سوره عادیات

سوره عادیات

برای مشاهده متن سوره اینجا کلیک کنید.

سوره عادیات؛ صدمین سوره در مصحف شریف، دارای 11 آیه و از سور مکی. نام سوره از آیه اول آن گرفته شده که به معنای دوندگان و تیزتک‌ها است.

معرفی سوره

سوره عادیات از سوره‌های جزء سی‌ام قرآن است. این سوره به حسب ترتیب مصحف، سوره صدم قرآن و به حسب ترتیب نزول، چهاردهمین سوره‌ای است که از سوی خداوند متعال بر پیغمبر اسلام(ص) نازل شد. از این رو از سوره‌های مکیه به شمار می‌رود. این سوره دارای ۱۱ آیه، ۴۴ کلمه و ۱۹۶ حرف است.

شأن نزول سوره (علی(ع) و سریه ذات السلاسل)

طبرسی در مجمع البیان آورده: بعضی گفته‌اند سوره «عادیات» وقتی نازل شد که رسول خدا(ص)، علی (ع) را به جنگ ذات السلاسل فرستاد و علی(ع) لشکر دشمن را شکست داد و این در حالی بود که قبل از آن در چند نوبت افرادی با لشکریانی رفته بودند و نتوانستند کاری صورت دهند و به نزد پیامبر (ص) بازگشتند.

این ماجرا در حدیثی طولانی از امام صادق (ع) روایت شده است و آن را ذات السلاسل خوانده‌اند، زیرا که علی (ع) شکست فاحشی به مشرکان داد و عده‌ای را کشت، جمعی را اسیر کرد و اسیران را در طناب آنچنان به هم بست که گویی در غل و زنجیراند. وقتی این سوره نازل شد، رسول خدا(ص) از خانه به میان مردم آمد و نماز صبح را خواند و در نماز همین سوره(عادیات) را تلاوت کرد. بعد از آن که نمازش تمام شد، اصحاب گفتند: «ما این سوره را نشنیده بودیم»، حضرت فرمود: «بله، علی بر دشمنانش ظفر یافت و خدای تعالی این سوره را فرستاد و جبرئیل امشب با آوردن آن، فتح علی (ع) را به من مژده داد»، چند روز بیشتر نگذشت که علی(ع) با غنایم و اسیران رسید.

فضیلت سوره

از پیامبر(ص) نقل شده: کسی که این سوره را بخواند خداوند به او ده حسنه می‌دهد به تعداد تمام کسانی که شب را در مزدلفه سر می‌کنند و در منا حاضر می‌شوند. امام صادق(ع) هم فرمودند: کسی که سوره عادیات را قرائت می‌کند، خداوند او را با امیرالمومنین(ع) مبعوث می‌کند.

تفسیر سوره

وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحًا ﴿۱﴾

خداوند در این آیه به اسب‌های دونده که در جبهه‌ها و میدان‌های جنگ می‌تازند، سوگند یاد می‌کند. کلمه «عادیات» از «عَدو» به معنی دویدن است. در شیوه راه رفتن هنگامی که کسی آهسته حرکت کند اسمش «مشی» است، وقتی مقداری سرعت می‌گیرد اسمش «سعی» است، وقتی سرعت بیشتری یافت نامش «عدو» است، پس عدو حرکت با شتاب و دویدن است.

این سوگند اهمیت جنگ و ابزار جنگی را نشان می‌دهد؛ در دوران قدیم جنگ به وسیله اسب‌های دونده انجام می‌گرفت از این رو خداوند متعال به اسب‌ها قسم یاد می‌کند. همچنین قسم خوردن قرآن به اسب‌های تندرو و برخاستن آتش از برخورد سم آنان با سنگ‌ها نشان‌دهنده اهميت قرآن و اسلام به جهاد است.

فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا ﴿۲﴾

اسب‌هایی که سم به زمین می‌کوبند و در اثر برخورد سم آنها با سنگ، آتش و جرقه می‌جهد.

فَالْمُغِيرَاتِ صُبْحًا ﴿۳﴾

اسب‌هایی که صاحبانشان از صبحگاهان به وسیله آنها به دشمنان خود یورش می‌برند. «اغاره» به معنای هجوم و حرکت تند است.

فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا ﴿۴﴾

در اثر دویدن و کوبیدن سم بر زمین، گرد و غبار بلند می‌کنند و فضا را غبارآلود می‌کنند.

فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا ﴿۵﴾

اسب‌هایی که دشمنان را در میان احاطه و محاصره می‌کنند و از فرار آنها جلوگیری می‌کنند.

إِنَّ الْإِنْسَانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ ﴿۶﴾

به درستی که این انسان نسبت پروردگارش سرکش است؛ این انسان در مقابل خدا تواضع ندارد.

وَإِنَّهُ عَلَى ذَلِكَ لَشَهِيدٌ ﴿۷﴾

و به درستی که انسان خود شاهد سرکشی و گردن‌فرازی خود است؛ اما از تکبر دست برنمی‌دارد. اعمال خود انسان شاهد گردن‌کشی و سرکشی او هستند؛ مشاجرات، ناسزاگویی‌ها، ضربه زدن به دیگران، حق‌پوشی‌ها، آدمکشی‌ها و ... شاهد این مسأله هستند.

وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ ﴿۸﴾

به درستی که انسان شدیداً به دنبال ثروت اندوزی است و شیفته مال است. این امر مسلم است و همه مردم چنین گرایشی دارند.

أَفَلَا يَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِي الْقُبُورِ ﴿۹﴾

آیا این انسان نمی‌داند که روز قیامت آنچه در قبرهاست از آن خارج می‌شود؟

وَحُصِّلَ مَا فِي الصُّدُورِ ﴿۱۰﴾

و آنچه در سینه‌ها است آشکار می‌شود و در ملأعام دیدنی می‌شود.

إِنَّ رَبَّهُمْ بِهِمْ يَوْمَئِذٍ لَخَبِيرٌ ﴿۱۱﴾

به درستی که خداوند به همه دلها و اعمال و رفتار آگاه و خبیر است.

منابع

ایکنا