غربزدگی
غربزدگی؛ یکی از آسیب های فرهنگی است که به نفوذ فرهنگ غربی در جوامع اسلامی اشاره دارد. این نفوذ با فرآیندی سیتماتیک، در فرهنگ جوامع اسلامی نفوذ می کند و سبک زندگی اسلامی یا بومی را بی اصالت جلوه می دهد تا افراد بویژه جوانان و نوجوانان به فرهنگ و سبک زندگی غربی گرایش پیدا کنند. برای مقابله با چنین آسیبی از جانب فرهنگ غربی، اجرای سبک زندگی قرآنی با در نظرگرفتن تمام جوانب بویژه خانوادگی و اقتصادی کارگشا خواهد بود.
غربزدگی در جامعه شناسی
غربزدگی نوعی آسیب فرهنگی است که در اثر تقلید افراطی و کورکورانه از فرهنگ غرب ایجاد می شود. تقلیدی که نتیجه احساس کاذب فرد نسیت به برتری و استیلای فکری، سیاسی و اقتصادی غرب می باشد.[۱] در اینکه این تقلید و پیروی افراطی از چه بخشی از جامعه ناشی می شود، دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول مربوط به فعالیت های روشنفکران و متجددانی است که با فرهنگ غربی زندگی کرده اند و یا با افراد غربی به مدت طولانی در معاشرت بوده اند. اینگونه افراد، تجربیات و یافته های شخصی یا شغلی خود را در اختیار دیگران قرار دهند. علاوه بر این، اینگونه افراد درصدد بودند تا سبک پوشش لباس، تفریحات، باورهای دینی و به طور کلی سبک زندگی غربی را ایده آل و پیشرفته نشان می دهند و به فرهنگ اسلامی هجمه وارد کنند. به طور عموم، اینگونه روشنفکران، موفقیت و تعالی جامعه را تنها در عقل گرایی بنیادی و تکنولوژی[۲] می بینند و با قشر مذهبی یا دین محور در چالش و مقابله هستند. به عنوان نمونه، دوره ای تاریخ ایران مرسوم بود که دانشجویان و افراد نفوذدار و قدرتمند خود و خانوادهایشان مدتی را در کشورهای غربی زندگی یا تحصیل می کردند. چنانچه، شواهد تاریخی مبنی بر اروپا گردی برخی از این افراد، تقریبا، در دوره قاجار، پهلوی اول و دوم وجود دارد. جلال آل احمد[۳] و سید احمد فردید[۴] از نخستین افرادی بودند که با جریان روشنفکری و فرهنگ غربی آشنا بودند و پدیده غرب زدگی را با دیدگاه انتقادی مورد بررسی قرار داده اند.[۵]
دیدگاه دوم مربوط به فعالیت ترویج کنندگان فرهنگ غربی در فضای مجازی است که به طور ویژه در دوره کنونی گسترش پیدا کرده است. اینگونه افراد تصویری حیرت انگیز از خوبی های فرهنگ غربی برای افراد بویژه نوجوانان و جوانان به نمایش درمی آورند تا آنها را شیفته این فرهنگ کنند. بسیاری از نوجوانان و جوانان امروزی نیز بدون در نظر گرفتن فرهنگ اسلامی، از فرهنگ غربی پیروی می کنند. غافل از اینکه، براساس شناخت سطحی و اندکی که از فرهنگ غربی دریافت کرده اند، آثار بد هویتی را برای خود رقم می زنند.[۶] کاهش یا حذف ازدواج شرعی[۷] و رواج مسائل غیراخلاقی[۸] جنسی،[۹] جلب توجه و خود نمايی[۱۰][۱۱] کاهش یا حذف نقش مادر، بدحجابی یا کشف حجاب،[۱۲][۱۳] اقتصاد[۱۴] و طب وابسته،[۱۵] حذف امر به معروف و نهی از منكر[۱۶] از جمله دستاوردهای غربزدگی است.
