وسواس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''وسواس'''؛ تکرار افکار یا اعمال مزاحم در انسان. وسواس اختلالی روانی است که به دو نوع فکری و عملی تقسیم می‌شود. در نوع فکری انسان دچار افکار مزاحم تکراریست و در نوع عملی بیمار در خود احساس به تکرار عملی را مشاهده می‌کند. در منابع اسلامی هر دو نوع وسواس بیان و تقبیح شده است. این اختلال هم از راه ارثی و هم از راه اکتسابی در بیمار بوجود می‌آید. در پزشکی جدید از روان درمانی و شناخت درمانی استفاده می‌شود و در روش‌های دینی از روش‌هایی استفاده می‌شود که هسته اصلی آن یاد خدا و ارتباط نزدیک با اوست. | |||
== تعریف == | == تعریف == | ||
وسواس یک اختلال روانی است که به دو نوع فکری و عملی تقسیم | وسواس یک اختلال روانی است که به دو نوع فکری و عملی تقسیم می‌شود. وسواس‌های فکری معمولاً همراه با ترس، اضطراب، نگرانی و اندیشیدن افراطی به مسائل جزئی و بها دادن بیش از حد به آن‌هاست. وسواس‌های عملی نیز شامل تکرار کارها بدون اراده، دقت‌های وسواس‌گونه مانند نظم افراطی در چینش قرینه، شستن چندباره و مکرر می-شود.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3927026/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2 شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا↵رابطه بین علایم وسواس فکری و علایم پانیک]</ref> به عبارت دیگر در وسواس فکری به طور مداوم افکاری تکراری در ذهن بیمار گردش می‌کنند و در وسواس عملی، فرد بیمار احساس به تکرار عملی را در خود می‌بیند. | ||
== جایگاه وسواس در | == جایگاه وسواس در آموزه‌های اسلامی == | ||
در | در آموزه‌های اسلامی به هر دو نوع وسواس اشاره و تقبیح شده است.<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/3362793/%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B5-%D9%88-%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%A8%D9%8F%D8%B9%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%25 وسواس فکری ناشی از شناخت ناقص و یک‌بُعدی دین است]</ref> قرآن کریم درباره وسواس فکری می‌گوید:«وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ؛ و ما انسان را آفريدهايم و مىدانيم كه نفس او چه وسوسهاى به او مىكند، و ما از شاهرگ [او] به او نزديكتريم» (ق/16). با توجه به این آیه وسواس همیشه همراه انسان است و انسان هیچ‌گاه بدون وسوسه زندگی نمی‌کند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3859395/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%AE%D9%86%D8%A7%D8%B3 راهکار قرآنی مقابله با وسواس خناس]</ref> | ||
می‌توان گفت از دیدگاه اسلام بخش اعظمی از وسواس از سوی شیطان برانگیخته می‌شود؛ چرا که کار شیطان سوق دادن افراد به‌سوی افکار مذموم و مزاحم و مانع‌تراشی در مسیر صحیح است.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3927026/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2 شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا]</ref> در روایات بر نقش شیطان در گمراهی انسان‌های مبتلا به وسواس تأکید شده است. در روایتی آمده است در محضر امام صادق (ع) از فردی که مبتلا به وسواس و دقت در وضو بود، صحبت به میان آمد و او را فردی بسیار عاقل معرفی کردند. امام (ع) اما عاقل بودن چنین فردی را منکر شدند و فرمودند اگر از خود آن فرد سؤال شود خواهد گفت عملش از ناحیه شیطان است. | |||
در روایت دیگری به امام (ع) عرض شد که فردی در نماز خود خیلی شک می‌کند و نمی داند چه مقدار نماز خوانده است و حتی وقتی اعاده نماز کند باز هم شک می‌کند. امام (ع) در پاسخ فرمودند که اعتنا نکند و به شک توجه نداشته باشد و ادامه دادند که این شیطان خبیث را به قلب راه ندهید زیرا دائما به فرد تلقین می‌کند.<ref>[https://www.iqna.ir/fa/news/1911548/%DA%AF%D8%B1%D9%8A%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D8%AA- برخی احکام تشدیدکننده وسواس‌اند/ فراوانی وسواس در قشر مذهبی جامعه | در روایت دیگری به امام (ع) عرض شد که فردی در نماز خود خیلی شک می‌کند و نمی داند چه مقدار نماز خوانده است و حتی وقتی اعاده نماز کند باز هم شک می‌کند. امام (ع) در پاسخ فرمودند که اعتنا نکند و به شک توجه نداشته باشد و ادامه دادند که این شیطان خبیث را به قلب راه ندهید زیرا دائما به فرد تلقین می‌کند.<ref>[https://www.iqna.ir/fa/news/1911548/%DA%AF%D8%B1%D9%8A%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D8%AA- <nowiki>برخی احکام تشدیدکننده وسواس‌اند/ فراوانی وسواس در قشر مذهبی جامعه | ||
