برزخ: تفاوت میان نسخه‌ها

از قرآن پدیا
(صفحه‌ای تازه حاوی «برزخ؛ فاصله بین دنیا و آخرت. برزخ را لغتی با ریشه¬ای فارسی دانسته¬اند که به فاصله بین دو چیز گفته می¬شود. فاصله بین دنیا و آخرت را از این جهت برزخ نامیده¬اند. در قرآن کریم برزخ هم به معنای لغوی آن آمده است و هم به معنای عالمی که بین دنیا و آخرت قر...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
برزخ؛ فاصله بین دنیا و آخرت. برزخ را لغتی با ریشه¬ای فارسی دانسته¬اند که به فاصله بین دو چیز گفته می¬شود. فاصله بین دنیا و آخرت را از این جهت برزخ نامیده¬اند. در قرآن کریم برزخ هم به معنای لغوی آن آمده است و هم به معنای عالمی که بین دنیا و آخرت قرار دارد. در عالم برزخ طبق برخی روایات ارواح مورد پرسش قرار می¬گیرند و بر اساس پاسخ¬ها به دسته¬ها¬ی گوناگون تقسیم می¬شوند؛ عده ای به بهشت برزخی می¬روند، عده وارد جهنم برزخی می¬شوند؛ عده¬ای هر دوی اینها را تجربه می¬کنند و عده¬ای در حالتی همچون خواب وارد صحنه قیامت شده و آنجا بیدار می¬شوند.  
برزخ؛ فاصله بین دنیا و آخرت. برزخ را لغتی با ریشه¬ای فارسی دانسته¬اند که به فاصله بین دو چیز گفته می¬شود. فاصله بین دنیا و آخرت را از این جهت برزخ نامیده¬اند. در قرآن کریم برزخ هم به معنای لغوی آن آمده است و هم به معنای عالمی که بین دنیا و آخرت قرار دارد. در عالم برزخ طبق برخی روایات ارواح مورد پرسش قرار می¬گیرند و بر اساس پاسخ¬ها به دسته¬ها¬ی گوناگون تقسیم می¬شوند؛ عده ای به بهشت برزخی می¬روند، عده وارد جهنم برزخی می¬شوند؛ عده¬ای هر دوی اینها را تجربه می¬کنند و عده¬ای در حالتی همچون خواب وارد صحنه قیامت شده و آنجا بیدار می¬شوند.  


تعریف
== تعریف ==
واسطه و حايل ميان دو چيز را برزخ گویند. برخی گفته¬اند ریشه این لغت فارسی است و آن را برگرفته از «برزه»، <ref>المفردات للراغب، ص41.</ref>«برزن»،<ref>اقیانوس، ج1، ص537.</ref> «پرژک»<ref>الالفاظ الفارسیة المعربة، ص19.</ref> یا «فرسخ»<ref>The Foreign Vocabulary of the Qur’ān, p77.</ref> دانسته¬اند که «فاصله داشتن» معنای اصلی آنان است. در اصطلاح اسلامی عالم برزخ، فاصله میان دنیا و قیامت است و در واقع فاصله پایان دنیا و دمیدن صور اسرافیل را عالم برزخ می‌نامند.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3880525/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE سرانجام روح در عالم برزخ؛ برزخ، مقدمه حضور در قیامت؛ عالم برزخ چگونه عالمی است]</ref>
واسطه و حايل ميان دو چيز را برزخ گویند. برخی گفته¬اند ریشه این لغت فارسی است و آن را برگرفته از «برزه»، <ref>المفردات للراغب، ص41.</ref>«برزن»،<ref>اقیانوس، ج1، ص537.</ref> «پرژک»<ref>الالفاظ الفارسیة المعربة، ص19.</ref> یا «فرسخ»<ref>The Foreign Vocabulary of the Qur’ān, p77.</ref> دانسته¬اند که «فاصله داشتن» معنای اصلی آنان است. در اصطلاح اسلامی عالم برزخ، فاصله میان دنیا و قیامت است و در واقع فاصله پایان دنیا و دمیدن صور اسرافیل را عالم برزخ می‌نامند.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3880525/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE سرانجام روح در عالم برزخ؛ برزخ، مقدمه حضور در قیامت؛ عالم برزخ چگونه عالمی است]</ref>
برزخ در آموزه¬های اسلامی
 
