کورپوس کورانیکوم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کورپوس کورانیکوم''' (Corpus Coranicum)؛ کلان¬¬طرحی علمی-قرآنی برای ایجاد بزرگ¬ترین پیکره¬¬¬ی نسخه¬های خطی و کهن قرآن. این طرح پژوهشی از سوی فرهنگستان علوم برلین-برندبورگ با صرف هزینه-ای هنگفت از سال 2007 کلید خورده است و دست کم تا سال 2025 ادامه خواهد داشت تا با کاربست شیوه-های تجربی نوین و رویکردهای جدید قرآن¬پژوهی با گردآوری تمامی نسخ قرآنی موجود از سراسر دنیا تاریخ متن قرآن را به¬طور تخصصی مطالعه نماید و پس از سال¬یابی و تاریخ¬گذاری نسخ قرآنی تفسیری جدید از قرآن ارائه کند. این پژوهش با کاربست روش¬ تحلیل گفتمان و رویکرد تاریخی-انتقادی به پژوهش نسخ قرآنی می¬پردازد و برای تکمیل داده¬ها و نسخ قرآنی مورد نیاز خود خرده¬¬طرح¬هائی همچون «ایران¬¬کوران» را با همکاری یک پژوهش¬گر ایرانی در دستور کار خود قرار داده است.

کلان¬طرح کورپوس کورانیکوم طرح کورپوس کورانیکوم طرحی علمی<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86<nowiki> . ویکی پدیا ]</nowiki></ref> از سوی فرهنگستان علوم برلین-برندنبورگ آلمان (Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften) پیرامون تصحیح متون قرآن است<ref>. Corpus Coranicum". Wikipedia (به انگلیسی).  2021-04-23.</ref> که در سه محور به بحث پیرامون مطالعات قرآن به ویژه متن‌شناسی قرآن می‌پردازد.<ref>. Andrew Higgins and Almut Schoenfeld, "The Lost Archive: Missing for a half century, a cache of photos spurs sensitive research on Islam's holy text", Wall Street Journal, 12 January 2008. Retrieved 2010-02-07.</ref> <ref>. GmbH, Frankfurter Allgemeine Zeitung. "Aktuelle Nachrichten online". FAZ.NET (به آلمانی). Retrieved 2021-09-05.</ref> این طرح قرآنی که از سال ۲۰۰۷ در شهرهای «برلین» و «پوتسدام» آلمان آغاز شده و به‌طور تخصصی به پژوهش درباره تاریخ قرآن و به¬¬طور دقیق¬تر به «تاریخ متن قرآن» می‌پردازد<ref>[https://www.iqna.ir/fa/news/3476802/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%D8%B7%D8%B1%D8%AD%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7 . پژوهشگر آلمانی تأکید کرد؛ ضرورت همکاری ایران برای پیشبرد طرح‌های تحقیقاتی قرآنی در اروپا]</ref>، از جمله بزرگ¬ترین طرح‌های قرآنی شرق‌شناسان است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4020355/%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%B4%D8%B1%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . در نشست بررسی مطالعات شرق‌شناسی معاصر در حوزه قرآن مطرح شد: دایرة المعارف‌های قرآنی محصول شرق‌شناسی است]</ref> که ۱۸ سال به طول خواهد انجامید و در حال حاضر در میانه مسیر قرار دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3474736/%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86-14-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF . با حضور پژوهشگر آلمانی؛ نشست «سال‌یابی قرآن‌های خطی به روش کربن ۱۴» برگزار شد]</ref> اين طرح با هدف گردآوری نسخه‌های قديمی و تاريخی قرآن به‌منظور مشخص‌كردن ويژگی‌های تاريخی و فرهنگی اين آثار اجرايی خواهد‌شد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1692133/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . طرح ثبت قرآن كريم در آلمان اجرا می‌شود]</ref>

این¬گونه تحقیقات ادامه راه دو روش «مطالعه بر اساس کتاب‌ها و سنت مکتوب گذشته» و «مطالعه بر روی نسخه‌های کهن قرآن» است<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86<nowiki> . ویکی پدیا ]</nowiki></ref> که از سوی مستشرقان قدیمی‌تر از جمله «تئودور نولدکه»<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3778923/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B3%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8 . مدیر طرح «ایران‌کران» تبیین کرد: تفاوت‌های تاریخ‌گذاری با دست‌نوشته‌های قرآن/ سه محور مطالعات قرآن در غرب]</ref>، »پرتسل» و «گوتهلف برگشترسر» به-صورت فردی در نیمه اول قرن بیستم آغاز شده بود و پیش از این هم به دلیل جنگ جهانی دوم ناتمام مانده بود؛ اما در این طرح تلاش این پژوهشگران احیا می¬شود و به پژوهشی گسترده راجع به کهن‌ترین دست‌نوشته‌های قرآنی در موزه‌ها و کتابخانه‌های دنیا اقدام می¬شود؛ به¬عبارت دیگر طرح کورپوس کورانیکوم تکمیل‌کننده تحقیقات آنان به شکلی جامع و کامل است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3872723/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86 . در گفت‌وگو با ایکنا مطرح شد؛ «کورپوس کورانیکوم»؛ پژوهشگاه و آرشیو جامع نسخه‌‌های قرآن در آلمان]</ref>