«گريز از وسواس با امداد از آيات قرآن و روايات معصومين(ع»)]</ref> | «گريز از وسواس با امداد از آيات قرآن و روايات معصومين(ع»)]</nowiki>] </ref> | ||
== ریشه وسواس == | == ریشه وسواس == | ||
از نگاه علوم جدید وسواس از دو راه ارثی و اکتسابی به فرد منتقل | از نگاه علوم جدید وسواس از دو راه ارثی و اکتسابی به فرد منتقل می‌شود. در طریق اکتسابی یکی از موارد انتقال بیماری، هم‌جواری و زندگی با افرادیست که دارای اختلالات وسواسی هستند. این نزدیکی باعث می‌شود افراد الگو‌پذیری نامناسبی داشته باشند و دچار وسواس شوند. والدین لجوج، وسواسی و مضطرب نیز باعث می‌شوند که فرزندانشان به اختلالات وسواسی مبتلا شوند. | ||
برخی مفاهیم بیان شده در کتب فقهی نیز در اکتساب وسواس در افراد مؤثر است. در بحث فقهی باید توجه داشت هم در بحث استنباط و هم در ارائه احکام بایستی با دقت عقلائی و نه عقلی این کار صورت بگیرد. ما در فرایند زندگی عادی خود ریزبینی‌های عقلی را چندان مورد توجه قرار نمی‌دهیم بلکه بیشتر نگاه عقلائی داریم؛ در صدر اسلام و عرف هم این مسئله وجود دارد. به عنوان مثال اگر فتوا دهیم در وضو خشک بودن سر سوزن هم موجب بطلان است انسان وسواسی حتما سر سوزن را خواهد یافت و اضطراب او تشدید خواهد شد. حتما باید در رساله‌نویسی و احکام‌گویی بازنگری و با این ملاحظه که مخاطبان صددرصد وسواسی هستند نوشته شود. <ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3806357/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%E2%80%8C-%D8%AA%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86 برخی احکام تشدیدکننده وسواس‌اند/ فراوانی وسواس در قشر مذهبی جامعه ]</ref> | برخی مفاهیم بیان شده در کتب فقهی نیز در اکتساب وسواس در افراد مؤثر است. در بحث فقهی باید توجه داشت هم در بحث استنباط و هم در ارائه احکام بایستی با دقت عقلائی و نه عقلی این کار صورت بگیرد. ما در فرایند زندگی عادی خود ریزبینی‌های عقلی را چندان مورد توجه قرار نمی‌دهیم بلکه بیشتر نگاه عقلائی داریم؛ در صدر اسلام و عرف هم این مسئله وجود دارد. به عنوان مثال اگر فتوا دهیم در وضو خشک بودن سر سوزن هم موجب بطلان است انسان وسواسی حتما سر سوزن را خواهد یافت و اضطراب او تشدید خواهد شد. حتما باید در رساله‌نویسی و احکام‌گویی بازنگری و با این ملاحظه که مخاطبان صددرصد وسواسی هستند نوشته شود. <ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3806357/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%E2%80%8C-%D8%AA%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86 برخی احکام تشدیدکننده وسواس‌اند/ فراوانی وسواس در قشر مذهبی جامعه ]</ref> | ||
در کنار انتقال نامناسب مفاهیم فقهی، عدم آگاهی و نداشتن اطلاع صحيح از احكام دينی نیز | در کنار انتقال نامناسب مفاهیم فقهی، عدم آگاهی و نداشتن اطلاع صحيح از احكام دينی نیز می‌تواند زمينه بروز وسواس فقهی را فراهم می‌كند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1193573/%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D9%81%D9%82%D9%87%DB%8C-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%AF-%D8%B9%D8%AF%D9%85-%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AD%D9%83%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%8A%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA وسواس فقهی، پيامد عدم آگاهی از احكام دينی است]</ref> | ||
== | == روش‌های درمان == | ||
وسواس حتی در صورت ژنتیکی بودن نیز قابل درمان است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3996381/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9 رابطه بین علایم وسواس فکری و علایم پانیک]</ref> یکی از | وسواس حتی در صورت ژنتیکی بودن نیز قابل درمان است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3996381/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9 رابطه بین علایم وسواس فکری و علایم پانیک]</ref> یکی از روش‌های درمان، روان درمانی است. در روان‌درمانی وسواس تلاش می‌شود با همدردی و همراهی مناسب، رعایت احترام و به دور از قضاوت و با توجه به محیط زندگی فرد و ارتباط با اطرافیان، روند بهبودی فرد را تسریع بخشند. راه دیگر درمان، شناخت‌درمانی است. در شناخت‌درمانی تلاش می‌شود که به افکار نادرست بیمار پاسخ درستی داده شود و باورهای نادرست وی در مورد افکار و رفتارهای وسواس‌گونه تصحیح شود.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3927026/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2 شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا]</ref> | ||
