معنویت درمانی

معنویت درمانی؛ تقویت و به کارگیری باورهای دینی و معنوی شخص بیمار در فرایند درمان. این روش درمانی که در سالهای اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته، بر اساس مبانی دینی و توحید محوری بنا شده و نتایج خوبی به همراه داشته است از جمله؛ درمان بيماری‌های روانی، و التيام دردهای جسمانی، معنا بخشیدن به زندگی افراد بیمار و ... البته عواملی از قبیل نماز و یاد خدا، اعتقاد به قدرت خداوند، دعا و نیایش، و ایجاد بینش و بصیرت، تأثیرات آن را بیشتر می‌سازد.

تعریف معنویت درمانی

معنویت درمانی، یعنی تقویت ابعاد روحی و معنوی افراد و استفاده از این ابعاد در راستای پیشگیری از عود، و کمک به بهبودی بیماران صعب العلاج.^[۱] به تعبیر دیگر معنویت‌درمانی به معنای در نظر گرفتن باورهای دینی و معنوی بیمار مبتلا در فرآیند درمانگری است.^[۲] معنویت درمانی، از مهمترین‌ کارها در حین درمان بیمارانی است که در آنها احساس بی ارزشی زندگی، ترس از مرگ، خشم، اضطراب و افسردگی ایجاد شده است.^[۳] زیرا قوای روحی و جسمی انسان و امید، و آرامش درونی را تقویت می‌کند.^[۴]

تاریخچه معنویت درمانی

معنویت درمانی، به عنوان مکمل درمان، امر جدیدی است که از سال ۲۰۰۵ مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است.^[۵] رویکرد «درمان معنوی خداسو» برای اولین بار در ایران از سوی مسعود جان‌بزرگی (مبدع رویکرد درمان معنوی خداسو) مطرح، و کتابهای متعدد و درمانگران متخصصی را تربیت نمودند.^[۶] به طوری که نقش معنویت در پیشگیری یا درمان سرطان در جهان برای نخستین بار در ایران صورت گرفت^[۷] و با انجام تحقیق معنویت و بیان ژنی،توسط دکتر اکبری، ژن استثنایی و جدیدی به نام «دیدهو» کشف گردید. این ژن در بیمارانی که معنا گراتر هستند بیشتر فعال شده و به بهبودی آنان کمک بزرگی می‌کند.^[۸] برخی از اقدامات صورت گرفته در ایران جهان برای توسعه معنویت درمانی برایس بالمر(کشیش مسیحی) تأکید کرده است که دانشگاه مارتین لوتر کانادا در تلاش است تا سلامت معنوی را در کنار درمان‌ مبتنی بر علم تجویز کند.^[۹] تأسیس نخستين مركز رسمی و تخصصی برگزار كننده دوره‌های معنويت درمانی در آستان قدس رضوی؛^[۱۰] برگزاری اولين همايش بازيابی مشاوره با رويكرد «معنويت درمانی»؛^[۱۱] تألیف کتاب «درمان معنوی چندبعدی؛ یک رویکرد خداسو» توسط مسعود جان بزرگی؛^[۱۲] طراحی مدلی از برنامه معنویت درمانی در بیمارستان‌های ناجا به عنوان یکی از انواع درمانهای موازی پزشکی؛^[۱۳] اجرای طرح «معنویت درمانی» همراه با کارگاه‌های «سبک زندگی قرآنی» با استفاده از مبانی دینی در استان تهران؛^[۱۴] و نیز در شهرستان خرم‌آباد؛^[۱۵] راه اندازي نخستين كلينيك معنويت درماني در شيراز؛^[۱۶] و همچنین در مرکز مهر رضوی به منظور ارتقای خدمت‌رسانی به بیماران مبتلا به سرطان؛^[۱۷] برگزاری سمپوزيوم آموزه‌های معنوی اسلام در پيشگيری و درمان بيماران به عنوان طب مكمل،^[۱۸] برگزاری نخستين همايش بازيابی مشاوره با رويكرد معنويت ‌درمانی در سينما^[۱۹] از جمله اقدامات ایران و جهان در توسعه معنویت درمانی است.

اصول اساسی در معنویت درمانی

معنویت درمانی اسلامی بر دو اصل اساسی بنیان شده است: اصل اول: درمانگری معنوی خداسو براساس آموزه‌های قرآنی (رعد/ ۲۸)، (روم/ 21)^[۲۰] اصل دوم: قوی‌تر کردن ارتباط بیمار با منبع قدرتی مطلق به نام خداوند یگانه.^[۲۱]

جامعیت رویکرد درمان معنوی

معنویت درمانی برای همه افراد حتی آنان که به خداوند اعتقاد ندارند مؤثر است. زیرا درمانگر رویکرد معنوی با نگاه عقلی با او صحبت می‌کند زیرا عقل به دو سطح عقل طبیعی و عقل خداسو قابل تقسیم است.^[۲۲]

عوامل موثر در معنویت درمانی

در معنویت درمانی عوامل متعددی تأثیر دارند از جمله نماز و یاد خدا که بالاترین حد معنویت است.^[۲۳] اعتقاد به قدرت خداوند که فاکتور امید را ایجاد می‌کند.^[۲۴] دعا و نیایش به درگاه قادر مطلق،^[۲۵] ایجاد بینش و بصیرت در فرد درخصوص آگاه شدن به خطاهای خود نه لزوماً افزایش عذاب وجدان.^[۲۶]

