روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

از قرآن پدیا
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''روزه'''؛ خودداری کردن از چیزی در مدت زمان معین. روزه، در اسلام اصطلاحی شرعی به معنای خودداری کردن از خوردن، آشامیدن و دیگر کارهایی مبطل روزه از اذان صبح تا اذان مغرب، به نیت اجرای فرمان الهی است. روزه یکی از بافضیلت‌ترین عبادات در دین اسلام است که در آیات قرآن و کلام معصومین آثار ارزشمندی همچون؛ تقوا، خودسازی و آمرزش گناهان برای آن ذکر شده است.
'''روزه'''؛ خودداری کردن از چیزی در مدت زمان معین. روزه، در اسلام اصطلاحی شرعی به معنای خودداری کردن از خوردن، آشامیدن و دیگر کارهایی مبطل روزه از اذان صبح تا اذان مغرب، به نیت اجرای فرمان الهی است. روزه یکی از بافضیلت‌ترین عبادات در دین اسلام است که در آیات قرآن و کلام معصومین آثار ارزشمندی همچون؛ تقوا، خودسازی و آمرزش گناهان برای آن ذکر شده است.
فهرست مطالب
تعریف 1
تعریف لغوی 1
تعریف اصطلاحی 2
روزه در آیین‌ها و ادیان گوناگون 2
روزه در دین اسلام 3
فلسفه تشریع روزه از دیدگاه آیات و روایات 4
روزه در آیات قرآن 4
جایگاه روزه در کلام معصومین 4
احکام فقهی روزه 5


==تعریف==


 
===تعریف لغوی===
تعریف
تعریف لغوی
روزه واژه‌ای فارسی است که معادل آن در زبان عربی «صوم» و «صیام» است. ریشه «ص و م» به معنای خودداری کردن از چیزی و ترک آن است.<ref>. تحریر الوسیله، ج1؛ ص278. معجم مقاییس اللغه، ج3؛ ص323. لسان العرب، ج12؛ ص350.</ref>
روزه واژه‌ای فارسی است که معادل آن در زبان عربی «صوم» و «صیام» است. ریشه «ص و م» به معنای خودداری کردن از چیزی و ترک آن است.<ref>. تحریر الوسیله، ج1؛ ص278. معجم مقاییس اللغه، ج3؛ ص323. لسان العرب، ج12؛ ص350.</ref>


تعریف اصطلاحی
===تعریف اصطلاحی===
روزه در اصطلاح شرعی خودداری از چیزهای خاصی است که روزه را باطل می‌کنند، از طلوع فجر صادق تا غروب آفتاب، به قصد انجام فرمان خداوند است. <ref>. تذکره الفقها، ج6؛ص5. احکام روزه، ص15.</ref>
روزه در اصطلاح شرعی خودداری از چیزهای خاصی است که روزه را باطل می‌کنند، از طلوع فجر صادق تا غروب آفتاب، به قصد انجام فرمان خداوند است. <ref>. تذکره الفقها، ج6؛ص5. احکام روزه، ص15.</ref>