== درمان دینی == | == درمان دینی == | ||
یکی از مؤثرترین | یکی از مؤثرترین راه‌های درمان، روش‌هایی است که در منابع دینی بدان اشاره شده است. در احادیث و روایات به روش‌های معنوی، ارتباطی و عملی و حتی دارویی برای رفع مشکل وسواس اشاره شده است.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3927026/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2 شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا]</ref> ارتباط نزدیک و صمیمی با خدا و یاد او رمز تمامی درمان‌های دینی وسواس است. از این جهت وضو داشتن، خواندن نماز با حضور قلب، گفتن اذکاری خاص همچون لا اله الا الله و ... در جهت وسواس مؤثر است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3736274/%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87-%D8%A7%D8%A6%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B7%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B9-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3 نسخه ائمه اطهار(ع) برای درمان وسواس]</ref> همچنین پایبندی به احکام مخصوصی که برای وسواسی‌ها گفته شده است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3649699/%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3 احکام وسواس↵«وسواس، شناخت و درمان آن از منظر فقه و روانشناسی» بررسی شد] </ref> نیز تأثیر به سزایی در درمان وسواس دارد.<ref>به احکام وسواس از آیت الله مظاهری مراجعه شود. </ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
ایکنا | ایکنا | ||
== | == ارجاعات == | ||
[[رده: روانشناسی و قرآن]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۱
وسواس؛ تکرار افکار یا اعمال مزاحم در انسان. وسواس اختلالی روانی است که به دو نوع فکری و عملی تقسیم می‌شود. در نوع فکری انسان دچار افکار مزاحم تکراریست و در نوع عملی بیمار در خود احساس به تکرار عملی را مشاهده می‌کند. در منابع اسلامی هر دو نوع وسواس بیان و تقبیح شده است. این اختلال هم از راه ارثی و هم از راه اکتسابی در بیمار بوجود می‌آید. در پزشکی جدید از روان درمانی و شناخت درمانی استفاده می‌شود و در روش‌های دینی از روش‌هایی استفاده می‌شود که هسته اصلی آن یاد خدا و ارتباط نزدیک با اوست.
تعریف
وسواس یک اختلال روانی است که به دو نوع فکری و عملی تقسیم می‌شود. وسواس‌های فکری معمولاً همراه با ترس، اضطراب، نگرانی و اندیشیدن افراطی به مسائل جزئی و بها دادن بیش از حد به آن‌هاست. وسواس‌های عملی نیز شامل تکرار کارها بدون اراده، دقت‌های وسواس‌گونه مانند نظم افراطی در چینش قرینه، شستن چندباره و مکرر می-شود.[۱] به عبارت دیگر در وسواس فکری به طور مداوم افکاری تکراری در ذهن بیمار گردش می‌کنند و در وسواس عملی، فرد بیمار احساس به تکرار عملی را در خود می‌بیند.
جایگاه وسواس در آموزه‌های اسلامی
در آموزه‌های اسلامی به هر دو نوع وسواس اشاره و تقبیح شده است.[۲] قرآن کریم درباره وسواس فکری می‌گوید:«وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ؛ و ما انسان را آفريدهايم و مىدانيم كه نفس او چه وسوسهاى به او مىكند، و ما از شاهرگ [او] به او نزديكتريم» (ق/16). با توجه به این آیه وسواس همیشه همراه انسان است و انسان هیچ‌گاه بدون وسوسه زندگی نمی‌کند.[۳] می‌توان گفت از دیدگاه اسلام بخش اعظمی از وسواس از سوی شیطان برانگیخته می‌شود؛ چرا که کار شیطان سوق دادن افراد به‌سوی افکار مذموم و مزاحم و مانع‌تراشی در مسیر صحیح است.[۴] در روایات بر نقش شیطان در گمراهی انسان‌های مبتلا به وسواس تأکید شده است. در روایتی آمده است در محضر امام صادق (ع) از فردی که مبتلا به وسواس و دقت در وضو بود، صحبت به میان آمد و او را فردی بسیار عاقل معرفی کردند. امام (ع) اما عاقل بودن چنین فردی را منکر شدند و فرمودند اگر از خود آن فرد سؤال شود خواهد گفت عملش از ناحیه شیطان است.
