باغ قرآن

باغ قرآن؛ طراحی فضایی سرسبز با خصوصیاتی ویژه در جهت ارتقای فرهنگ قرآنی. باغ قرآن یا همان حدیقة القرآن، محلی است که در آن انواع درختان و گیاهان با فضاسازی قرآنی قرآنی کاشته شده است. این‌گونه باغ‌ها افزون بر جنبۀ تفریحی و گردشگری که دارند، سبب‌ انتقال مفاهیم قرآنی به شیوه‌های متعدد و ملموس به مردم می‌شوند. از جمله دیگر اهداف احداث اینگونه باغ‌ها می‌توان به مواردی همچون: معرفی آموزه‌های قرآنی در زمينه گياه‌شناسی و هماهنگی كلام قرآن با بيوتكنولوژی مدرن و ژنتيك اشاره نمود. نمونۀ باغ‌های قرآنی در سطح جهان در کشورهای دبی، قطر و پاکستان، و در سطح داخل کشور در شهرستان‌های خوی، کرج و فردیس وجود دارد.

اهداف احداث باغ‌ قرآنی

احداث باغ قرآن یکی از روش‌های ارتقای فرهنگ قرآنی به شمار می‌رود. اینگونه باغ‌های قرآنی در واقع هم تفرجگاه و محل تفریح مردم خواهد بود و هم پیام‌های قرآنی را به شیوه‌های متعدد به تمام اقشار مختلف مردم ارائه می‌دهد. از جمله اهداف احداث این‌گونه باغ‌ها می‌توان به مواردی همچون: توجه به گياهان در قرآن، معرفی آموزه‌های قرآنی در زمينه گياه‌شناسی، هدف قرآن از معرفی اين گياهان، رستاخيز و پيدايش گياهان در قرآن، هماهنگی كلام قرآن با بيوتكنولوژی مدرن و ژنتيك، تاکید بر حفاظت از محيط زيست و منابع طبيعی و توجه به هنر، طراحی و معماری اسلامی اشاره نمود.

باغ‌های قرآنی جهان

باغ قرآن دبی

مجله تایم در مقاله‌ای با عنوان «۱۰۰ نقطه دیدنی جهان برای مسافرت در سال ۲۰۱۹»، باغ قرآنی شهر دبی امارات را یکی از گردشگاه‌های جدید دیدنی برشمرده است. این باغ قرآنی شامل انواع درخت‌هایی است که در قرآن نام آن‌ها ذکر شده و برخی قصه‌های این کتاب آسمانی را به تصویر کشیده‌ است.

این باغ برگرفته شده از معجزات قرآن کریم است که به منظور ترویج دین مبین اسلام ساخته شده‌ و ۱۲ گلستان و ۷ مجموعه از معجزات قرآن را دارد. ایجاد پل‌های ارتباط فکری و فرهنگی با پیروان ادیان و فرهنگ‌های مختلف برای مشاهده دستاوردهای فرهنگی دین اسلام در عرصه‌های علمی و پزشکی از اهداف تأسیس این بوستان به شمار می‌آید و بازدیدکنندگان با مشاهده این باغ می‌توانند به فواید بسیاری از گیاهان ذکرشده در قرآن و شیوه استفاده از آن‌ها پی‌ببرند.

شهرداری دبی این باغ قرآنی را در منطقه «الخوانیج» و به مساحت ۶۴ هکتار و با هزینه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیون درهم امارات افتتاح کرد و بازدید از آن برای عموم رایگان است. بر اساس این گزارش، در هفته اول افتتاح این باغ قرآنی، بیش از صد هزار نفر از آن بازدید کرده‌اند.

