کورپوس کورانیکوم: تفاوت میان نسخه‌ها

این گونه تحقیقات ادامه راه دو روش «مطالعه بر اساس کتاب‌ها و سنت مکتوب گذشته» و «مطالعه بر روی نسخه‌های کهن قرآن» است<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86<nowiki> . ویکی پدیا ]</nowiki></ref> که از سوی [[استشراق|مستشرقان]] قدیمی‌تر از جمله «تئودور نولدکه»<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3778923/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B3%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8 . مدیر طرح «ایران‌کران» تبیین کرد: تفاوت‌های تاریخ‌گذاری با دست‌نوشته‌های قرآن/ سه محور مطالعات قرآن در غرب]</ref>، »پرتسل» و «گوتهلف برگشترسر» به-صورت فردی در نیمه اول قرن بیستم آغاز شده بود و پیش از این هم به دلیل جنگ جهانی دوم ناتمام مانده بود؛ اما در این طرح تلاش این پژوهشگران احیا می¬شود و به پژوهشی گسترده راجع به کهن‌ترین دست‌نوشته‌های قرآنی در موزه‌ها و کتابخانه‌های دنیا اقدام می شود؛ به عبارت دیگر طرح کورپوس کورانیکوم تکمیل‌کننده تحقیقات آنان به شکلی جامع و کامل است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3872723/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86 . در گفت‌وگو با ایکنا مطرح شد؛ «کورپوس کورانیکوم»؛ پژوهشگاه و آرشیو جامع نسخه‌‌های قرآن در آلمان]</ref>

تاکنون جنبه غالب مطالعات غربی یافتن مأخذهای قرآن بوده که پاسخی به این پرسش بیابند که در چه بخش‌هایی از قرآن کپی‌برداری شده است و چه اشتباهاتی دارد؛ اما در طرح کورپوس کورانیکوم چنین رویکردی وجود ندارد بلکه قرآن متنی مستقل فرض شده است که در جستجوی پاسخی است برای  این¬ که قرآن در جواب چه پرسشی آمده و اساساً جامعه مخاطب زمان آن کدام جامعه بوده‌ است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3778923/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B3%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8 . مدیر طرح «ایران‌کران» تبیین کرد: تفاوت‌های تاریخ‌گذاری با دست‌نوشته‌های قرآن/ سه محور مطالعات قرآن در غرب]</ref> این طرح رویکردی پژوهش‌نگر در تاریخ قرآن دارد و به دنبال دریافت روابط بینامتنی در قرآن و متون مقدس پیش از آن است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3453212/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF . اولین نشست علمی الکترونیکی مطالعات قرآنی برگزار شد]</ref>

ابعاد مورد بررسی در «کورپوس کورانیکوم» در مجموع شامل ۴ قسمت است: مرحله اول) «بررسی و تحلیل نسخه‌های خطی و کهن قرآنی»: در مرحله نخست مواد خام، نسخ خطی و دست‌نوشته‌های مربوط به این نسخ از سراسر جهان گردآوری می‌شود و نسخ نوشته¬شده از قرن اول تا چهارم هجری قمری و همچنین نسخ کتابت شده تا سال ۱۰۰۰ میلادی مورد بررسی قرار می¬گیرد. مرحله دوم) «مقایسه قرائت‌های مختلف قرآن با یکدیگر»: در این مرحله از طرح، قرائات به کار رفته در این مصاحف که از یکدیگر متفاوت هستند با مراجعه به منابع اسلامی به ترتیب تاریخی گردآوری و از لحاظ سیر تغییر و تحولاتشان ارزیابی می‌شوند و سپس به مقایسه تفاوت¬ها با مصحف امیری که صد سال پیش در مصر به چاپ رسیده است پرداخته می¬شود؛ به¬عبارت دیگر از خلال این طرح نه¬تنها دسترسی به اطلاعات شفاهی که تحت عنوان قرائات نقل شده ممکن خواهد بود بلکه امکان دسترسی به نسخه‌های خطی موجود هم فراهم می¬شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3473978/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85 . میشائیل مارکس بیان کرد؛ جای خالی نسخ خطی قرآنی ایران در کورپس کورانیکوم]</ref> این تحقیقات براساس جنبه‌های مختلف این مصاحف انجام می‌شود که جنبه نخست و شایع آن بحث رسم‌المصحف است؛ در این زمینه،‌ رسم کلماتی که در این مصاحف کتابت شده‌اند مطرح است که با رسم‌المصحف نسخه امیری مقایسه می‌شوند. مرحله سوم) «شناخت بافت تاریخی، دینی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در عصر نزول قرآن برای شناخت بهتر متن آن»: در سومین مرحله نیز شرح و تفسیر متون این نسخ در شبه جزیره عربستان و محیط پیرامونی آن مورد کنکاش قرار می‌گیرد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3872723/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86 . در گفت‌وگو با ایکنا مطرح شد؛ «کورپوس کورانیکوم»؛ پژوهشگاه و آرشیو جامع نسخه‌‌های قرآن در آلمان]</ref> مرحله چهارم) «تفسیر و تحلیل تاریخی ـ ادبی درباره متن قرآن و فرایند تکوین و تکمیل قرآن مبتنی بر داده‌های حاصله از سه بخش دیگر».<ref>[https://www.iqna.ir/fa/news/3476802/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%D8%B7%D8%B1%D8%AD%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7 . پژوهشگر آلمانی تأکید کرد؛ ضرورت همکاری ایران برای پیشبرد طرح‌های تحقیقاتی قرآنی در اروپا]</ref>

