صدقه: تفاوت میان نسخه‌ها

صدقه؛ پرداخت بخشی از مال به فرد مستحق به قصد قربت خداوند. صدقه به انواع واجب و مستحب تقسیم می شود و آثار مادی و معنوی فراوانی در حوزه فردی و اجتماعی به همراه دارد. صدقه در مصارف خاصی صرف می شود و پرداخت صدقه همراه با رعایت آداب آن موجب برتری عمل گشته و تأثیر آن را بیشتر می کند.

صدقات به دو دسته تقسیم می شوند: ۱- صدقه واجب: یعنی بخشی از اموال شخصی که با شرایطی خاص به افرادی مخصوصی داده می‌شود؛ از جمله زکات، خمس و فطریه. ۲- صدقه مستحب: اندازه خاصی ندارد و انسان می‌تواند هر مقدار از مالش را که بخواهد در راه خدا به فقرا و نیازمندان ببخشد.<ref>تفسیر المیزان، مرکز نشر و توزیع کتاب، قم، ج۲، ص۴۰.</ref>

صدقه دادن آدابی دارد که رعایت آن موجب کامل تر شدن عمل است، از جمله؛ 1- خداوند در آيه ۲۶۴ سوره بقره، ايمان به خدا و آخرت را شرط ارزشمندی صدقه می‌شمارد و اگر صدقه به قصد تقرب الی الله باشد، آن را از بهترين كارها و ارزشمندترين امور می‌داند.<ref>[https://tabriz.iqna.ir/fa/news/3580247/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B5%D8%AF%D9%82%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D9%82%D8%B5%D8%AF-%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B4%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF چرا صدقه را اخراج مال به قصد تقرب الی‌الله شمرده‌اند]</ref> 2- بنابر آيات قرآن، بهتر است صدقه از پاك ترين و محبوب ترين اموال باشد: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ‌ طَيِّبَاتِ‌ مَا کَسَبْتُمْ‌ وَ مِمَّا أَخْرَجْنَا لَکُمْ‌ مِنَ‌ الْأَرْضِ‌ وَ لاَ تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ‌ مِنْهُ‌ تُنْفِقُونَ‌ وَ لَسْتُمْ‌ بِآخِذِيهِ‌ إِلاَّ أَنْ‌ تُغْمِضُوا فِيهِ‌ وَ اعْلَمُوا أَنَ‌ اللَّهَ‌ غَنِيٌ‌ حَمِيدٌ؛ اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از قسمت‌هاى پاكيزه اموالى كه [از طريق تجارت] به دست آورده‌ايد و از آنچه از زمين براى شما خارج ساخته ايم؛ انفاق كنيد» «هرگز به [حقيقت] نيكوكارى نمي‌رسيد مگر اينكه از آنچه دوست مي‌داريد، [در راه خدا] انفاق كنيد و آنچه انفاق مي‌كنيد، خداوند از آن آگاه است»(البقره/267)<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3580752/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D8%AF%D9%82%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%85 آداب صدقه دادن را یاد بگیریم]</ref> 3- اولويت صدقه دادن به خويشاوندان نزديك است. رسول خدا (ص) در سخناني فرمودند: «در حالي كه اقوام نزديك انسان محتاج باشند؛ جاى صدقه دادن به ديگران نيست».<ref>همان</ref>  4- صدقه و انفاق به طور مخفی بهتر است ؛ (وَاِنْ تُخْفُوها وَ تُؤتُوها الفُقَراءَ فَهُوَ خَرٌ لَکمْ؛ «و اگر آن را پنهان داريد و به مستمندان بدهيد، اين براى شما بهتر است» (بقره/271))  5- صدقه و انفاق با آزار و منّت همراه نباشد؛ (یا أیها الَّذینَ آمَنُوا لاتُبْطِلُوا صَدَقاتِکمْ بِالمَنِّ و .. ؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، صدقه‌هاى خود را با منّت و آزار، باطل مكنيد» (بقره/264)) ۶- و انفاق کننده می داند که تنها واسطه بین خدا و خلق اوست و مالک حقیقی خداست ( وَأنْفِقُوا مما جَعَلَکمْ مَسْتَخْلِفْین فِیهِ؛ «و از آنچه شما را در [استفاده از] آن، جانشين [ديگران‌] كرده، انفاق كنيد.» (حدید/7) <ref>[https://fa.wikizendegy.ir/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C ویکی سبک زندگی]</ref>  

در بسياری از روايات، صدقه با دو اثر جذب منفعت و دفع بلا مورد تاكيد قرار گرفته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1837358/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B5%D8%AF%D9%82%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86- مروری بر «صدقه و آثار اجتماعی و معنوی آن در قرآن»]</ref> برخی دیگر از آثار صدقه در ادامه معرفی می گردد:

پیامبر (ص) فرمودند: «انَّ الصَّدَقَةَ تَدْفَعُ میتَةَ السُّوءِ عَنِ الانْسان؛ صدقه و انفاق، مرگ‌های سیاه و بد را از انسان دفع می‌کند»<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3971950/%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B2-%D8%B5%D8%AF%D9%82%D9%87-%D9%88-%D8%AF%D8%B9%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86 تمایز صدقه و دعا در سرنوشت انسان]</ref> همچنین می فرمایند: این آیه (يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ) بشارت به شیعیان است، دعایتان مستجاب می‌شود و با صدقه بلا از شما دفع می‌گردد.<ref>همان</ref>

صدقه دادن به نیازمندان حس مسئولیت‌پذیری را در جامعه بالا می‌برد.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/2432078/%D8%B5%D8%AF%D9%82%D9%87-%D8%AD%D8%B3-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D9%83%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%AF%D8%A7-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D9%82%D9%88%D9%8A%D8%AA-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D8%AF صدقه حس اعتماد و توكل به خدا را تقويت می‌كند]</ref> آیه ۲۷۴ سوره بقره «الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ؛ کسانى که اموال خود را شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق مى‌‏کنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود؛ و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مى‌‏شوند» که در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است به خصوصیت بارز ایشان در توجه به فقرا اشاره دارد و نشان می دهد که ایشان به این مسئولیت اجتماعی پیوسته اهتمام داشته اند.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/1385414/%D8%B5%D8%AF%D9%82%D9%87-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%A7%D8%B3%D8%AA صدقه، اعتقاد راسخ مکتب تشیع است]</ref>