، امام حسین علیه‌السلام با فرستادن برادرش عباس بن علی، از آنها مهلت طلبید تا شب را با نماز و تلاوت قرآن به صبح برسانند. همچنین در این روز شمر امان‌نامه‌ای برای حضرت عباس و دیگر فرزندان ام‌البنین فرستاد، اما حضرت عباس علیه‌السلام نپذیرفت.[۳]
اعمال شب و روز تاسوعا
برای روز تاسوعا و عاشورا در منابع دینی اعمال مستحبی ذکر شده است که در ادامه می‌خوانید:
۱- اولین عمل مستحبی ذکر شده برای روز تاسوعا و عاشورا زیارت امام حسین علیه‌السلام است. زیارت امام حسین علیه‌السلام در شب عاشورا پاداش بسیار زیادی دارد. کسی که در شب عاشورا تا صبح در حرم سیدالشهدا علیه السلام بماند، خدا او را با شهدا و در کنار امام حسین علیه‌السلام محشور می‌کند.(حال که در روزهای شیوع کرونا این امکان برای مسلمانان مهیا نیست شایسته است زیارت از دور را جایگزین کرده تا ان‌شاءالله پس از رفع کامل ویروس سعادت زیارت نصیبمان شود).
۲- روز نهم و دهم ماه محرم، روز مصیبت و اندوه اهل بیت علیه‌السلام و همه شیعیان است. به همین دلیل شایسته نیست که در این دو روز به ویژه روز عاشورا شیعیان به کسب و کار روزانه و کار‌های دنیایی بپردازند. در این روز محبان اهل بیت علیه‌السلام باید مشغول به عزاداری و شرکت در مراسم روضه اهل بیت علیه‌السلام باشند(در روزهای کرونایی احیای سنت روضه‌های خانگی شایسته‌تر است).
۳- در شب عاشورا خواندن نماز ۱۰۰ رکعتی توصیه شده است. خواندن این نماز به این صورت است که در هر رکعت بعد از سوره حمد ۳ بار سوره توحید خوانده شود و بعد از نماز ۷۰ بار سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ گفته شود در روایت دیگری آمده که در ادامه ذکر بالا استغفار هم گفته شود. همچنین توصیه شده که در نیمه‌های شب تاسوعا نمازی ۴ رکعتی خوانده شود. در هر رکعت از این نماز بعد از سوره حمد ۱۰ مرتبه آیه الکرسی و ۱۰ مرتبه هم هر یک از سوره‌های توحید، فلق و ناس خوانده شود. بعد از سلام نماز ۱۰۰ بار سوره توحید را بخوانید.
۴- علامه مجلسى در زاد المعاد فرموده بهتر آن است که روز نهم و دهم را روزه نگیرید؛ زیرا که بنى امیه این دو روز را براى برکت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه مىداشتند همچنین از طریق اهل بیت علیهم السلام احادیث بسیار در مذمت روزه این دو روز خصوصا روز عاشورا وارد شده است.[۴]
منابع
ایکنا