شادی

شادی؛ خوشحالی و نشاط روح. این حالت روانی در تعاملات فردی و اجتماعی سبب رسیدن به آرامش است. عوامل مادی مانند کسب مقام و ثروت، و عوامل معنوی مانند دوری از گناه و خدمت به خلق شادی آفرین هستند.

معنای شادی

شادی؛ یک حالت روانی است که در آن فرد احساس عشق، لذت، خوشبختی یا شاد بودن می‌کند. در اصطلاح، سرور، حالت خوش و لذت بخشی است که از علم و اطلاع بر اینکه یکی از هدف ها و آرزوها انجام یافته یا انجام خواهد یافت، به انسان دست می-دهد.

شادی در قرآن

شادی در قرآن در قالب الفاظ «فَرح»، «سُرور»، «نَضرَه» حدود ۲۸ بار به کار رفته ‌است. فرح در لغت همان شادی روح، ناشی از رسیدن به مطلوب است. دسته ای از آیات، مومنین را دعوت به شادی می کنند. آیه « قُل بِفَضلِ الله وَ بِرَحمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلیفرَحُوا هُوَ خَیرٌ مِمَّا یجمَعُونَ؛ [ای رسول خدا ! به خلق] بگو که شما باید منحصراً به فضل و رحمت خدا شادمان شوید [و به نزول قران مسرور باشید] که آن بهتر و مفیدتر از ثروتی است که برای خود اندوخته می کنید.)» (یونس/58 ) وآیه «وَ یومَیذٍ یفرَحُ المُومِنُونَ بِنَصرِ الله...؛ و در آن روز [که رومیان فاتح شوند] مومنان به یاری خداوند شاد می شوند…» (روم/5-4) را در زمره این آیات می توان قرار داد. دسته دیگری از آیات، شادی را مذمت می کند. شادی از روی غرور قارون در آیه «اِذ قَالَ لَهُ قَومُهُ لاَ تَفرَح اِنَّ الله لاَ یحِبُ الفَرِحینَ؛ هنگامی که قوم قارون به او گفتند: شادی [مغرورانه] مکن که خداوند شادی کنندگان [مغرور] را دوست نمی دارد»(قصص/76) و اشاره به شادی از روی غفلت کافران در آیه «ذَلِکُم بِمَا کُنتُم تَفرَحُونَ فِی الارضِ بِغَیرِ الحَقِّ وَ بِمَا کُنتُم تَمرَحُون؛ این به خاطر آن است که به ناحق در زمین شادی می کردید و به خاطر آن است که [سخت به خود] می نازیدید [و از روی غرور و مستی به خوشحالی می پرداختید]» (مومن/75).

شادی در روایات

روایات زیادی در مورد شادی بیان شده است. در ادامه برخی از این روایات بیان می شود:

• امام صادق (ع) می‌فرمايند: «شادی به سه خصلت است؛ وفاداری، رعايت حقوق ديگران و ايستادگی در گرفتاری‌ها و مشكلات.»
• پیامبر (ص) فرموده‌اند: «هرکه مؤمنی را شاد و خوشحال کند مرا شاد نموده و هرکه مرا شاد کند در نزد خدا عهدی دارد و هر که در نزد خدا عهدی بگیرد روز قیامت از افراد دارای امان خواهد بود و در امنیت است.» همچنین از رسول اکرم (ص) نقل شده است که «در بهشت خانه‌ای است به آن خانه شادی (دارالفرح) گویند، جز کسی که یتیمان مؤمنان را شاد کند وارد آن نمی‌گردد.»
• امام باقر (ع) فرمود: «خدای متعال عبادت نشد به چیزی که محبوب‌تر باشد نزد او از آن که سروری در قلب مؤمن وارد کند.»
• امام علی (ع) می‌فرماید: «شادی نفس را می‌گشاید و نشاط را بر می‌انگیزاند.»
• امام صادق (ع) می‌فرمايند: شيعيان ما از باقيمانده فطرت ما آفريده شده و در شادی ما خوشحال و در اندوه ما ناراحت هستند.

