بعل (ریشه)

ریشه «بعل» (BˁL)؛ شوهر، نام یک خدا. واژه «بَعل» جمعا 7 بار در قرآن آمده است.

معنای لغوی

بَعل: شوهر. «وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلِي‏ شَيْخاً» (هود: 72)، من پير زنم و اين شوهرم پير است. جمع آن بُعوله است‏. «أَ تَدْعُونَ‏ بَعْلًا وَ تَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخالِقِينَ» (صافات: 125)، گفته‏اند بعل نام بتى بود در بعلبك‏ (قاموس قرآن، ج1، ص206).

ساخت‌های صرفی در قرآن

بَعل (اسم): 6 بار

بَعل (عَلَم بت): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	انگلیسی
آفروآسیایی باستان	baˁil	بَعِل		مرد	man		Orel, 46 (no. 182) Orel, 47 (no. 184)
	baˁVl	بَعل		توانا بودن	be able
سامی باستان	baˁl	بَعل		شوهر، آقا	husband, master
	bˁl	بعل		حکومت کردن، سلطه داشتن	rule, sway	سامی ممکن است ساخته از اسم (denominative) باشد.
عبری	בָּעַל	باعَل	bāˁal	ازدواج کردن، حکومت کردن	marry, rule over		Gesenius, 127
	בַּעַל	بَعَل	baˁal	مالک، ارباب	owner, lord	همچنین در اسامی خاص و اسامی مکان
اوگاریتی	bˁl	بعل		کارگر، کارگر غیر ماهر؛ پیشه‌ور، صنعتگر، سازنده	labourer, unskilled labourer; craftsman, artesan, maker	احتمال ارتباط با عربی. فَعَلَ (لسلاو، 84)	DelOlmo, 205-206
	bˁl	بعل		خداوند؛ مالک (یا ساکن در) یک مکان، صاحب یک چیز، رئیس یک مکان یا چیز. شخص دارای رتبه برتر؛ > مخصوص کردن یک صفت	lord; owner of (or resident in) a place, owner of thing, boss of a place or thing; person of superior rank; >specifying an attribute	همچنین در اسامی خاص
آرامی	בָּעַל	باعَل	bāˁal	وارد کردن، تصرف کردن) [در بایبل. ارباب بودن، محافظت کردن؛] آمیزش جنسی (اعم از قانونی یا نامشروع)، در آغوش گرفتن زن	to enter into, take possession) [in b. h. to be master, protect;] to have sexual intercourse (both legal or illicit), to embrace a woman		Jastrow, 182
	בַּעַל	بَعَل	baˁal	1) شوهر 2) بت بعل 3) [ثمر دهنده،] باران 4) (بیشتر در ترکیبات) صاحب، مسلط، متصرف، داده به	1) husband 2) the idol Baal 3) [the fructifier,] rain 4) (mostly in compounds) owner of, master of, possessed of, given to
سریانی	ܒܥܠ	بعِل	bˁel	داشتن، برای خود گرفتن، ازدواج کردن	to own, take for one's own, to marry		PayneSmith, 51
	ܒܥܠܐ	بَعلا	baˁlā	ارباب، صاحب، سرپرست خانواده، (از این رو) شوهر	lord, owner, head of a family, hence husband
مندایی	-						Macuch, -
فنیقی	BˁL I	بعل		تصاحب کردن، فرمان دادن	POSSESS, COMMAND		Krahmalkov, 110-11
	BˁL II, BˁLT (f.)	بعل، بعلة (مؤنث)		صاحب، مالک	OWNER, POSSESSOR	نیز در اسامی خاص
	BˁL III	بعل		بَعَل، خدای مذکر اصلی پانتئون فنیقی-پونیک	BA'AL, principal male deity of the Phoenician-Punic pantheon
اکدی/آشوری	bēlu(m)	بِلو(م)		ارباب؛ مالک	lord; proprietor		Black, 42
	bêlu(m)	بِلو(م)		حکومت کردن (بر)، دفع کردن	to rule (over); dispose of
حبشی	baˁāl	بَعال		صاحب، رئیس خانواده، شوهر	owner, head of family, husband		Leslau, 83-84
	baˁāl	بَعال		خدای فنیقی «بعل»	the Phoenician god Baal
	bəˁla	بِعلا		ثروتمند بودن، دارا بودن	be rich, be wealthy
	bəˁla	بِعلا		ازدواج کردن، زن گرفتن، شوهر بودن	marry, take a wife, be a husband,
سبائی	BˁL I	بعل		مالک شهروند، شهروند یک شهر شوهر پروردگار بهشت (فعل.) داشتن، تملک کردن، به دست آوردن	owner citizen, burgess of a town husband Lord of Heaven v. own, possess, acquire		Beeston, 25-26
	BˁL II	بعل		زمین آبیاری بارانی	rain-irrigated land
	BˁL III	بعل		کار کردن، حفاری کردن سنگ بستر	work, excavate bedrock	شاید ارتباط با عربی. فَعَلَ (لسلاو، 84)
عربی	بعل			صاحب، آقا، شوهر خدای «بعل»			مشکور، 75-76 Zammit, 97-98

منابع

بعل (واژگان)

منابع ریشه شناسی