اشکال روش معنویت درمانی

یکی از اشکالات معنویت درمانی این است که از نوع درمان‌های «فست‌فودی» نیست بلکه، قرار گرفتن در فرایند درمانی این روش نزدیک به ۷۰ جلسه نیاز دارد که معمولا از این تعداد جلسه استقبال نمی‌شود.^[۲۷]

پیامدهای فقدان معنویت

تحقیقات نشان می‌دهد که دو مؤلفه «سرباری ادراک شده» و «تعلق کام نیافته» که میل به خودکشی را در انسان تا بیش از ۹۰ درصد افزایش می‌دهد، در اثر فقدان معنویت به‌وجود می‌آید ^[۲۸]

منابع

سایت ایکنا

ارجاعات

[1] . بهره‌مندی از معنویت درمانی در پژوهشکده سرطان معتمد/ کسب نتایج اثربخش

[2] [https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3482696/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C%DA%A9-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%B1-%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . کلینیک معنویت‌درمانی مهر رضوی در بیمارستان رضوی راه‌اندازی می‌شود ]

[3] . مکانیسم‌های روانی معنویت درمانی در سرطان چیست؟ ، معنویت چگونه انسان را از خودکشی بازمی‌دارد؟

[4] . معنویت؛ راهکار درمان بیماری‌ها/ ارتباط با خدا تقویت قوای روحی و جسمی را به‌دنبال دارد

[5] . سلامت معنوی کارکنان نیروهای مسلح سنجیده می‌شود

[6] . «درمان معنوی خداسو»؛ رویکردی درمانی برای همه ادیان توحیدی ، معنویت چگونه انسان را از خودکشی بازمی‌دارد؟

[7] . تفاوت بیماران سرطانی در معرض معنویت درمانی با سایر مبتلایان

[8] . استاد دانشگاه هاروارد دعا برای بیماران سرطانی را توصیه می‌کند ، نماز و نیایش بیان ژنی انسان‌ها را به سمت سلامت پیش می‌برد/کشف ژن اختصاصی معنویت، مسیر تأثیر معنویت بر علم بیولوژی باید در سلول پیدا شود

[9] . گفت‌وگو‌های بین ادیانی برای رفع مشکلات اجتماعی جوامع ضروری است ، شاهکار ادبی نهج‌البلاغه در همایش «سیره علوی» نمود پیدا کند

[10] . معنويت درمانی، ميانبری برای درمان تعارضات روانی

[11] . معنويت درمانی راهی برای شفای جسم و ذهن

[12] . عمل معنوی بالاترین درجه وحدت را ایجاد می‌کند

[13] [https://iqna.ir/fa/news/3465554/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C-%D9%85%D8%AF%D9%84-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AC%D8%A7 .توسعه‌ مدل معنویت درمانی در بیمارستان‌های ناجا، معنویت درمانی درسرطان به کمک روحانیون، جایگاه ویژه معنویت‌درمانی درستاد کل نیرو‌های مسلح ]

[14] . اجرای طرح «معنویت درمانی» در تهران

[15] . معنویت؛ مکمل درمان

[16] . قطعاً از احداث كلينيك‌هاي معنويت درماني حمايت مي‌كنيم/ افزايش تعداد سلامتكده‌هاي طب سنتي در كشور

[17] .کلینیک معنویت‌درمانی مهر رضوی در بیمارستان رضوی راه‌اندازی می‌شود، ايجاد درمانگاه‌های معنويت درمانی اسلامی، تغذيه اسلامی و رفتار درمانی قرآنی ، حمایت از تحقیقات مربوط به سلامت معنوی و معنویت درمانی در سرطان

[18] . سمپوزيوم معنويت درمانی و آموزه‌های اسلام در پيشگيری و درمان بيماران برگزار می‌شود

[19] . معنويت‌درمانی در سينما

[20] . «درمان معنوی خداسو»؛ رویکردی درمانی برای همه ادیان توحیدی

[21] . «درمان معنوی خداسو»؛ رویکردی درمانی برای همه ادیان توحیدی

[22] . مکانیسم‌های روانی معنویت درمانی در سرطان چیست؟ ، «درمان معنوی خداسو»؛ رویکردی درمانی برای همه ادیان توحیدی

[23] . دین و دینداری انسان را دچار تحول ژنی می‌کند ، معنویت؛ راهکار درمان بیماری‌ها/ ارتباط با خدا تقویت قوای روحی و جسمی را به‌دنبال دارد

[24] [https://iqna.ir/fa/news/3472932/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . مکانیسم‌های روانی معنویت درمانی در سرطان چیست؟ ، توحیدمحوری مهمترین رکن سلامت معنوی/سلامت معنوی برخورداری از قلب سلیم است ، پناه بردن به خدا در سختی‌ها را جایگزین راه‌های باطل کنیم]

[25] . دعا چگونه موجب رفع بیماری می‌شود؟

[26] . «درمان معنوی خداسو»؛ رویکردی درمانی برای همه ادیان توحیدی

[27] . عمل معنوی بالاترین درجه وحدت را ایجاد می‌کند

[28] . معنویت چگونه انسان را از خودکشی بازمی‌دارد؟

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]