سوره انعام

سوره انعام؛ در جزءهای هفتم و هشتم جای گرفته است. سوره انعام در ترتیب نزول، پنجاه و پنجمین سوره‌ای است که بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده و مکی است. در سوره‌های مکی، شرح و توضیح اصول عقاید دین، یعنی توحید، نبوت و معاد بیشتر تکرار شده است.

معرفی سوره

سوره مبارکه انعام ششمین سوره قرآن کریم است. نام این سوره از آیه ۱۳۶ آن گرفته شده است و در این سوره به چهارپایان و احكام مربوط به آن‌ها از نظر حلال و حرام بودن گوشت اشاره شده است. این سوره در مكّه نازل شده و ۱۶۵ آیه دارد. مبارزه با شرک و بت پرستى، دعوت به اصول سه گانه توحید و نبوّت و معاد، و بیان كردار و اعمال و بدعت هاى مشركان و مبارزه با آن از جمله موضوعاتی است که در سوره مبارکه انعام به آن‌ها پرداخته شده است.سوره انعام جزو سوره‌هایی است که کل آیات آن به صورت یکجا و یکپارچه بر پیامبر(ص) نازل شده است. همچنین از آن رو که با حمد خداوند آغاز می‌شود، جزو سوره‌های حامدات است. علت نامگذاری این سوره به نام «اَنعام»، سخن گفتن از چهارپایان در ۱۵ آیه آن است. منظور این سوره از چهارپایان، حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند و شتر و بز است.

محتوای سوره

هدف اصلی این سوره بیان توحید و اثبات پروردگار یگانه برای انسان و تمام جهانیان است. برای این منظور داستان گفت‌وگوی حضرت ابراهیم(ع) با کافران درباره بیهوده بودن پرستش ستارگان، ماه و خورشید در این سوره آمده است. خداوند متعال‌، به‌ دنبال‌ بیان‌ این‌ داستان‌، از پذیرش‌ درخواست‌ آن‌ حضرت‌ مبنی‌ بر پیامبری‌ اسحاق‌ و یعقوب‌ و دیگر نوادگان‌ ابراهیم‌(ع) یاد می‌کند و به‌ همین‌ مناسبت‌، جامع‌ترین‌ فهرست‌ دربردارنده نام‌های‌ پیامبران‌ را - ۱۷ نام‌ - در این‌ قسمت‌ از سوره‌ می‌آورد. آنگاه‌، پیامبر اسلام(ص) را وارث‌ و جانشین‌ همه آن‌ پیامبران‌ الهی‌ مخاطب‌ قرار می‌دهد و او را موظف‌ می‌کند تا‌ اعلام‌ کند که‌ دعوت او به اسلام جنبه ملی‌ و قومی‌ ندارد و مخاطب‌ او همه جهانیان هستند.

سوره انعام‌ اعلامیه جامع‌ عقیده‌ و شریعت‌ اسلام‌ است‌. سراسر این‌ سوره‌ اعلام‌ مواضع‌، پاسخ‌ به‌ شبهات‌ و اشکالات‌ مخالفان به اسلام و خداوند است که از سوی پیامبر اکرم(ص) توسط این سوره بیان می شود. تکرار ۴۴ بار فعل امرِ «قُل‌ْ: به معنای بگو» در این‌ سوره‌ تأکیداتی‌ پیاپی‌ بر مواجهه با شبهات است که به صورت استدلال بر ضد مشرکان و مخالفان توحید و نبوت و معاد آمده است. تلاش همیشگی قرآن برای اصلاح عقیده انسان به ویژه درباره الوهیت و عبودیت، در این سوره نمایان شده است.

فضایل سوره

در فضیلت این سوره از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است: «سوره انعام به یکباره بر من نازل شده و هنگام نزول ، هفتاد هزار فرشته که در حال تسبیح «سبحان الله» و تمجید «الحمدلله» گفتن هستند آنرا مشایعت و همراهی کردند. هر کس این سوره را بخواند این ۷۰ هزار فرشته در شب و روز، به تعداد آیات سوره انعام بر او درود می فرستند.