دسترسی برایندهای کورپوس کورانیکوم به صورت رایگان و برخط از طریق تارنمای فرهنگستان علوم برلین-برندنبورگ به نشانی [http://www.koran.bbaw.de/ http://www.koran.bbaw.de]  و یا تارنمای خود این طرح به نشانی [http://www.corpuscoranicum.de/ http://www.corpuscoranicum.de]  در اختیار همگان قرار دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3473978/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85 . میشائیل مارکس بیان کرد؛ جای خالی نسخ خطی قرآنی ایران در کورپس کورانیکوم]</ref> <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3453212/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF . اولین نشست علمی الکترونیکی مطالعات قرآنی برگزار شد]</ref> مخاطبان و پژوهشگران از سراسر جهان به-آسانی می‌توانند با مسئولان طرح در تعامل باشند، تصاویر نسخ قرآنی بدست¬آمده را ببینند و با انتخاب سوره و آیه مورد نظر اطلاعات مربوطه را به دست آورند. درباره مصاحف قرآنی هم توضیحات کافی وجود دارد که به زبان آلمانی است و در جهان اسلام مشابه چنین وبگاهی با این کیفیت بالا تاکنون مشاهده نشده است. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3999440/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%BA-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D9%81-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%AF . مرتضی توکلی: چرا پژوهشگران مسلمان دیر به سراغ تحقیق در مصاحف کهن رفتند؟]</ref>

یکی از نقاط قوت این طرح پژوهشی-قرآنی صرف هزینه‌های سرسام¬آور است به¬گونه‌ای که برای هر یک سانتی متر آن ۶۰ یورو هزینه می‌شود و همه آن را دولت آلمان می‌پردازد. مزیت و نقطه قوت دیگر آن کنش-گری مستشرقان در آن بدون اعتقاد به قرآن و تنها با دغدغه علمی است و آن¬چه از ظاهر امر برمی‌آید آن است که نگاه استعماری و سیاسی بر این تحقیق غالب نیست؛ گرچه در برخی تحقیقات مستشرقان نگاه سیاسی و اهداف پشت پرده را می‌توان تشخیص داد.<ref>[C:\Users\SAMSUNG\Downloads\در نشست رویکردهای جدید قرآن‌پژوهی مستشرقان بیان شد: . در نشست رویکردهای جدید قرآن‌پژوهی مستشرقان بیان شد: اجرای بزرگترین طرح تحقیقاتی در غرب برای تنظیم نسخه قرآنی مطابق مخاطب اروپایی]</ref>

روش کربن‌نگاری روشی تجربی و غیرقطعی است و احتمال خطا در آن وجود دارد. هر چند با این روش ثابت شده است که قرآن در دوره پیامبر نوشته شده است، ولی همچنان احتمال خطا در آن وجود دارد. همچنین استفاده نکردن از نسخه‌های خطی قرآنی موجود در ایران مانند نسخه‌های حرم امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س)، عدم دسترسی به نسخه‌های خطی دوران پیامبر (ص)، قابل استفاده نبودن بخش مورد آزمایش قرارگرفته به دلیل آسیب‌های ناشی ازکربن نگاری و نیز نگاه تاریخی به قرآن را می¬توان از جمله دیگر نقاط ضعف در این طرح برشمرد.<ref>[C:\Users\SAMSUNG\Downloads\در نشست رویکردهای جدید قرآن‌پژوهی مستشرقان بیان شد: . در نشست رویکردهای جدید قرآن‌پژوهی مستشرقان بیان شد: اجرای بزرگترین طرح تحقیقاتی در غرب برای تنظیم نسخه قرآنی مطابق مخاطب اروپایی]</ref>