بهاءالدین خرمشاهی

بهاءالدین خرمشاهی(1324)؛ قرآن پژوه و مترجم قرآن به زبان فارسی. برخی از آثار وی در حوزه قرآنی عبارتند از: فرهنگ موضوعی قرآن، بررسی ترجمه‌‌های امروزین قرآن کریم، قرآن شناخت، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی.

زندگینامه بهاء الدین خرمشاهی

بهاء الدین خرمشاهی در 1324 ه‍.‌ش در قزوين به دنيا آمد. پدر و نیاكان او اهل خرم‌شاه یزد بودند. وی در دانشگاه تهران نزد اساتیدی چون دکتر پرویز ناتل خانلری، دکتر ذبیح اللّه صفا، دکتر فره‌وشی، استاد پور داود، دکتر مهدی محقق، دکتر سید جعفر شهیدی شاگردی کرد. وی در سال 1347 از دانشکده ادبیات فارغ التحصیل ‌شد و پس از گرفتن لیسانس ادبیات، رشتۀ کتابداری را انتخاب کرده و پس از آن به انجمن حکمت و فلسفه رفت. وی کار تألیف خود را با ترجمه آغاز کرد و در حوزه نقد کتاب، حافظ پژوهی و قرآن پژوهی آثار متعددی دارد.

آثار قرآنی بهاء الدین خرمشاهی

بهاءالدین خرمشاهی، دین پژوه و قرآن پژوه است که تألیفات قرآنی فراوانی دارد. یکی از آثار قرآنی که خرمشاهی در تالیف آن حضور داشته است، فرهنگ موضوعی قرآن مجید است. در این کتاب، فرهنگ لغات قرآن همراه با شرح و بسط معانی آنها گنجانده شده است. درواقع، این کتاب، کشف‌المطالب الفبایی یا فهرست موضوعی قرآن است که مانند اغلب فرهنگ‌های لغت به روش الفبایی (ابجدی) تنظیم و به زبان عربی است. از آثار دیگر وی، دایرة المعارف قرآن و قرآن‌پژوهی» است‌كه مقالات آن به طور كلی به ۲ بخش تقسيم می‌شود. در بخش نخست، مقالات مربوط به معارف قرآنی همانند مقالات هم‌سخنی بين اسلام و اهل كتاب، جاهليت، جبرئيل، بهشت، جهنم، جن، حوری، ايام‌الله، حنيف، خيرالبریّه، ذبح عظيم، تحيت، خضر، ذوالقرنين، ثقلين، آيه الكرسی، استخاره، اعراف و... ارائه شده است. در بخش دوم، مقالات پژوهشی درباره قرآن و فرهنگ قرآنی همچون تحريف ‌ناپذيری قرآن، تاريخ قرآن، تحدی، ترتيل، تجويد، تفسير، تاويل و معرفی تفاسير كهن و نو پرداخته شده است. قرآن‌پژوهی؛ چهل و چهار بحث و تحقيق قرآنی عنوان دیگری از آثار خرمشاهی است که در دول جلد منتشر شده و در آن مباحثی همانندتفسير «لا اكراه فی الدين»، بحث در ظهر و بطن / ظاهر و باطن قرآن، معنای درست «لا اقسم»، مدارا در قرآن، نكات قرآنی مانند درباره ثانی اثنين/ ثالث ثلاثه، جمل، واو زائده، واو استينافيه، ترجمه درست «حمد» و سبك ترجمه قرآن مطرح شده است. گفتنی است‌که بخشی از اين اثر به بررسی علوم و معارف قرآنی اختصاص دارد كه از اين موضوعات می‌توان به مباحثی همانند طبيعت الهی يا الهيات طبيعی، پاسخ به تجديدگرايان در مسئله وحی، تحليل‌ناپذيری وحی، معتزله و قرآن، شيعه و قرآن، الهيات جهانی بر مدار و محور قرآن، پيشنهاد ترجمه گروهی قرآن، اصالت عقل يا اصالت وحی، تفكيك مكتب، نقد و بررسی چند ترجمه فارسی و انگليسی، مصحف حضرت علی (ع)، مصحف‌های صنعا، معرفی اساسی‌ترين منابع قرآن‌پژوهی و خوشنويسی‌های قرآن اشاره کرد.

جایگاه قرآنی بهاء الدین خرمشاهی

خرمشاهی یکی از قرآن پژوهان و مترجمان قرآن کریم به زبان فارسی است که سرپرستی دانشنامه قرآن و قرآن ‌پژوهی را در كارنامه فعاليت‌های خود دارد. فعالیت‌های قرآن پژوهی وی را می‌توان به سه حوزه کتاب‌ها و مقاله‌های عمومی، نگارش مقاله‌های انتقادی و نقد ترجمه‌های موجود قرآن و ترجمه قرآن کریم تقسیم کرد. وی قرآن را با نثری روان، امروزی و در عین حال ادبی ترجمه کرده‌است. این اثر، علاوه بر ترجمه و تفسیر، دارای پیوست‌هایی شامل گفتار مترجم، مقاله‌هایی با عنوان‌های قرآن و قرآن پژوهی، کلمه‌های فارسی در قرآن مجید و واژه‌نامه است.