روزه در آیین‌ها و ادیان گوناگون
==در آیین‌ها و ادیان گوناگون==
در بسیاری از آیین‌ها و ادیان کهن مانند آیین هندو، مایاها، بودا، جَین و مانویت، روزه گرفتن برای تهذیب نفس رواج داشت.<ref>. عبادت و اعیاد، ص199. مانی و تعلیمات او، ص130.</ref> در جوامع باستان، برخی از انواع امساک‌ها یا پرهیز از خوردن غذاهایی خاص، مقدمه‌ای برای نزدیک شدن به خدایان تلقی می‌شد و در مناسبت‌های خاصی رایج بود. همچنین، روزه گرفتن راهی برای فرونشاندن خشم خدایان و یا نوعی کفاره برای برخی گناهان به شمار می‌رفت.<ref>. دین و اخلاق، ذیل Fasting. دایره المعارف دین، ذیل Fasting.</ref> قبل از میلاد مسیح، مردم تصور می‌کردند روزه مقدمه‌ای برای دریافت آموزه‌های خدایان در شهود و رؤیا است. از میان ادیان توحیدی، در دین زرتشت، روزه گرفتن و پرهیز از آب و غذا را به سبب اینکه موجب سستی بدن و جلوگیری از فعالیت‌های مفید می‌شود، ناپسند می‌دانند.  
در بسیاری از آیین‌ها و ادیان کهن مانند آیین هندو، مایاها، بودا، جَین و مانویت، روزه گرفتن برای تهذیب نفس رواج داشت.<ref>. عبادت و اعیاد، ص199. مانی و تعلیمات او، ص130.</ref> در جوامع باستان، برخی از انواع امساک‌ها یا پرهیز از خوردن غذاهایی خاص، مقدمه‌ای برای نزدیک شدن به خدایان تلقی می‌شد و در مناسبت‌های خاصی رایج بود. همچنین، روزه گرفتن راهی برای فرونشاندن خشم خدایان و یا نوعی کفاره برای برخی گناهان به شمار می‌رفت.<ref>. دین و اخلاق، ذیل Fasting. دایره المعارف دین، ذیل Fasting.</ref> قبل از میلاد مسیح، مردم تصور می‌کردند روزه مقدمه‌ای برای دریافت آموزه‌های خدایان در شهود و رؤیا است. از میان ادیان توحیدی، در دین زرتشت، روزه گرفتن و پرهیز از آب و غذا را به سبب اینکه موجب سستی بدن و جلوگیری از فعالیت‌های مفید می‌شود، ناپسند می‌دانند.  
در شریعت یهود، روزه امری متداول و یکی از راه‌های تقرب به درگاه خداوند است. در زبان عبری، روزه «تعنیت»، به معنای رنج دادن جان است که وجه تسمیه آن پرهیز از خوردن و آشامیدن در طول روز است. نزد یهودیان، روزه در قالب‌های واجب و اختیاری رواج دارد. تعداد روزه‌های واجب در دین یهود 6 روز است. در این دین، فلسفه روزه، محدود کردن انسان و وادار کردن او به تفکر درمورد اهداف و روش‌های زندگی است.  
در شریعت یهود، روزه امری متداول و یکی از راه‌های تقرب به درگاه خداوند است. در زبان عبری، روزه «تعنیت»، به معنای رنج دادن جان است که وجه تسمیه آن پرهیز از خوردن و آشامیدن در طول روز است. نزد یهودیان، روزه در قالب‌های واجب و اختیاری رواج دارد. تعداد روزه‌های واجب در دین یهود 6 روز است. در این دین، فلسفه روزه، محدود کردن انسان و وادار کردن او به تفکر درمورد اهداف و روش‌های زندگی است.  
در مسیحیت اقوال گوناگونی درمورد روزه وجود دارد. براساس برخی آیات عهد جدید، یهودیان فریسی و پیروان یحیی (ع) روزه می‌گرفتند، اما شاگردان عیسی (ع) روزه نمی‌گرفتند. براساس برخی دیگر از فرازهای این کتاب، عیسی (ع) در بیابان چهل روز، روزه گرفت و عقیده داشت دیو فقط به وسیله دعا و روزه از جسم انسان خارج می‌شود.  
در مسیحیت اقوال گوناگونی درمورد روزه وجود دارد. براساس برخی آیات عهد جدید، یهودیان فریسی و پیروان یحیی (ع) روزه می‌گرفتند، اما شاگردان عیسی (ع) روزه نمی‌گرفتند. براساس برخی دیگر از فرازهای این کتاب، عیسی (ع) در بیابان چهل روز، روزه گرفت و عقیده داشت دیو فقط به وسیله دعا و روزه از جسم انسان خارج می‌شود.  
روزه در دین اسلام عبادتی است که طی آن انسان به هدف قرب به خداوند و اطاعت از فرمان الهی، از اذان صبح تا اذان مغرب از تمام چیزهایی که براساس آموزه‌های اسلام موجب بطلان روزه هستند خودداری می‌کند. روزه از لحاظ حکم شرعی چهار گونه است؛ روزه واجب (روزه ماه رمضان، روزه کفاره؛ نذر؛ عهد و قسم، روزه سومین روز اعتکاف، روزه به جای قربانی حج)، روزه حرام (روزه عیدفطر؛ عید قربان؛ یوم الشک به نیت اول ماه رمضان، روزه کسی که گمان زیاد یا یقین دارد روزه برایش ضرر دارد، روزه مستحبی زن بدون موافقت شوهر، روزه وصال، روزه سکوت، روزه ایام تشریق برای کسی که در سرزمین منا است)، روزه مکروه (روزه گرفتن در روز عاشورا، روزه عرفه برای کسی که می‌ترسد برای خواندن دعا دچار ضعف شود، روزه گرفتن در روزی که فرد شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، روزه مستحبی یا قضای روزه واجب که فرصت برای روزه گرفتن باقی است؛ شامل روزه مهمان بدون رضایت میزبان، روزه مستحبی در سفر و روزه مستحبی فرزند بدون اجازه پدر)، روزه مستحبی (غیر از روزه‌هایی که ذکر شد، روزه در سایر ایام مستحب است و در برخی از روزها مانند پنج شنبه و جمعه و ماه رجب و شعبان سفارش بیشتری شده است).<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4049810/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C . جایگاه روزه در ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی.]</ref>
روزه در دین اسلام عبادتی است که طی آن انسان به هدف قرب به خداوند و اطاعت از فرمان الهی، از اذان صبح تا اذان مغرب از تمام چیزهایی که براساس آموزه‌های اسلام موجب بطلان روزه هستند خودداری می‌کند. روزه از لحاظ حکم شرعی چهار گونه است؛ روزه واجب (روزه ماه رمضان، روزه کفاره؛ نذر؛ عهد و قسم، روزه سومین روز اعتکاف، روزه به جای قربانی حج)، روزه حرام (روزه عیدفطر؛ عید قربان؛ یوم الشک به نیت اول ماه رمضان، روزه کسی که گمان زیاد یا یقین دارد روزه برایش ضرر دارد، روزه مستحبی زن بدون موافقت شوهر، روزه وصال، روزه سکوت، روزه ایام تشریق برای کسی که در سرزمین منا است)، روزه مکروه (روزه گرفتن در روز عاشورا، روزه عرفه برای کسی که می‌ترسد برای خواندن دعا دچار ضعف شود، روزه گرفتن در روزی که فرد شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، روزه مستحبی یا قضای روزه واجب که فرصت برای روزه گرفتن باقی است؛ شامل روزه مهمان بدون رضایت میزبان، روزه مستحبی در سفر و روزه مستحبی فرزند بدون اجازه پدر)، روزه مستحبی (غیر از روزه‌هایی که ذکر شد، روزه در سایر ایام مستحب است و در برخی از روزها مانند پنج شنبه و جمعه و ماه رجب و شعبان سفارش بیشتری شده است).<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4049810/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C . جایگاه روزه در ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی.]</ref>