ایجاد سبک زندگی قرآنی برای مقابله با غرب زدگی
به نظر می رسد که برای مقابله با غرب زدگی، باید به سمت معکوس آن یعنی فرهنگ اسلامی حرکت کرد. از آنجا که ایجاد سبک زندگی قرآنی[۱۷] می¬تواند مؤثر در کاهش غرب زدگی و سوق دادن نوجوانان و جوانان به سمت قرآنی شدن باشد. از این رو، ضرورت ایجاب می کند تا بسیاری از مسائل خانوادگی و اقتصادی که در مرکز توجه غرب زدگان است، مورد موشکافی قرار گیرد و نظریه پردازی نوینی در عرصه جریان قرآنی ایجاد شود.[۱۸] رغبت به ازدواج،[۱۹] عفاف و حجاب[۲۰]، مقام شامخ مادر[۲۱][۲۲]از جمله دستاوردهای اجرای سبک زندگی قرآنی است.
منابع
آل احمد، جلال، غربزدگان، 1396، تهران: نشر وزراء
ارجاعات
- ↑ .دائره المعارف اسلامی.
- ↑ .دانشنامه پژوهه.
- ↑ . آل احمد، 1341، ص2.
- ↑ .«فرديد» غرب را حجاب شرق می‌دانست؛ دائره المعارف اسلامی
- ↑ .دائره المعارف اسلامی؛ غربزدگی شبه‌مدرن فاجعه‌بارتر از سيطره مدرنيته غربی است
- ↑ . برخی با رفتارشان در فضای مجازی موجب نفرت علیه روحانیت شده‌اند؛ نتيجه تقليد از فرهنگ غرب، از دست دادن دين و ايمان است
- ↑ . فرهنگ غرب کانون خانواده را هدف قرار داده است
- ↑ . وَ اللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَ يُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيماً؛ خدا مىخواهد تا بر شما ببخشايد؛ و كسانى كه از خواستهها [ى نفسانى] پيروى مىكنند مىخواهند شما دستخوش انحرافى بزرگ شويد. (نساء/27)
- ↑ . غربزدگی در ايران و جهان اسلام در جشنواره «قلم سبز» بررسی می‌شود
- ↑ . وَ قَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَّةِ الْأُولى؛ «و در خانههايتان قرار گيريد و مانند روزگار جاهليّتِ قديم زينتهاى خود را آشكار مكنيد». (أحزاب/33).
- ↑ . برگزاری گفتمان دينی «عفاف و حجاب» در زابل.
- ↑ . قِيلَ لَهَا ادْخُلِي الصَّرْحَ فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَ كَشَفَتْ عَنْ ساقَيْها؛ «به او گفته شد: «وارد ساحتِ كاخ [پادشاهى] شو.» و چون آن را ديد، بركهاى پنداشت و ساقهايش را نمايان كرد».
- ↑ . نماد عقب‌ماندگی و غربزدگی كشورهای اسلامی؛ از بين رفتن حجاب در جوامع كنونی
- ↑ . تأثیرات غربزدگی مفرط ذهن ما در فرهنگ و اقتصاد؛ برگزاری گفتمان دينی «عفاف و حجاب» در زابل.
- ↑ . غربزدگی در طب، مانع پیشبرد طب اسلامی در جامعه است
- ↑ . دهه مهدويت دهه امر به معروف و نهی از منكر است
- ↑ . آسیب غربزدگی و هویت‌زدایی را به سمت زندگی مطلوب اسلامی و قرآنی رهنمون کنیم؛ روشنفکران غرب‌زده؛ کارگردانان اجرای سند ۲۰۳۰
- ↑ . پیش شرط نظام‌مند شدن نظریه پردازی در ایران/غرب علمی نه کفر است نه وحی منزل
- ↑ . فرهنگ غرب کانون خانواده را هدف قرار داده است
- ↑ . يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً؛ «اى پيامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: «پوششهاى خود را بر خود فروتر گيرند. اين براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند [به احتياط] نزديكتر است، و خدا آمرزنده مهربان است» (أحزاب/59)
- ↑ خلأ هویتی در برخی خانواده‌ها ناشی از غربزدگی است؛ تکریم مادران از عوامل مقابله با غربزدگی جایگاه خانواده در آینده
- ↑ . إِذْ أَوْحَيْنا إِلى أُمِّكَ ما يُوحى؛ «هنگامى كه به مادرت آنچه را كه [بايد] وحى مىشد وحى كرديم» (طه/38)