باغ قرآن قطر

باغ گياهان قرآنی قطر به همت بنياد آموزش و علوم دوحه و با حمايت سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد(يونسكو) با هدف اشاعه زمينه‌های علمی، تحقيقاتی، آموزشی درباره قرآن و معرفی آموزه‌های آن افتتاح شده است. در اين باغ همه گياهانی كه نامشان در قرآن كريم ذكر شده و از ديدگاه سنت اسلامی و سيره نبوی تائيد می‌شوند جمع آوری شده و فضای اصلی اين باغ بر اساس ۱۵۰ آيه قرآن مربوط به خصوصيات بهشت طراحی شده است. در قرآن كريم به ۵۰ تا ۶۰ نوع گياه از جمله خرما، انجير، انگور و انار اشاره شده است.

باغ قرآن پاکستان

طراحی باغ قرآنی پاکستان با الهام از آیات قرآن کریم ایجاد شده است. این باغ در مجاورت حوزه علمیه «جامعه عثمانیه» در شهر پیشاور مرکز استان «خیبر پختونخواه» قرار دارد. این باغ «حدیقه القرآن» نام دارد و نخستین نمونه در پاکستان است. به گفته «شمس الاسلام»، سخنگوی حوزه علمیه مذکور، ۲۱ نوع درخت و گیاه ذکر شده در قرآن در این باغ کاشته شده که تعدادی از آن‌ها از خارج از پاکستان به این منطقه وارد شده است. وی هدف از طراحی این باغ را آشنایی طلاب با درختان و گیاهان ذکر شده در قرآن ذکر می‌کند و می‌گوید این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا دانش خود درباره اسلام را افزایش دهند و خواص دارویی این گیاهان را بهتر درک کنند. بسیاری از طلاب، تحقیقاتی درباره این گیاهان انجام داده‌اند. باغ قرآنی پیشاور در مقایسه با پارک قرآنی دبی که ۵۱ گیاه مختلف در آن وجود دارد، کوچکتر است. «مجیب الله»، یکی از طراحان باغ پیشاور در این باره می‌گوید تنها نام ۲۱ گیاه در قرآن آمده و احتمالاً بقیه گیاهان موجود در باغ قرآنی دبی، گونه های مختلف این ۲۱ گیاه هستند.

باغ‌های قرآنی ایران

باغ قرآن خوی

باغ قرآن شهرستان خوی در زمينی به مساحت ۵۰۰ متر مربع و محوطه‌ای به مساحت پنج‌هزار متر احداث شده است. محل این باغ قرآنی، روستای «كشك‌زر» خوی است. برای احداث این باغ، اعتبار ملی اختصاص نيافته، بلكه بخش اعظم اين اعتبارات از محل اعتبار منطقه‌ای تأمين شده است. مقدار كمی از اين اعتبارات نيز توسط خيرين تامين شده است. اين مكان به جهت بهره‌مندی قرآن‌آموزان از فضای باز در حين آموزش، احداث شده است و در آن تمامی فعاليت‌ها و دوره‌های آموزشی قرآن كريم در قالب رشته‌های روخوانی، روان‌خوانی، مفاهيم، تفسير، تجويد، حفظ و مسابقات مختلف قرآن كريم برای دانش‌آموزان اجرا می‌شود. باغ قرآن خوی برنامه‌های آموزشی قرآن كريم در رشته‌های مختلف ويژه دانش‌آموزان اجرا می‌كند. دانش‌آموزان شركت‌كننده در اين آموزش‌ها آيات موضوعی و مفاهيم قرآن كريم را از طريق نقاشی و تئاتر قرآنی فرا می‌گيرند.