روزه در دین اسلام  
==روزه در دین اسلام==
روزه، از بافضیلت‌ترین عبادات و از ستون‌های پنج‌گانه اسلام است.<ref>. جواهرالکلام، ج16؛ ص181. من لایحضره الفقیه، ج2؛ ص118.</ref> وجوب روزه ماه رمضان مستند به آیات قرآن<ref>. ازجمله: بقره/ 183،185،187.</ref> و روایات معصومین و اجماع است.<ref>. مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام، ج6؛ ص14. اصول الفقه الاسلامی، ج2؛ ص577-578.</ref> مطابق با برخی روایات،<ref>. وَ الشَّیَاطِينَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْكُمْ ؛ وسائل الشیعه، ج10؛ ص313.</ref>در ماه رمضان شیطان از فریب و تسلط بر انسان منع شده است؛ ولی این موضوع مشروط بر این است که انسان با اعمال خود راه نفوذ شیطان را باز نکند.<ref>[https://khouzestan.iqna.ir/fa/news/2376959/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B8%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%AA-%D8%AA%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%D9%8A%D8%AA-%D9%88-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86 . وجوب روزه در ظرف زمانی رمضان؛ ابزاری در جهت تكامل معنويت و رشد انسان.]</ref>در فرهنگ اسلام، روزه معامله با خداوند نیست؛ زیرا خداوند مبرا از هر نقص و نیاز است و اثر خوب عبادت‌ها به خود بندگان برمی‌گردد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4050410/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%7C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . طرح | روزه معامله نیست.]</ref>  
روزه، از بافضیلت‌ترین عبادات و از ستون‌های پنج‌گانه اسلام است.<ref>. جواهرالکلام، ج16؛ ص181. من لایحضره الفقیه، ج2؛ ص118.</ref> وجوب روزه ماه رمضان مستند به آیات قرآن<ref>. ازجمله: بقره/ 183،185،187.</ref> و روایات معصومین و اجماع است.<ref>. مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام، ج6؛ ص14. اصول الفقه الاسلامی، ج2؛ ص577-578.</ref> مطابق با برخی روایات،<ref>. وَ الشَّیَاطِينَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْكُمْ ؛ وسائل الشیعه، ج10؛ ص313.</ref>در ماه رمضان شیطان از فریب و تسلط بر انسان منع شده است؛ ولی این موضوع مشروط بر این است که انسان با اعمال خود راه نفوذ شیطان را باز نکند.<ref>[https://khouzestan.iqna.ir/fa/news/2376959/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B8%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%AA-%D8%AA%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%D9%8A%D8%AA-%D9%88-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86 . وجوب روزه در ظرف زمانی رمضان؛ ابزاری در جهت تكامل معنويت و رشد انسان.]</ref>در فرهنگ اسلام، روزه معامله با خداوند نیست؛ زیرا خداوند مبرا از هر نقص و نیاز است و اثر خوب عبادت‌ها به خود بندگان برمی‌گردد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4050410/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%7C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . طرح | روزه معامله نیست.]</ref>