در روایت دیگری به امام (ع) عرض شد که فردی در نماز خود خیلی شک می‌کند و نمی داند چه مقدار نماز خوانده است و حتی وقتی اعاده نماز کند باز هم شک می‌کند. امام (ع) در پاسخ فرمودند که اعتنا نکند و به شک توجه نداشته باشد و ادامه دادند که این شیطان خبیث را به قلب راه ندهید زیرا دائما به فرد تلقین می‌کند.[۵]
ریشه وسواس
از نگاه علوم جدید وسواس از دو راه ارثی و اکتسابی به فرد منتقل می‌شود. در طریق اکتسابی یکی از موارد انتقال بیماری، هم‌جواری و زندگی با افرادیست که دارای اختلالات وسواسی هستند. این نزدیکی باعث می‌شود افراد الگو‌پذیری نامناسبی داشته باشند و دچار وسواس شوند. والدین لجوج، وسواسی و مضطرب نیز باعث می‌شوند که فرزندانشان به اختلالات وسواسی مبتلا شوند. برخی مفاهیم بیان شده در کتب فقهی نیز در اکتساب وسواس در افراد مؤثر است. در بحث فقهی باید توجه داشت هم در بحث استنباط و هم در ارائه احکام بایستی با دقت عقلائی و نه عقلی این کار صورت بگیرد. ما در فرایند زندگی عادی خود ریزبینی‌های عقلی را چندان مورد توجه قرار نمی‌دهیم بلکه بیشتر نگاه عقلائی داریم؛ در صدر اسلام و عرف هم این مسئله وجود دارد. به عنوان مثال اگر فتوا دهیم در وضو خشک بودن سر سوزن هم موجب بطلان است انسان وسواسی حتما سر سوزن را خواهد یافت و اضطراب او تشدید خواهد شد. حتما باید در رساله‌نویسی و احکام‌گویی بازنگری و با این ملاحظه که مخاطبان صددرصد وسواسی هستند نوشته شود. [۶] در کنار انتقال نامناسب مفاهیم فقهی، عدم آگاهی و نداشتن اطلاع صحيح از احكام دينی نیز می‌تواند زمينه بروز وسواس فقهی را فراهم می‌كند.[۷]
روش‌های درمان
وسواس حتی در صورت ژنتیکی بودن نیز قابل درمان است.[۸] یکی از روش‌های درمان، روان درمانی است. در روان‌درمانی وسواس تلاش می‌شود با همدردی و همراهی مناسب، رعایت احترام و به دور از قضاوت و با توجه به محیط زندگی فرد و ارتباط با اطرافیان، روند بهبودی فرد را تسریع بخشند. راه دیگر درمان، شناخت‌درمانی است. در شناخت‌درمانی تلاش می‌شود که به افکار نادرست بیمار پاسخ درستی داده شود و باورهای نادرست وی در مورد افکار و رفتارهای وسواس‌گونه تصحیح شود.[۹]
درمان دینی
یکی از مؤثرترین راه‌های درمان، روش‌هایی است که در منابع دینی بدان اشاره شده است. در احادیث و روایات به روش‌های معنوی، ارتباطی و عملی و حتی دارویی برای رفع مشکل وسواس اشاره شده است.[۱۰] ارتباط نزدیک و صمیمی با خدا و یاد او رمز تمامی درمان‌های دینی وسواس است. از این جهت وضو داشتن، خواندن نماز با حضور قلب، گفتن اذکاری خاص همچون لا اله الا الله و ... در جهت وسواس مؤثر است.[۱۱] همچنین پایبندی به احکام مخصوصی که برای وسواسی‌ها گفته شده است[۱۲] نیز تأثیر به سزایی در درمان وسواس دارد.[۱۳]
منابع
ایکنا
ارجاعات
- ↑ شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا↵رابطه بین علایم وسواس فکری و علایم پانیک
- ↑ وسواس فکری ناشی از شناخت ناقص و یک‌بُعدی دین است
- ↑ راهکار قرآنی مقابله با وسواس خناس
- ↑ شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا
- ↑ برخی احکام تشدیدکننده وسواس‌اند/ فراوانی وسواس در قشر مذهبی جامعه «گريز از وسواس با امداد از آيات قرآن و روايات معصومين(ع»)]
- ↑ برخی احکام تشدیدکننده وسواس‌اند/ فراوانی وسواس در قشر مذهبی جامعه
- ↑ وسواس فقهی، پيامد عدم آگاهی از احكام دينی است
- ↑ رابطه بین علایم وسواس فکری و علایم پانیک
- ↑ شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا
- ↑ شناخت‌درمانی؛ اصل مهم درمان وسواس / دوری از وسواس در سایه توجه به خدا
- ↑ نسخه ائمه اطهار(ع) برای درمان وسواس
- ↑ احکام وسواس↵«وسواس، شناخت و درمان آن از منظر فقه و روانشناسی» بررسی شد
- ↑ به احکام وسواس از آیت الله مظاهری مراجعه شود.