عوامل شادی آفرین

«عشق به قرآن»، «انس با آیات الهی»، «انفاق در راه خدا»، «توجه به بندگان نیازمند بدون نگاه به جلوه‌های مادی و گذران زندگی» عواملی است که در نگاه قرآن موجب شادمانی صالحان و پاکان می‌شود. همچنین، پرهیز از گناه، شوخی، بوی خوش، آراستگی، پوشیدن لباس‌‏های روشن، حضور در مجالس شادی، ورزش، امید به زندگی، کار و تلاش، مسافرت، تفریح، شاد کردن دل مؤمنان، دیدار مسلمانان، دستگیری از یتیمان، احترام و شادی در خانواده، تفکر در آفریده‌‏های خداوند، صدقه دادن، نگاه کردن به سبزه‏‌ها، خوشرويی، ديدار با دوستان و آشنايان از عوامل مادی شادی هستند. عوامل معنوی مانند بندگی و ارتباط با خدا و ارتباط با خويش از زمينه‌های دیگری هستند که شادی آفرینند.

انواع شادی

شادی در نگاه دینی به دو دسته کلی تقسیم می شود:

1. شادی پسندیده: شادی است که همراه با گناه نباشد، باعث فراموشی از یاد خدا نباشد. پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: ای علی! برای مؤمن در دنیا سه خوشحالی است: دیدار با برادران دینی، افطار از روزه و شب زنده داری در آخر شب. همچنین شادی در روزهای شادی معصومان از نمونه های شادی پسندیده است. امام رضا (ع) خطاب به فرزند شبیب فرمود: اگر دوست داری در درجات عالی بهشت با ما باشی به حزن ما محزون و به شادی ما شاد باش.
2. شادی ناپسند: شادی است که بدون در نظر گرفتن هدف تکاملی انسان و بدون لحاظ رضایت خدواند باشد. اینگونه شادی همراه با لهو ولعب، اتلاف وقت، هیجان کاذب و آزار دیگران است.

ویژگی های شادی پسندیده

شادی که همراه با گناه نباشد، با غفلت از خدا مقرون نشود، اعتدال و میانه روی در آن رعایت شود، پسندیده است. مانند شادی در وقت اطاعت از خدا، شادی برای احیای حق یا نابودی باطل، شادی برای دیگران.

ویژگی های شادی ناپسند

شادی به گناه، شادی در برابر لغزش دیگران، شادی های تمسخرآمیز که به منظور تحقیر و تضعیف حق، انجام می-شود، شادی مغرورانه که با دستیابی به مال و ثروت و مقام صورت می-گیرد، شادی به دروغ؛ یعنی من با گفتار دروغ دیگران و خودم را شاد کنم، مخالفت از فرمان‌های پیامبر اکرم(ص) از خصوصیات شادی ناپسند است. اگر شادی از حدش بگذرد و با شكستن خط قرمزها و محدوديت‎ها به فعاليتی بی‌ارزش و بيهوده بدل شود و يا باعث تحقير و توهين به فردی یا ریختن آبروی کسی شود، در اسلام مذموم شمرده می‌شود.

فواید شادی

نشاط روحی

شادی موجب انبساط و بهجت روح می شود. نشاط روح یکی از عوامل موفقیت در هر کاری، از جمله رشد تحصیلی است. کسانی که به علت های گوناگون نشاط خود را از دست می دهند، نمی توانند در تحقیق و تحصیل علم موفق باشند و حتی گاهی از آن دست می کشند. یا داشتن شادی و انگیزه، در مسایل اقتصادی و توسعه و عمران یک کشور نقش آفرین است.

سلامتی بدن

فایده دیگر شادی، سلامتی بدن است. بسیاری از بیماران با از دست دادن نشاطشان، روحیه خود را در برابر بیماری-ها می بازند، ولی افراد شاداب، با روحیه قوی در برابر بیماری ظاهر می شوند و هرگز اجازه ورود، به آن نمی دهند. سلامتی، از ارکان لازم و اساسی پیشرفت و کمال در هر زمینه ای از جمله عبادت خداوند است.

منابع

ایکنا

ویکی پدیا

شادی در اسلام1(دانشنامه حوزه)