فلسفه تشریع روزه از دیدگاه آیات و روایات  
==فلسفه تشریع روزه از دیدگاه آیات و روایات==
براساس آیات قرآن،<ref>. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوننَ ؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد.» (بقره/183)</ref>تقوی و قدرت تسلط بر نفس یکی از حکمت‌های تشریع روزه است.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/4047626/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . فلسفه روزه از دیدگاه قرآن.]</ref>در کلام معصومین نیز تزکیه نفس و پرورش روح تقوا و پرهیزکاری یکی از مهم‌ترین علل تشریع روزه معرفی شده است.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3814866/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%A6%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87 . فلسفه روزه در آئینه نهج‌البلاغه ؛ روزه، عامل مؤثری در پرورش روح تقوا و پرهیزگاری است ؛ تقوا و روزه؛ تمرینی برای تقویت اراده انسان.]</ref>  
براساس آیات قرآن،<ref>. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوننَ ؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد.» (بقره/183)</ref>تقوی و قدرت تسلط بر نفس یکی از حکمت‌های تشریع روزه است.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/4047626/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . فلسفه روزه از دیدگاه قرآن.]</ref>در کلام معصومین نیز تزکیه نفس و پرورش روح تقوا و پرهیزکاری یکی از مهم‌ترین علل تشریع روزه معرفی شده است.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3814866/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%A6%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87 . فلسفه روزه در آئینه نهج‌البلاغه ؛ روزه، عامل مؤثری در پرورش روح تقوا و پرهیزگاری است ؛ تقوا و روزه؛ تمرینی برای تقویت اراده انسان.]</ref>