برزخ در قرآن کریم
== برزخ در قرآن کریم ==
واژۀ برزخ سه بار در قرآن کریم به کار رفته است. در آیه 53 سوره فرقان<ref>«بَيْنَهُمَا بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً (53)؛ و ميان آن دو ، مانع و حريمى استوار قرار داد» (فرقان‏/ 53).</ref> وآیات 19و 20 سوره الرحمن،<ref>«مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ‌، بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِيَانِ‌؛ دو دريا را [ به گونه‏اى ] روان كرد [ كه ] با هم برخورد كنند، ميان آن دو، حدّ فاصلى است كه به هم تجاوز نمى‏كنند» (رحمن/ 20-19).</ref> برزخ به معنای لغوی و حائل بین دو دریای  شور و گواراست. اما در آیه صدم سوره مؤمنون، برزخ در معنای اصطلاحی و عالم بین دنیا و قیامت به کار رفته است: «لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحاً فِيمَا تَرَکْتُ کَلاَّ إِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَ مِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ‌؛ شايد من در آنچه وانهاده‏ام كار نيكى انجام دهم. نه چنين است، اين سخنى است كه او گوينده آن است و پشاپيش آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته خواهند شد (مؤمنون‏/ 100).<ref>[https://tabriz.iqna.ir/fa/news/3907025/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ویژگی‌های برزخ از نگاه قرآن]</ref>
واژۀ برزخ سه بار در قرآن کریم به کار رفته است. در آیه 53 سوره فرقان<ref>«بَيْنَهُمَا بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً (53)؛ و ميان آن دو ، مانع و حريمى استوار قرار داد» (فرقان‏/ 53).</ref> وآیات 19و 20 سوره الرحمن،<ref>«مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ‌، بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِيَانِ‌؛ دو دريا را [ به گونه‏اى ] روان كرد [ كه ] با هم برخورد كنند، ميان آن دو، حدّ فاصلى است كه به هم تجاوز نمى‏كنند» (رحمن/ 20-19).</ref> برزخ به معنای لغوی و حائل بین دو دریای  شور و گواراست. اما در آیه صدم سوره مؤمنون، برزخ در معنای اصطلاحی و عالم بین دنیا و قیامت به کار رفته است: «لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحاً فِيمَا تَرَکْتُ کَلاَّ إِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَ مِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ‌؛ شايد من در آنچه وانهاده‏ام كار نيكى انجام دهم. نه چنين است، اين سخنى است كه او گوينده آن است و پشاپيش آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته خواهند شد (مؤمنون‏/ 100).<ref>[https://tabriz.iqna.ir/fa/news/3907025/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 ویژگی‌های برزخ از نگاه قرآن]</ref>
همچنین آیاتى که مربوط به زنده بودن شهیدان پس از شهادت است، نیز اثبات می‌کند که جهانى پس از مرگ، غیر از عالَم قیامت وجود دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1370661/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%84-%D8%A2%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C برزخ و منازل آن از منظر آیت‌الله‌العظمی مظاهری]</ref>
همچنین آیاتى که مربوط به زنده بودن شهیدان پس از شهادت است، نیز اثبات می‌کند که جهانى پس از مرگ، غیر از عالَم قیامت وجود دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1370661/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%84-%D8%A2%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C برزخ و منازل آن از منظر آیت‌الله‌العظمی مظاهری]</ref>
مراحل عالم برزخ
 
شب اول قبر
== مراحل عالم برزخ ==
اولین گام در عالم برزخ پرسش شب اول قبر است. واژه قبر در بسياري از روايات به معناي برزخ است و منظور از فشار قبر يا سؤال و جواب نكير و منكر در شب اول قبر شب اول انتقال انسان از اين دنيا به عالم برزخ مي باشد. در نتيجه، اولین شبي كه انسان از دنيا رفته شب اول برزخ (قبر) او حساب مي شود و آنچه به فشار قبر مربوط می شود عذابي برزخي مربوط به شب اول مرگ انسان است. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3582841/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA عالم برزخ چگونه عالمی است]</ref> در حدیثی از  امام صادق (ع) نقل شده است: « کسی اگر سه چیز را رد کند از شیعیان ما نیست: معراج، سؤال قبر، شفاعت»<ref>بحارالانوار، ج ۱۸، ص ۳۴۰</ref>.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3972910/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AA درس‌هایی از قرآن]</ref>  
 
