میثاق

میثاق: عهد و پیمانی با خداوند بر انجام دادن یا ترک کاری. میثاق یکی از بنیادی ترین آموزه‌های ادیان ابراهیمی است. اصطلاح میثاق ٢٣ بار و واژۀ عهد ٣٢ بار در قرآن آمده است. کاربرد قرآنی واژۀ میثاق اشاره بر عمل متقابل بین دو طرف دارد . این واژه در یکجا به صورت «اخذنا میثاق » و در جایی دیگر به شکل "اخذنا منهم میثاق" آمـده اسـت کـه این بدان معنی است که در واقع بشر چیزی برای دادن یا بستن داشته است.

تعریف میثاق

میثاق از ریشۀ «و ث ق» و در لغت به معنای عهد، پیمان، عهد استوار، شرط، قـول و قرار، قرارداد، عقد، معاهده و سوگند است، همچنین بـه معنـای انـدرز، وصـیت، پیمـان بستن و شرط نمودن و حفظ کردن و رعایت نمودن چیزی در حالتهای مختلف اسـت. در جای دیگر این واژه به معنای «وفاداری، تضمین و پشتوانه، آرامش خاطر و سـفارش» مطرح شده است و در قرآن کریم نیز به معنای عهدی به کار رفته است که وفای به آن لازم است. میثاق و عهد در اصطلاح عبارت است از التزام و پیمان بستن با خدا بر انجام دادن یا ترک کاری.

انواع میثاق در قرآن

میثاق در قرآن کریم به انواع مختلفی از جمله میثاق عبودیت، میثاق غلیظ، میثاق ولایت، میثاق پیامبران و میثاق ایمان به پیامبر اسلام به کار رفته است.

روز میثاق در قرآن

روز میثاق در قرآن کریم عبارت است از روز ازل که ارواح بر طبق آیه شریفه « وَإِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَی أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُم قَالُوا بَلَی شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ: و پروردگار تو از پشت بنی آدم فرزندانشان را بیرون آورد و آنان را بر خودشان /واه گرفت و پرسید: آیا من پروردگارتان نیستم؟ گفتند: آری. گواهی می‌دهیم . تا روز قیامت نگویید که از آن بی خبریم.»به ربوبیت حق اقرار کردند.

عالم میثاق

«عالم ميثاق» یا «عالم ذر»عبارت است از: زمان، مرحله، صحنه، موطن و يا جهانى قبل اين جهان كه خداوند متعال تمام انسان هايى را كه از صلب حضرت آدم (ع) هستند، به صورت ذرّات ريزى خارج نموده و بعد از تعلق ارواح به آن ذرات، از آنان ميثاق و عهد بر ربوبيت خويش و نبوت انبياى الاهى و ولايت ائمۀ‏ معصومين (ع) را گرفته است.

آیه میثاق

آیه 172 سوره مبارکه اعراف از زیباترین آیات قرآنی و معروف به ایه میثاق است که می‌فرماید: «وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِي آدَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى شَهِدْنَا أَن تَقُولُواْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ» و پروردگار تو از پشت بنی آدم فرزندانشان را بیرون آورد و آنان را برخودشان گواه گرفت و پرسید: آیا من پروردگارتان نیستم؟ گفتند: آری،گواهی می‌دهیم تا در روز قیامت نگویید که ما از آن بی خبر بودیم. اين آيه براي درك تاريخ بشر از ديدگاه قرآن داراي اهميت فراواني است، چرا كـه ماهيت انسان، ماهيت گناه و رابطه بين خدا و انسان را روشن مي سـازد. همـه مفـسرين اتفاق نظر دارند كه انسان به خداوند تعهد داد كه تنها او را به عنوان خدا پرستش نمايـد، حال انسان ممكن است وعده خود را فراموش كنـد، لـذا خداونـد انبيـايي بـراي انـسان می‌فرستد و اين انسان در روز قيامت طبق پذيرش يا عدم پذيرش آن و برحسب تعهدي كه در ميثاق سپرده است مورد داوري قرار خواهد گرفت.

آثار پایبندی به میثاق با خدا

مؤمنینی که به عهد و پیمان خود عمل کنند همواره در امنیت حقیقی قرار خواهند گرفت و از احوالات و خطرات دنیا و قیامت محفوظ خواهند شد.

منابع

ایکنا

دانشنامه حوزه

دانشنامه اسلامی

اسلام پدیا

ویکی فقه

دانشنامه آزاد فارسی