روزه در آیات قرآن
==روزه در آیات قرآن==
در قرآن کریم، وجوب روزه در ماه رمضان و بسیاری از احکام آن در آیات 183-185 و 187 بقره آمده است؛ همچنین، آیات دیگری روزه را به عنوان جایگزین بعضی از آداب مراسم حج<ref>. (بقره/196)</ref>و کفاره برخی گناهان<ref>. (نساء/92 ؛ مائده/95)</ref>معرفی می‌کنند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4050152/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . تأثیرگذاری روزه در جامعه امروزی نیازمند چیست.
در قرآن کریم، وجوب روزه در ماه رمضان و بسیاری از احکام آن در آیات 183-185 و 187 بقره آمده است؛ همچنین، آیات دیگری روزه را به عنوان جایگزین بعضی از آداب مراسم حج<ref>. (بقره/196)</ref>و کفاره برخی گناهان<ref>. (نساء/92 ؛ مائده/95)</ref>معرفی می‌کنند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4050152/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . تأثیرگذاری روزه در جامعه امروزی نیازمند چیست.
]</ref>  
]</ref>  
جایگاه روزه در کلام معصومین  
جایگاه روزه در کلام معصومین  
روزه در دین اسلام از عبادات ارزشمند است و در روایات معصومین به عنوان یکی از پایه‌های پنج‌گانه دین اسلام معرفی شده است.<ref>. کافی، ج2؛ ص18. صحیح بخاری، ج1؛ ص8 .</ref>در کلام پیشوایان شیعه فضائل مادی و معنوی گوناگونی برای روزه بیان شده است؛ ازجمله استجابت دعا، آمرزش گناهان، استحقاق بهشت.<ref>. کافی، ج4؛ ص62-65. صحیح بخاری، ج2؛ ص226-228.</ref> به بیان معصومین، روزه به عنوان عاملی برای تثبیت اخلاص و رام کردن نفس و مانند سپری دربرابر آتش جهنم است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3895041/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%B1%D8%A7-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%B5%D9%81%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF . روزه رمضان روح را آزاد و صفای فطری را نمایان می‌کند ؛ روزه؛ عامل ثبات اخلاص در انسان ؛ تقوا و روزه؛ تمرینی برای تقویت اراده انسان.]</ref>
روزه در دین اسلام از عبادات ارزشمند است و در روایات معصومین به عنوان یکی از پایه‌های پنج‌گانه دین اسلام معرفی شده است.<ref>. کافی، ج2؛ ص18. صحیح بخاری، ج1؛ ص8 .</ref>در کلام پیشوایان شیعه فضائل مادی و معنوی گوناگونی برای روزه بیان شده است؛ ازجمله استجابت دعا، آمرزش گناهان، استحقاق بهشت.<ref>. کافی، ج4؛ ص62-65. صحیح بخاری، ج2؛ ص226-228.</ref> به بیان معصومین، روزه به عنوان عاملی برای تثبیت اخلاص و رام کردن نفس و مانند سپری دربرابر آتش جهنم است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3895041/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%B1%D8%A7-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%B5%D9%81%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF . روزه رمضان روح را آزاد و صفای فطری را نمایان می‌کند ؛ روزه؛ عامل ثبات اخلاص در انسان ؛ تقوا و روزه؛ تمرینی برای تقویت اراده انسان.]</ref>
 


احکام فقهی روزه  
==احکام فقهی روزه==
به استناد آموزه‌های اسلامی و فتوای فقها، مبطلات روزه؛ یعنی کارهایی که انجام عمدی آن‌ها موجب باطل شدن روزه می‌شود، ده مورد هستند: خوردن و آشامیدن، رابطه جنسی، دروغ بستن به خدا و پیامبر اسلام (ص) و امامان (ع)، رساندن غبار غلیظ به حلق، باقی ماندن بر حیض، نفاس و جنابت تا اذان صبح، خودارضایی، تنقیه کردن با مایعات، استفراغ کردن، نیت قطع روزه یا نیت انجام دادن یکی از مبطلات آن.<ref>. العروه الوثقی، ج3؛ ص541-577. توضیح المسائل امام خمینی، ج1؛ ص891.</ref>همچنین، براساس نظر اکثر مراجع تقلید، تزریق آمپول غیرتقویتی و واکسن، موجب باطل شدن روزه نمی‌شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4046558/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%84-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF-%D9%86%D8%B8%D8%B1-5-%D9%86%D9%81%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%B9%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF . آیا واکسن روزه را باطل می‌کند/ نظر ۵ نفر از مراجع عظام تقلید.  ]</ref> به استناد روایات و به فتوای مراجع تقلید، روزه‌خواری علنی در معابر گناه و حرام است.<ref>[https://gilan.iqna.ir/fa/news/3964905/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8A%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%86%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D8%B4%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF . کافی، ج2؛ ص278؛ روزه خواری علنی گناه و حرام است / حریم مردم مسلمان را نشکنید.]</ref>  
به استناد آموزه‌های اسلامی و فتوای فقها، مبطلات روزه؛ یعنی کارهایی که انجام عمدی آن‌ها موجب باطل شدن روزه می‌شود، ده مورد هستند: خوردن و آشامیدن، رابطه جنسی، دروغ بستن به خدا و پیامبر اسلام (ص) و امامان (ع)، رساندن غبار غلیظ به حلق، باقی ماندن بر حیض، نفاس و جنابت تا اذان صبح، خودارضایی، تنقیه کردن با مایعات، استفراغ کردن، نیت قطع روزه یا نیت انجام دادن یکی از مبطلات آن.<ref>. العروه الوثقی، ج3؛ ص541-577. توضیح المسائل امام خمینی، ج1؛ ص891.</ref>همچنین، براساس نظر اکثر مراجع تقلید، تزریق آمپول غیرتقویتی و واکسن، موجب باطل شدن روزه نمی‌شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4046558/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%84-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF-%D9%86%D8%B8%D8%B1-5-%D9%86%D9%81%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%B9%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF . آیا واکسن روزه را باطل می‌کند/ نظر ۵ نفر از مراجع عظام تقلید.  ]</ref> به استناد روایات و به فتوای مراجع تقلید، روزه‌خواری علنی در معابر گناه و حرام است.<ref>[https://gilan.iqna.ir/fa/news/3964905/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8A%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%86%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D8%B4%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF . کافی، ج2؛ ص278؛ روزه خواری علنی گناه و حرام است / حریم مردم مسلمان را نشکنید.]</ref>
 