تقسیم ارواح
=== شب اول قبر ===
اولین گام در عالم برزخ پرسش شب اول قبر است. واژه قبر در بسياري از روايات به معناي برزخ است و منظور از فشار قبر يا سؤال و جواب نكير و منكر در شب اول قبر شب اول انتقال انسان از اين دنيا به عالم برزخ مي باشد. در نتيجه، اولین شبي كه انسان از دنيا رفته شب اول برزخ (قبر) او حساب مي شود و آنچه به فشار قبر مربوط می شود عذابي برزخي مربوط به شب اول مرگ انسان است. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3582841/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA عالم برزخ چگونه عالمی است]</ref> در حدیثی از  امام صادق (ع) نقل شده است: «کسی اگر سه چیز را رد کند از شیعیان ما نیست: معراج، سؤال قبر، شفاعت»<ref>بحارالانوار، ج ۱۸، ص ۳۴۰</ref>.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3972910/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AA درس‌هایی از قرآن]</ref>  
 
=== تقسیم ارواح ===
پس از این مرحله ارواح بر اساس پاسخی که می¬دهند سرنوشت¬های متفاوتی پیدا می¬کنند؛ گروهی در نعمت و شادی و در بهشت برزخی و گروهی در رنج و عذاب و شکنجه های روحی (جهنم برزخی) و گروهی در بی خبری محض خواهند بود و فقط در قیامت زنده شده و خواهند دانست که پس از مرگ در برزخ بوده اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3574700/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AD-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA تقسیم بندی ارواح در برزخ چگونه است]</ref> <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4048370/%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D9%88-%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AA سرنوشت سه‌گانه انسان‌ها در برزخ و دوگانه در قیامت]</ref>
پس از این مرحله ارواح بر اساس پاسخی که می¬دهند سرنوشت¬های متفاوتی پیدا می¬کنند؛ گروهی در نعمت و شادی و در بهشت برزخی و گروهی در رنج و عذاب و شکنجه های روحی (جهنم برزخی) و گروهی در بی خبری محض خواهند بود و فقط در قیامت زنده شده و خواهند دانست که پس از مرگ در برزخ بوده اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3574700/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AD-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA تقسیم بندی ارواح در برزخ چگونه است]</ref> <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4048370/%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D9%88-%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AA سرنوشت سه‌گانه انسان‌ها در برزخ و دوگانه در قیامت]</ref>
ارواح مؤمنان در برزخ سه دسته هستند: دسته اول مؤمنان محض؛ افرادی که اهل گناه نبوده و پاک بودند. این افراد به محضی که از دنیا می روند بدون اینکه عذاب و مشکلی در قبرداشته باشند پس از سؤالات نکیر و منکر قبرشان همچون بهشت می¬شود. دسته دوم مؤمنانی هستند که کما بیش گناه داشتند و به همین دلیل در عالم برزخ گرفتار هستند. اعمال و خیرات دیگران نسبت به آنها می¬تواند آنها را از این جهنم نجات دهد. دسته سوم کسانی هستند که مومن هستند ولی متأسفانه گناهانشان آنقدر زیاد است که تقریباً ایمانشان را تحت الشعاع قرار داده و دیگر فشار قبر و سکرات موت و عذاب های برزخی نمی تواند اینها را پاک بکند. به همین دلیل باید طول دوره برزخ را در جهنم باشند. این دسته در قیامت هم مشکل دارند و حتی پس از قیامت هم ممکن است اهل جهنم باشند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3587129/%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%A7-%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF اموات ما کدام گروهند؟]</ref>
ارواح مؤمنان در برزخ سه دسته هستند: دسته اول مؤمنان محض؛ افرادی که اهل گناه نبوده و پاک بودند. این افراد به محضی که از دنیا می روند بدون اینکه عذاب و مشکلی در قبرداشته باشند پس از سؤالات نکیر و منکر قبرشان همچون بهشت می¬شود. دسته دوم مؤمنانی هستند که کما بیش گناه داشتند و به همین دلیل در عالم برزخ گرفتار هستند. اعمال و خیرات دیگران نسبت به آنها می¬تواند آنها را از این جهنم نجات دهد. دسته سوم کسانی هستند که مومن هستند ولی متأسفانه گناهانشان آنقدر زیاد است که تقریباً ایمانشان را تحت الشعاع قرار داده و دیگر فشار قبر و سکرات موت و عذاب های برزخی نمی تواند اینها را پاک بکند. به همین دلیل باید طول دوره برزخ را در جهنم باشند. این دسته در قیامت هم مشکل دارند و حتی پس از قیامت هم ممکن است اهل جهنم باشند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3587129/%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%A7-%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF اموات ما کدام گروهند؟]</ref>
رشد ارواح در برزخ
طبق برخی آموزه¬های دینی، جایگاه علمی افراد در برزخ به اندازه شایستگی¬شان رشد می¬کند و آنان نسبت به مسائلی که برایشان در این دنیا مجهول مانده بود آگاه می-شوند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3304986/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%87%D9%85%D9%87-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF  انسان در برزخ رشد علمی دارد، اما رشد عملی ندارد/ در قیامت همه میهمان سفره خویش هستند]</ref>


