مرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۵:

== واکنش ها در برابر مرگ ==

مرگ، يك واقعيت انكارناپذير و ناگزير است. تفاوت واكنشی افراد با اين واقعيت، برخاسته از ~~تفاوت های~~ شخصی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آن است. واكنش طبيعی بسياری از افراد در قبال آن، چيزی جز هراس نيست. وقتی مرگی پيش می‌آيد، هراس ها و عواطف نيرومندی در نزديكان شخص مرده پديد می‌آورد؛ چون هر مرگی روابط را از هم می‌گسلد و الگوی معمولی زندگی آدم ها را در هم می‌شكند و بنيادهای اخلاقی جامعه را به لرزه در می‌آورد. بسياری از سوگواران گرايش دارند كه خود را تسليم نوميدی كنند، وظايف شان را ناديده گيرند و به شيوه ای رفتار كنند كه برای خودشان و ديگران زيانبار است. واكنش برخی ديگر به گونه ای بسيار متفاوت است. آنان نه تنها از مرگ نمی هراسند، بلكه به جای هراس بدان عشق می‌ورزند و آن را شيرين تر از عسل می‌بينند. بسياری از معتقدان به خدا و جهان واپسين چنين واكنشی از خود نشان و بروز می‌دهند. از نظر قرآن مرگ دروازه انتقال از جهان ناپايدار به جهانی پايدار، از سعادتی شكننده به سعادت جاودانه است.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/1875384/%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%AA-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ماهيت مرگ از ديدگاه قرآن]</ref>

مرگ، يك واقعيت انكارناپذير و ناگزير است. تفاوت واكنشی افراد با اين واقعيت، برخاسته از تفاوت‌های شخصی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آن است. واكنش طبيعی بسياری از افراد در قبال آن، چيزی جز هراس نيست. وقتی مرگی پيش می‌آيد، هراس ها و عواطف نيرومندی در نزديكان شخص مرده پديد می‌آورد؛ چون هر مرگی روابط را از هم می‌گسلد و الگوی معمولی زندگی آدم ها را در هم می‌شكند و بنيادهای اخلاقی جامعه را به لرزه در می‌آورد. بسياری از سوگواران گرايش دارند كه خود را تسليم نوميدی كنند، وظايف شان را ناديده گيرند و به شيوه ای رفتار كنند كه برای خودشان و ديگران زيانبار است. واكنش برخی ديگر به گونه ای بسيار متفاوت است. آنان نه تنها از مرگ نمی هراسند، بلكه به جای هراس بدان عشق می‌ورزند و آن را شيرين تر از عسل می‌بينند. بسياری از معتقدان به خدا و جهان واپسين چنين واكنشی از خود نشان و بروز می‌دهند. از نظر قرآن مرگ دروازه انتقال از جهان ناپايدار به جهانی پايدار، از سعادتی شكننده به سعادت جاودانه است.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/1875384/%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%AA-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ماهيت مرگ از ديدگاه قرآن]</ref>

== ~~حالت های~~ متفاوت افراد هنگام مرگ ==

== حالت‌های متفاوت افراد هنگام مرگ ==

در لحظه‌ی مرگ، وضعیت انسان‌ها با یکدیگر متفاوت است. قرآن کریم برای شرح وضعیت اشخاص در آن موقعیت از کلیدواژه‌هایی نظیر «طیّب» و «ظالم» استفاده کرده است؛ مثلاً می‌فرماید: إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ؛ «کسانی که بر خویشتن ستمکار بوده‏‌اند [وقتی] فرشتگان جانشان را می‏گیرند...»<ref>(نساء/ 97)</ref>. طبق این آیه بعضی‌ها در آن موقعیت، ظالم به خویشتن هستند. هنگامیکه پرده کنار می‌رود، می‌بینند در حال ظلم به خود بوده اند که دچار توفی شدند. نقطه‌ی مقابل این حالت بدین صورت است: الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِکَةُ طَیِّبِینَ؛ «آنان که در حال پاکیزگی، فرشتگان قبض روحشان کنند»<ref>(نحل/32)</ref>. ایشان کسانی هستند که طیّب، تمیز مرگ به استقبالشان می‌آید.<ref> یاد مرگ و استفاده‌ صحیح از لحظات عمر</ref>

خط ۴۹:

ملاصدرا بنیانگذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه است و این حکمت مهم‌ترین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام است؛ ملاصدرا مرگ را اعراض نفس از بدن و ترک آن می‌داند. در اندیشه این عالم، مرگ بر دو گونه طبيعی و اخترامی است. در مرگ طبيعـی، نفـس بـر اسـاس سـير طبيعی به فعليت می‌رسد و از بدن جدا می‌شود، اما در مرگ اخترامـی چـون بـدن بـا حادثه‌ای نابود می‌شود، نفس از بدن جدا می‌شود. ملاصدرا مفهوم مرگ را دست کم از دو منظر می‌نگرد؛ یکی از منظر ارتباط نفس و بدن و دیگری از منظر سیر تدریجی نفس بدون توجه به ارتباط نفس و بدن. از منظر اول آدمی در دنیا تنها یک بار می‌میرد و آن هنگامی است که نفس از بدن مادی جدا می‌شود، اما از نظر دوم آدمی هم در این دنیا و هم پس از این دنیا بارها می‌میرد. انسان در انتقال از مرحله به مرحله‌ای دیگر هر بار می‌ميرد و سپس زنده می‌شود و اين امور سلسله‌وار ادامه می‌یابد تا انسان به خود حقیقی‌اش برسد.<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/3972899/%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7-%D9%88-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%B0%D8%A8 به بهانه روز بزرگداشت ملاصدرا؛ مرگ در اندیشه ملاصدرا و مفهومی به نام هجرت از من کاذب]</ref>

برخی افراد درباره ~~دیدگاه های~~ ملاصدرا در خصوص مسئله مرگ معتقدند «تنها کسی که در حوزه مواجهه‌های مختلف در باب مرگ ابتکار عمل داشته و می‌توان گزاره‌های قرآن را با نگاه او تفسیرپذیر کرد، دیدگاه ملاصدرا است و تنها براساس اصالت وجود و حرکت جوهری است که همه دیدگاه‌ها در مورد مرگ قابل تفسیر است».<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3976039/%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5%D9%87-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C جمع بین زندگی و مرگ؛ شاخصه تمدن نوین اسلامی]</ref>

برخی افراد درباره دیدگاه‌های ملاصدرا در خصوص مسئله مرگ معتقدند «تنها کسی که در حوزه مواجهه‌های مختلف در باب مرگ ابتکار عمل داشته و می‌توان گزاره‌های قرآن را با نگاه او تفسیرپذیر کرد، دیدگاه ملاصدرا است و تنها براساس اصالت وجود و حرکت جوهری است که همه دیدگاه‌ها در مورد مرگ قابل تفسیر است».<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3976039/%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5%D9%87-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C جمع بین زندگی و مرگ؛ شاخصه تمدن نوین اسلامی]</ref>

== منابع ==