==منابع==
ایکنا


منابع
امامت پدیا
امامت پدیا
ایکنا
 
دانشنامه اسلامی  
دانشنامه اسلامی  
دانشنامه جهان اسلام  
دانشنامه جهان اسلام  
ویکی شیعه  
ویکی شیعه  
ویکی فقه
ویکی فقه
==پاورقی ها==
<references />

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۳۲

روزه؛ خودداری کردن از چیزی در مدت زمان معین. روزه، در اسلام اصطلاحی شرعی به معنای خودداری کردن از خوردن، آشامیدن و دیگر کارهایی مبطل روزه از اذان صبح تا اذان مغرب، به نیت اجرای فرمان الهی است. روزه یکی از بافضیلت‌ترین عبادات در دین اسلام است که در آیات قرآن و کلام معصومین آثار ارزشمندی همچون؛ تقوا، خودسازی و آمرزش گناهان برای آن ذکر شده است.

تعریف

تعریف لغوی

روزه واژه‌ای فارسی است که معادل آن در زبان عربی «صوم» و «صیام» است. ریشه «ص و م» به معنای خودداری کردن از چیزی و ترک آن است.[۱]

تعریف اصطلاحی

روزه در اصطلاح شرعی خودداری از چیزهای خاصی است که روزه را باطل می‌کنند، از طلوع فجر صادق تا غروب آفتاب، به قصد انجام فرمان خداوند است. [۲]

در آیین‌ها و ادیان گوناگون

در بسیاری از آیین‌ها و ادیان کهن مانند آیین هندو، مایاها، بودا، جَین و مانویت، روزه گرفتن برای تهذیب نفس رواج داشت.[۳] در جوامع باستان، برخی از انواع امساک‌ها یا پرهیز از خوردن غذاهایی خاص، مقدمه‌ای برای نزدیک شدن به خدایان تلقی می‌شد و در مناسبت‌های خاصی رایج بود. همچنین، روزه گرفتن راهی برای فرونشاندن خشم خدایان و یا نوعی کفاره برای برخی گناهان به شمار می‌رفت.[۴] قبل از میلاد مسیح، مردم تصور می‌کردند روزه مقدمه‌ای برای دریافت آموزه‌های خدایان در شهود و رؤیا است. از میان ادیان توحیدی، در دین زرتشت، روزه گرفتن و پرهیز از آب و غذا را به سبب اینکه موجب سستی بدن و جلوگیری از فعالیت‌های مفید می‌شود، ناپسند می‌دانند. در شریعت یهود، روزه امری متداول و یکی از راه‌های تقرب به درگاه خداوند است. در زبان عبری، روزه «تعنیت»، به معنای رنج دادن جان است که وجه تسمیه آن پرهیز از خوردن و آشامیدن در طول روز است. نزد یهودیان، روزه در قالب‌های واجب و اختیاری رواج دارد. تعداد روزه‌های واجب در دین یهود 6 روز است. در این دین، فلسفه روزه، محدود کردن انسان و وادار کردن او به تفکر درمورد اهداف و روش‌های زندگی است.