باغ گیاهان قرآنی کرج

گیاهان یکی از مهم‌ترین نشانه‌های خداوند بر روی زمین هستند و قرآن در بسیاری از آیات خود به آفرینش آن‌ها اشاره کرده است. مثلا در سوره شعراء رویش گیاهان در انواع گوناگون به‌عنوان نشانه‌ای از قدرت خداوند معرفی شده است؛ همچنین در سوره نمل بعد از دعوت مردم به مطالعه اسرار آفرینش به رویش گیاهان اشاره می‌شود. از منظر قرآن گیاهان و درختان آثار روانی و معنوی ارزنده‌ای دارند و زینت‌بخش زمین هستند. با توجه به اهمیت این موضوع، سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری کرج برای اولین بار در کشور اقدام به راه‌اندازی باغ گیاهان قرآنی در بهشت سکینه کرج کرده است. در این باغ درختان و گیاهانی مثل زیتون، انار، انجیر، انگور، خرما، سیر، زنجبیل، گز، خیار و عدس که نام آن‌ها در قرآن آمده کاشته شده است و مراجعه‌کنندگان در کنار زیارت اهل قبور می‌توانند از زیبایی‌های آن بهره‌مند شوند و نشانه‌های قدرت و حکمت خداوند را به نگاه ویژه‌تری ببینند. همه گیاهان این باغ همراه تابلوی اطلاعات که شامل سوره، آیه، شرح نزول و شرایط نگهداری است، کاشته شده است. این پروژه برای اولین بار در کشور است که در یک آرامستان اجرا می‌شود تا مراجعه‌کنندگان و خانواده‌های عزادار بتوانند در زمان انتظار و زیارت اهل قبور از خدمات فرهنگی و آموزشی ارائه شده در آن بهره‌مند شوند.

باغ قرآنی شهرستان فردیس

این باغ ویژۀ کودکان است و فعالیت‌هایی که برای کودکان در این مجموعه در نظر گرفته‌ شده، تجربه‌محور است. قرار است کودک در این فضا همه مطالبی را که آموزش می‌بیند، حس کند. قرار گرفتن کودک در کارگاه‌هایی نظیر بنایی، نجاری، مکانیکی، پزشکی، نقاشی، سفالگری، آزمایش‌های تجربی و ... سبب می‌شود تا با انواع مشاغل آشنا شود و کار گروهی را فرا بگیرد. هدف این مجموعه، خارج کردن کودکان از جامعه شهری و تجربه بازی‌های طبیعی در فضای باغ، مانند خاک‌بازی است. در این مجموعه، قرآن مظهر شادی قرار گرفته و در کنار حرفه‌هایی که آموزش داده می‌شود، آیات و احادیث مرتبط نیز بیان می‌شود. همچنین، با قراردادن حیوانات اهلی مانند مرغ، خروس و خرگوش در فضای این باغ، کودکان حس و حالی متفاوتی را تجربه می‌کنند.

باغ آیات در نمایشگاه قرآن

یکی از بخش‌های پربازدید و پرمخاطب بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن که توانسته فضای شادی را برای کودکان تدارک ببینید، بخش نمایشی «باغ آیات» است. این بخش نمایشی روایت‌کننده قصه‌های آموزنده و جذابی است که می‌توان از این قصه‌ها به‌صورت هدفمند برای آموزش مفاهیم دینی و قرآنی به کودکان استفاده کرد. در این بخش با طراحی نورها، فضای خوبی برای کودکان ایجاد شده و قصه‌ها به‌صورت نمایشی به کودکان ارائه می‌شوند. بخش نمایشی «باغ آیات» در نمایشگاه بین‌المللی قرآن، برای کودکان بالای ۴ سال برنامه اجرا می‌کند. در این باغ قرآنی، کودکان با حیواناتی که در قرآن نامشان آمده، آشنا می‌شوند. ماکت‌سازی بخش دیگری است که از آن به عنوان کاردستی قرآن هم می‌توان نام برد. در این قسمت کودکان با ابزار‌هایی مانند مقوا و کاغذ، کاردستی قرآنی درست می‌کنند. همچنین بازی و قصه‌گویی قرآنی نیز انجام می‌شود. در این قسمت کودکان یاد می‌گیرند چگونه قصه‌های قرآنی را برای دوستان خود بازگو کنند. خانه سفال اتفاق دیگری است که در این بخش آموزش داده می‌شود و کودکان یاد می‌گیرند، چگونه هنر قرآنی را روی گل و سفال خلق کنند. بخش دیگر این باغ نیز تعریف قصه‌های قرآنی به شکل نقالی و پرده‌خوانی برای کودکان است.

منابع

ایکنا