منابع
=== رشد ارواح در برزخ ===
طبق برخی آموزه¬های دینی، جایگاه علمی افراد در برزخ به اندازه شایستگی¬شان رشد می¬کند و آنان نسبت به مسائلی که برایشان در این دنیا مجهول مانده بود آگاه می-شوند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3304986/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%87%D9%85%D9%87-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF انسان در برزخ رشد علمی دارد، اما رشد عملی ندارد/ در قیامت همه میهمان سفره خویش هستند]</ref>
 
== منابع ==
ایکنا
ایکنا
[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228559/برزخ دایرة المعارف بزرگ اسلامی]
[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228559/برزخ دایرة المعارف بزرگ اسلامی]
== پاورقی ها ==

نسخهٔ ‏۹ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۸

برزخ؛ فاصله بین دنیا و آخرت. برزخ را لغتی با ریشه¬ای فارسی دانسته¬اند که به فاصله بین دو چیز گفته می¬شود. فاصله بین دنیا و آخرت را از این جهت برزخ نامیده¬اند. در قرآن کریم برزخ هم به معنای لغوی آن آمده است و هم به معنای عالمی که بین دنیا و آخرت قرار دارد. در عالم برزخ طبق برخی روایات ارواح مورد پرسش قرار می¬گیرند و بر اساس پاسخ¬ها به دسته¬ها¬ی گوناگون تقسیم می¬شوند؛ عده ای به بهشت برزخی می¬روند، عده وارد جهنم برزخی می¬شوند؛ عده¬ای هر دوی اینها را تجربه می¬کنند و عده¬ای در حالتی همچون خواب وارد صحنه قیامت شده و آنجا بیدار می¬شوند.

تعریف

واسطه و حايل ميان دو چيز را برزخ گویند. برخی گفته¬اند ریشه این لغت فارسی است و آن را برگرفته از «برزه»، [۱]«برزن»،[۲] «پرژک»[۳] یا «فرسخ»[۴] دانسته¬اند که «فاصله داشتن» معنای اصلی آنان است. در اصطلاح اسلامی عالم برزخ، فاصله میان دنیا و قیامت است و در واقع فاصله پایان دنیا و دمیدن صور اسرافیل را عالم برزخ می‌نامند.[۵]

برزخ در قرآن کریم

واژۀ برزخ سه بار در قرآن کریم به کار رفته است. در آیه 53 سوره فرقان[۶] وآیات 19و 20 سوره الرحمن،[۷] برزخ به معنای لغوی و حائل بین دو دریای شور و گواراست. اما در آیه صدم سوره مؤمنون، برزخ در معنای اصطلاحی و عالم بین دنیا و قیامت به کار رفته است: «لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحاً فِيمَا تَرَکْتُ کَلاَّ إِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَ مِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ‌؛ شايد من در آنچه وانهاده‏ام كار نيكى انجام دهم. نه چنين است، اين سخنى است كه او گوينده آن است و پشاپيش آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته خواهند شد (مؤمنون‏/ 100).[۸] همچنین آیاتى که مربوط به زنده بودن شهیدان پس از شهادت است، نیز اثبات می‌کند که جهانى پس از مرگ، غیر از عالَم قیامت وجود دارد.[۹]