در مسیحیت اقوال گوناگونی درمورد روزه وجود دارد. براساس برخی آیات عهد جدید، یهودیان فریسی و پیروان یحیی (ع) روزه می‌گرفتند، اما شاگردان عیسی (ع) روزه نمی‌گرفتند. براساس برخی دیگر از فرازهای این کتاب، عیسی (ع) در بیابان چهل روز، روزه گرفت و عقیده داشت دیو فقط به وسیله دعا و روزه از جسم انسان خارج می‌شود. روزه در دین اسلام عبادتی است که طی آن انسان به هدف قرب به خداوند و اطاعت از فرمان الهی، از اذان صبح تا اذان مغرب از تمام چیزهایی که براساس آموزه‌های اسلام موجب بطلان روزه هستند خودداری می‌کند. روزه از لحاظ حکم شرعی چهار گونه است؛ روزه واجب (روزه ماه رمضان، روزه کفاره؛ نذر؛ عهد و قسم، روزه سومین روز اعتکاف، روزه به جای قربانی حج)، روزه حرام (روزه عیدفطر؛ عید قربان؛ یوم الشک به نیت اول ماه رمضان، روزه کسی که گمان زیاد یا یقین دارد روزه برایش ضرر دارد، روزه مستحبی زن بدون موافقت شوهر، روزه وصال، روزه سکوت، روزه ایام تشریق برای کسی که در سرزمین منا است)، روزه مکروه (روزه گرفتن در روز عاشورا، روزه عرفه برای کسی که می‌ترسد برای خواندن دعا دچار ضعف شود، روزه گرفتن در روزی که فرد شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، روزه مستحبی یا قضای روزه واجب که فرصت برای روزه گرفتن باقی است؛ شامل روزه مهمان بدون رضایت میزبان، روزه مستحبی در سفر و روزه مستحبی فرزند بدون اجازه پدر)، روزه مستحبی (غیر از روزه‌هایی که ذکر شد، روزه در سایر ایام مستحب است و در برخی از روزها مانند پنج شنبه و جمعه و ماه رجب و شعبان سفارش بیشتری شده است).[۵]

روزه در دین اسلام

روزه، از بافضیلت‌ترین عبادات و از ستون‌های پنج‌گانه اسلام است.[۶] وجوب روزه ماه رمضان مستند به آیات قرآن[۷] و روایات معصومین و اجماع است.[۸] مطابق با برخی روایات،[۹]در ماه رمضان شیطان از فریب و تسلط بر انسان منع شده است؛ ولی این موضوع مشروط بر این است که انسان با اعمال خود راه نفوذ شیطان را باز نکند.[۱۰]در فرهنگ اسلام، روزه معامله با خداوند نیست؛ زیرا خداوند مبرا از هر نقص و نیاز است و اثر خوب عبادت‌ها به خود بندگان برمی‌گردد.[۱۱]

فلسفه تشریع روزه از دیدگاه آیات و روایات

براساس آیات قرآن،[۱۲]تقوی و قدرت تسلط بر نفس یکی از حکمت‌های تشریع روزه است.[۱۳]در کلام معصومین نیز تزکیه نفس و پرورش روح تقوا و پرهیزکاری یکی از مهم‌ترین علل تشریع روزه معرفی شده است.[۱۴]

روزه در آیات قرآن

در قرآن کریم، وجوب روزه در ماه رمضان و بسیاری از احکام آن در آیات 183-185 و 187 بقره آمده است؛ همچنین، آیات دیگری روزه را به عنوان جایگزین بعضی از آداب مراسم حج[۱۵]و کفاره برخی گناهان[۱۶]معرفی می‌کنند.[۱۷] جایگاه روزه در کلام معصومین روزه در دین اسلام از عبادات ارزشمند است و در روایات معصومین به عنوان یکی از پایه‌های پنج‌گانه دین اسلام معرفی شده است.[۱۸]در کلام پیشوایان شیعه فضائل مادی و معنوی گوناگونی برای روزه بیان شده است؛ ازجمله استجابت دعا، آمرزش گناهان، استحقاق بهشت.[۱۹] به بیان معصومین، روزه به عنوان عاملی برای تثبیت اخلاص و رام کردن نفس و مانند سپری دربرابر آتش جهنم است.[۲۰]