ابرطرح¬ کورپوس کورانیکوم بر پایه¬ی روش تحلیل گفتمان استوار شده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3602218/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%E2%80%8C-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A8%D8%AA%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . تحلیل‌ گفتمان مبتنی بر برساخت‌گرایی با مبانی دینی ناسازگار است]</ref> دیگر روش به¬کار رفته روش تاریخی- انتقادی است. در این روش به بررسی متن قرآن با داده های تاریخی پرداخته می شود <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3977173/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%AD%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B7-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A3%DB%8C%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86 . علیزاده موسوی: نویورت نگاه همدلانه با وحیانی‌بودن قرآن دارد / پورطباطبایی: لزوم احتیاط در تأیید رویکرد خاورشناسان]</ref> و داده‌های قرآن از حیث تاریخی مورد بررسی قرار می-گیرند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3473978/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85 . میشائیل مارکس بیان کرد؛ جای خالی نسخ خطی قرآنی ایران در کورپس کورانیکوم]</ref>

در این پژوهش بزرگ قرآنی برای نخستین بار قدمت نزدیک به چهار هزار صفحه از قرآن به شیوه تاریخ‌گذاری و سال¬یابی با کربن ۱۴ (رادیوکربن) تخمین زده شده است؛<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3473978/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85 . میشائیل مارکس بیان کرد؛ جای خالی نسخ خطی قرآنی ایران در کورپس کورانیکوم]</ref> با این روش، تاریخ حدودی اشیاء با ضریب احتمال بالا به دست می‌-آید.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3801955/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%85%D9%81%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D8%A7-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%AF . سیدعلی آقایی مطرح کرد: توسعه معانی و تدقیق مفاهیم با مطالعه دست‌نوشته‌های قرآنی/ مطالعه‌ای که مفسر را پیش می‌‌اندازد]</ref> تاریخ‌گذاری متن نسخ قرآن تعیین¬کننده¬ی زمان و دوره¬ی نزول هر آیه یا سوره‌ است اما سال¬یابی نسخ قرآنی بازتاب‌دهنده تفاوت‌های فرهنگی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3788222/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . سیدعلی آقایی تشریح کرد: نقش دست‌نوشته‌های قرآنی در تحلیل و ارزیابی قرائات و رسم قرآن]</ref> یکی دیگر از جنبه‌هایی که در این طرح اهمیت دارد، پرداختن به شواهد فیزیکی است که از دوران نزول قرآن به جا مانده است؛ این شواهد –که لزوما مصاحف به جای مانده از گذشته نیست<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3749304/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D9%85%D8%AA%D9%86-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%A8-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C . در قالب یک نشست علمی صورت گرفت؛ تبیین چگونگی رابطه متن مکتوب قرآن با گزارش‌های شفاهی]</ref> - به‌ندرت در مطالعات قرآنی مورد توجه قرار می‌گیرد.

== طرح ایران¬قرآن و جایگاه آن ==

هر چند که سه هزار نسخه خطی قرآنی از سرتاسر دنیا در واحد ابرطرح کورپوس کورانیکوم وجود دارد، طرح مهم «ایران‌کوران» با مدیریت یک پژوهش¬گر ایرانی -سید علی آقایی- کلید خورده است تا به‌ نحوی مکمل بخش نسخ خطی قرآنی این ابرطرح باشد ؛ در این طرح نسخ کوفی قرآن کریم در ایران مورد تحقیق و تاریخ‌گذاری با روش کربن 14 قرار خواهند گرفت.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3976720/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-3-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86 . مدیر طرح کورپوس کورانیکوم آلمان خبر داد: طرح «قرآن‌ایران» تدوین می‌شود / وجود ۳ هزار نسخه خطی قرآنی در برلین]</ref>

== زمان¬بندی ==

== دست¬اندرکاران ==

این طرح پژوهشی هم اکنون با نظارت «آنجلیکا نویورث»، مدیریت «میشائیل مارکس»، حضور «نیکلای سینایی»، مشارکت «سیدعلی آقائی»<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3801955/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%85%D9%81%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D8%A7-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%AF . سیدعلی آقایی مطرح کرد: توسعه معانی و تدقیق مفاهیم با مطالعه دست‌نوشته‌های قرآنی/ مطالعه‌ای که مفسر را پیش می‌‌اندازد]</ref> و مجموعاً با همکاری ۱2 پژوهش¬گر که به¬صورت تمام‌وقت، پاره‌وقت و یا دانشجویی کار می¬کنند در حال جریان است. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3473978/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE-%D8%AE%D8%B7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%B3-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%85 . میشائیل مارکس بیان کرد؛ جای خالی نسخ خطی قرآنی ایران در کورپس کورانیکوم]</ref>

[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ویکی¬پدیا]