مراحل عالم برزخ

شب اول قبر

اولین گام در عالم برزخ پرسش شب اول قبر است. واژه قبر در بسياري از روايات به معناي برزخ است و منظور از فشار قبر يا سؤال و جواب نكير و منكر در شب اول قبر شب اول انتقال انسان از اين دنيا به عالم برزخ مي باشد. در نتيجه، اولین شبي كه انسان از دنيا رفته شب اول برزخ (قبر) او حساب مي شود و آنچه به فشار قبر مربوط می شود عذابي برزخي مربوط به شب اول مرگ انسان است. [۱۰] در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است: «کسی اگر سه چیز را رد کند از شیعیان ما نیست: معراج، سؤال قبر، شفاعت»[۱۱].[۱۲]

تقسیم ارواح

پس از این مرحله ارواح بر اساس پاسخی که می¬دهند سرنوشت¬های متفاوتی پیدا می¬کنند؛ گروهی در نعمت و شادی و در بهشت برزخی و گروهی در رنج و عذاب و شکنجه های روحی (جهنم برزخی) و گروهی در بی خبری محض خواهند بود و فقط در قیامت زنده شده و خواهند دانست که پس از مرگ در برزخ بوده اند.[۱۳] [۱۴] ارواح مؤمنان در برزخ سه دسته هستند: دسته اول مؤمنان محض؛ افرادی که اهل گناه نبوده و پاک بودند. این افراد به محضی که از دنیا می روند بدون اینکه عذاب و مشکلی در قبرداشته باشند پس از سؤالات نکیر و منکر قبرشان همچون بهشت می¬شود. دسته دوم مؤمنانی هستند که کما بیش گناه داشتند و به همین دلیل در عالم برزخ گرفتار هستند. اعمال و خیرات دیگران نسبت به آنها می¬تواند آنها را از این جهنم نجات دهد. دسته سوم کسانی هستند که مومن هستند ولی متأسفانه گناهانشان آنقدر زیاد است که تقریباً ایمانشان را تحت الشعاع قرار داده و دیگر فشار قبر و سکرات موت و عذاب های برزخی نمی تواند اینها را پاک بکند. به همین دلیل باید طول دوره برزخ را در جهنم باشند. این دسته در قیامت هم مشکل دارند و حتی پس از قیامت هم ممکن است اهل جهنم باشند.[۱۵]

رشد ارواح در برزخ

طبق برخی آموزه¬های دینی، جایگاه علمی افراد در برزخ به اندازه شایستگی¬شان رشد می¬کند و آنان نسبت به مسائلی که برایشان در این دنیا مجهول مانده بود آگاه می-شوند.[۱۶]

منابع

ایکنا

دایرة المعارف بزرگ اسلامی

پاورقی ها

  1. ↑ المفردات للراغب، ص41.
  2. ↑ اقیانوس، ج1، ص537.
  3. ↑ الالفاظ الفارسیة المعربة، ص19.
  4. ↑ The Foreign Vocabulary of the Qur’ān, p77.
  5. ↑ سرانجام روح در عالم برزخ؛ برزخ، مقدمه حضور در قیامت؛ عالم برزخ چگونه عالمی است
  6. ↑ «بَيْنَهُمَا بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً (53)؛ و ميان آن دو ، مانع و حريمى استوار قرار داد» (فرقان‏/ 53).
  7. ↑ «مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ‌، بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِيَانِ‌؛ دو دريا را [ به گونه‏اى ] روان كرد [ كه ] با هم برخورد كنند، ميان آن دو، حدّ فاصلى است كه به هم تجاوز نمى‏كنند» (رحمن/ 20-19).
  8. ↑ ویژگی‌های برزخ از نگاه قرآن
  9. ↑ برزخ و منازل آن از منظر آیت‌الله‌العظمی مظاهری
  10. ↑ عالم برزخ چگونه عالمی است
  11. ↑ بحارالانوار، ج ۱۸، ص ۳۴۰
  12. ↑ درس‌هایی از قرآن
  13. ↑ تقسیم بندی ارواح در برزخ چگونه است
  14. ↑ سرنوشت سه‌گانه انسان‌ها در برزخ و دوگانه در قیامت
  15. ↑ اموات ما کدام گروهند؟
  16. ↑ انسان در برزخ رشد علمی دارد، اما رشد عملی ندارد/ در قیامت همه میهمان سفره خویش هستند
برگرفته از «https://quranpedia.org/index.php?title=برزخ&oldid=901»