احکام فقهی روزه

به استناد آموزه‌های اسلامی و فتوای فقها، مبطلات روزه؛ یعنی کارهایی که انجام عمدی آن‌ها موجب باطل شدن روزه می‌شود، ده مورد هستند: خوردن و آشامیدن، رابطه جنسی، دروغ بستن به خدا و پیامبر اسلام (ص) و امامان (ع)، رساندن غبار غلیظ به حلق، باقی ماندن بر حیض، نفاس و جنابت تا اذان صبح، خودارضایی، تنقیه کردن با مایعات، استفراغ کردن، نیت قطع روزه یا نیت انجام دادن یکی از مبطلات آن.[۲۱]همچنین، براساس نظر اکثر مراجع تقلید، تزریق آمپول غیرتقویتی و واکسن، موجب باطل شدن روزه نمی‌شود.[۲۲] به استناد روایات و به فتوای مراجع تقلید، روزه‌خواری علنی در معابر گناه و حرام است.[۲۳]

منابع

ایکنا

امامت پدیا

دانشنامه اسلامی

دانشنامه جهان اسلام

ویکی شیعه

ویکی فقه

پاورقی ها

  1. ↑ . تحریر الوسیله، ج1؛ ص278. معجم مقاییس اللغه، ج3؛ ص323. لسان العرب، ج12؛ ص350.
  2. ↑ . تذکره الفقها، ج6؛ص5. احکام روزه، ص15.
  3. ↑ . عبادت و اعیاد، ص199. مانی و تعلیمات او، ص130.
  4. ↑ . دین و اخلاق، ذیل Fasting. دایره المعارف دین، ذیل Fasting.
  5. ↑ . جایگاه روزه در ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی.
  6. ↑ . جواهرالکلام، ج16؛ ص181. من لایحضره الفقیه، ج2؛ ص118.
  7. ↑ . ازجمله: بقره/ 183،185،187.
  8. ↑ . مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام، ج6؛ ص14. اصول الفقه الاسلامی، ج2؛ ص577-578.
  9. ↑ . وَ الشَّیَاطِينَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْكُمْ ؛ وسائل الشیعه، ج10؛ ص313.
  10. ↑ . وجوب روزه در ظرف زمانی رمضان؛ ابزاری در جهت تكامل معنويت و رشد انسان.
  11. ↑ . طرح | روزه معامله نیست.
  12. ↑ . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوننَ ؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد.» (بقره/183)
  13. ↑ . فلسفه روزه از دیدگاه قرآن.
  14. ↑ . فلسفه روزه در آئینه نهج‌البلاغه ؛ روزه، عامل مؤثری در پرورش روح تقوا و پرهیزگاری است ؛ تقوا و روزه؛ تمرینی برای تقویت اراده انسان.
  15. ↑ . (بقره/196)
  16. ↑ . (نساء/92 ؛ مائده/95)
  17. ↑ [https://iqna.ir/fa/news/4050152/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . تأثیرگذاری روزه در جامعه امروزی نیازمند چیست. ]
  18. ↑ . کافی، ج2؛ ص18. صحیح بخاری، ج1؛ ص8 .
  19. ↑ . کافی، ج4؛ ص62-65. صحیح بخاری، ج2؛ ص226-228.
  20. ↑ . روزه رمضان روح را آزاد و صفای فطری را نمایان می‌کند ؛ روزه؛ عامل ثبات اخلاص در انسان ؛ تقوا و روزه؛ تمرینی برای تقویت اراده انسان.
  21. ↑ . العروه الوثقی، ج3؛ ص541-577. توضیح المسائل امام خمینی، ج1؛ ص891.
  22. ↑ . آیا واکسن روزه را باطل می‌کند/ نظر ۵ نفر از مراجع عظام تقلید.
  23. ↑ . کافی، ج2؛ ص278؛ روزه خواری علنی گناه و حرام است / حریم مردم مسلمان را نشکنید.
برگرفته از «https://quranpedia.org/index.php?title=روزه&oldid=630»