در روایتی دیگر از ایشان آمده است: «هرکس سوره انعام را قرائت نماید، برای او پاداشی از درّ، به وزن همه چهارپایانی که خداوند در دار دنیا آن را آفریده است، خواهد بود و به تعداد تمام درّها، صد هزار حسنه و صدهزار درجه به او عنایت می شود...»امام جعفر صادق علیه السلام نیز در این باره فرموده است: سوره انعام به صورت کامل و یکباره بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل شده است. پس آن را عظیم و عزیز بدارید. زیرا در ۷۰ جای آن نام خداوند برده شده است و اگر مردم می دانستند چه آثار و برکاتی در این سوره نهفته است آن را رها نمی کردند.

آثار و برکات سوره انعام

۱) در امان ماندن از آتش جهنم

ابن عباس گوید: «هرکس سوره انعام را در هر شب بخواند از جمله کسانی است که در روز قیامت در امان است و هرگز آتش جهنم را به چشم خود نخواهد دید...»

۲) برآورده شدن حاجات

امام صادق علیه السلام فرمودند: «هر کس به درگاه خداوند محتاج نیازی باشد و برآورده شدن آن نیاز را خواسته باشد، پس ۴رکعت (۲تا دو رکعت) نماز بگزارد و بعد از حمد سوره انعام را بخواند و پس از فراغت از نماز بگوید:

« یا کریم، یا کریم، یا کریم، یا عظیم، یا عظیم، یا عظیم، یا اعظمُ من کلُّ عظیم، یا سمیعَ الدُّعاءِ، یا من لا تُغَیّرُهُ الایّامُ و اللّیالی، صلّ علی محمدٍ و آل محمد، وارحَم ضعْفی و فقری وَ فاقَتی وَ مسْکَنَتی، فانّکَ اَعْلَمُ بها منّی، و انت اعلمُ بحاجتی، یا من رَحِمَ الشیْخَ یعقوب، حین رَدَّ علیه یوسفُ، قرّةَ عَیْنِهِ، یا منْ رَحِمَ ایّّوبَ بعد حُلُولِ بلائهِ، یا من رحم محمداً وَ منْ الْیُتْمِ آواهُ، وَ نَصَرَهُ علی جبابرةِ قریشٍ وَ طَواغیتها، وَ امْکَنَهُ منهم، یا مُغیثُ، یا مُغیثُ، یا مُغیث» و این یا مغیث را چندین بار بگوید، سوگند به آن که جانم به دست اوست، اگر خداوند را پس از آن که این نماز را به جا آوردی و پس از قرائت این سوره، با این دعا بخوانی، و آنگاه از خداوند تمامی نیازها و حوائجت را بخواهی، نسبت به تو، مضایقه نفرماید و آن را به تو ببخشد انشاء الله.»

همچنین آورده اند: در روز چهارشنبه ۷۰ مرتبه این آیه «هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ » ؛ اوست خدایی یگانه هیچ خدایی جز او نیست دانای نهان و آشکار و بخشاینده و مهربان است. رابخواند و بر اهل علم و قلم فائق آید و فتوحات برای او حاصل شود و حوائج او برآورده می شود.

۳) بهبود بیماری

امام باقر علیه السلام فرموده است: «هرگاه به بیماری ای دچار شدی و از آن می ترسی که به تو زیان برساند، سوره انعام را قرائت کن، زیرا با قرائت این سوره آنچه از این بیماری بیم داری به تو نخواهد رسید.»

۴) طلب آمرزش ملائک

روایت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم: «هر کس نماز صبح را به جماعت بخواند و در جای نمازش نشسته و سه آیه اول سوره انعام را قرائت نماید خداوند ۷۰ فرشته را مأمور می کند تا فرارسیدن روز قیامت خداوند را تسبیح گویند و برای او طلب آمرزش می کنند.»

امام رضا علیه السلام نیز فرمودند: «هر کس سوره انعام را بخواند فرشتگان برای او تا روز قیامت تسبیح می گویند.»

ختم مجرب

پنجشنبه یا جمعه (روز یا شب) رو به قبله فاتحه بخواند و شروع به خواندن سوره انعام نماید تا آیه «مثل ما اوتی رسل الله» و برخیزد ۲ رکعت نماز حاجت بخواند در هر رکعت بعد ۷ بار «حمد» ۷بار «آیة الکرسی» و ۷ بار سوره«کوثر» بخواند و بعد از اتمام نماز سوره را از «الله اعلم حیث...» تا آخر سوره بخواند. آنگاه سر بر سجده نهد و ۷۰ بار بگوید: «لا اله الا الله محمد رسول الله» و ملتمسانه از ذات باری تعالی حاجت بطلبد که رد حاجت محال است.

منابع

خبرگزاری ایکنا