شورای توسعه فرهنگ قرآنی

شورای توسعه فرهنگ قرآنی؛ شوراى توسعه فرهنگ قرآنى، ركن اجرايى پيشبرد اهداف، سیاست­ ها و راهبردهاى منشور توسعه فرهنگ قرآنی است كه با حضور وزرا و مدیران دستگاه‌ها و نهادهای ارشد فرهنگی و آموزشی کشور، صاحب­نظران منتخب امور قرآنی و نمایندگان بخش مردمی قرآنی به ریاست دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می­ شود.

معرفی

منشور توسعه فرهنگ قرآني كه به عنوان نخستين سند جامع نظام جمهوري اسلامي ايران در حوزه قرآن كريم در سال 1388 به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد، برنامه ملي نظام براي دستيابي به جامعه ­اي متمسّک به قرآن و عترت و ارتقاي ايران به کشوري توسعه­ يافته با هويتي اسلامي­ انقلابي مبتنی بر آموزه ­های قرآنی است که در آن علاوه بر بیان اهداف، سیاست ­ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی، کلیات ساختار اجرایی تحقق آن در قالب تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی و کمیسیون­های تخصصی بیان شده است.

شوراى توسعه فرهنگ قرآنى، ركن اجرايى پيشبرد اهداف، سیاست­ ها و راهبردهاى منشور توسعه فرهنگ قرآنی است كه با حضور وزرا و مدیران دستگاه‌ها و نهادهای ارشد فرهنگی و آموزشی کشور، صاحب­نظران منتخب امور قرآنی و نمایندگان بخش مردمی قرآنی به ریاست دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می ­شود. با توجه به مرجعيت تخصصي و انحصاري این شورا در راهبری، سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت بر كليه فعالیت‌های قرآنی، مصوبات آن برای دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، عمومی و مردمی لازم الاجراست.

دبیران

سید محمدجواد آل احمد دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی

حجت الاسلام و المسلمین حمید محمدی (تا سال 1402)

سید محمدجواد آل‌ احمد ( از سال 1402)

اعضا

اسامی و سمت اعضای شوراى توسعه فرهنگ قرآنى عبارتند از:

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه (رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی)

سید محمدجواد آل‌ احمد (دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی)

دکتر محمدعلی زلفی گل (وزیر علوم، تحقیقات و فنآوری)

دکتر بهرام عین‌اللهی (وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)

دکتر سید حمید سجادی (وزیر ورزش و جوانان)

دکتر رضامراد صحرایی (سرپرست وزارت آموزش و پرورش و رئیس کمیسیون آموزش عمومی قرآن یا معاون مرتبط)

دکتر محمد مهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس كميسيون تبليغي ترويجي قرآني)

حجت الاسلام و المسلمین مصطفی رستمی (رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها)

سید علی سرابی (نماینده رئیس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر)

حجت الاسلام و المسلمین محمد قمی (رئیس محترم سازمان تبلیغات اسلامی)

حجت الاسلام و المسلمين مهدی ایمانی پور (رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات)

حجت الاسلام و المسلمین احمد واعظی (رئیس محترم دفتر تبلیغات اسلامی)

حجت الاسلام محمد عالم زاده نوری (نماینده شورای عالی حوزه های علمیه)

حجت الاسلام و المسلمین رضایی (معاون تعلیم و تربیت سازمان بسیج مستضعفین)

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی خاموشی (سرپرست محترم سازمان اوقاف)

دكتر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی (رئیس محترم بنیاد ملی نخبگان)

حجت‌الاسلام و المسلمین عباسی (رئیس محترم جامعة المصطفی العالمیة)

حجت الاسلام حسین میرزایی (نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی)

حجت الاسلام اکبر احمدپور (نماینده محترم کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس)

آقای جواد شیخ اکبری (نماینده محترم سازمان صدا و سیما و مدیر شبکه قرآن)

حجت الاسلام مهدی مقامی (صاحبنظر مردمی)

حجت الاسلام علیرضا شاهسونی (صاحبنظر مردمی)

آقای حسن خاکسار هرندی (صاحبنظر مردمی)

محمد حسین محمدزاده (صاحبنظر قرآنی)

سید محسن موسوی بلده (صاحبنظر مردمی)

حجت الاسلام سید مصطفی حسینی (صاحبنظر قرآنی)

دکتر محمدعلی خواجه پیری (صاحبنظر قرآنی)

کمیسیون ها

شورای توسعه فرهنگ قرآنی متشکل از چند کمیسون اصلی به شرح ذیل می باشد:

کمیسیون تبلیغ و ترویج

مسئولیت این شورا بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شده و دستگاه‌ها و نهادهای فعال در حوزه تبلیغ و ترویج قرآن کریم نیز عضو آن هستند. از جمله دستگاه‌های عضو این کمیسیون می‌توان به قائم مقام رئیس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برادران، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، نماینده رئیس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، ‌سازمان صدا و سیما،‌ سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ستاد کل نیروهای مسلح،‌ قوه قضائیه، شهرداری تهران، سازمان بهزیستی کشور، وزارت ورزش و جوانان، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، وزارت علوم، جامعه‌المصطفی العالمیه، کمیته امداد امام خمینی(ره)، ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و جهاددانشگاهی اشاره کرد.

همچنین در این کمیسیون مدیرعامل اتحادیه موسسات و تشکل‌های قرآن و عترت و سه صاحب‌نظر قرآنی – مردمی نیز عضویت دارند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (رئیس کمیسیون)، معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد (نایب‌رئیس و دبیر کمیسیون)، رئیس دبیرخانه کمیسیون، سه نفر از معاونان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از دیگر اعضای این کمیسیون هستند.

کمیسیون آموزش عمومی

هدف و افق پیش‌روی این کمیسیون نهادینه شدن فرهنگ انس با قرآن کریم و تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن در جامعه در نظر گرفته شده است.

کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور

کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور دیگر کمیسیون ذیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی بوده و مسئولیت آن را وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از طریق مرکز توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن و علوم انسانی کشور بر عهده دارد.  

از جمله اعضای این کمیسیون علاوه بر مدیران وزارت علوم، باید به مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه (برادران و خواهران)، نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، دفتر تبلیغات اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، جهاددانشگاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان صدا و سیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بسیج دانشجویی، بسیج اساتید و تشکل‌های قرآنی دانشجویی اشاره کرد.

هدف از مأموریت این کمیسیون، انسجام بخشیدن به فعالیت‌های قرآنی در سطح پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور و اجرایی شدن اهداف، سیاست‌ها و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی و سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی بوده است.

از جمله مصوبات این کمیسیون می‌توان به تدوین شاخص‌های خبرگان قرآنی، تصویب تشکیل مرکز تحقیقات سیاستگذاری قرآنی به منظور پشتیبانی محتوایی برنامه‌های مصوب و تصویب سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی اشاره کرد. همچنین از جمله اقدامات مهمی که این کمیسیون (و البته سایر کمیسیون‌ها) از طریق تشکیل جلسات کمیسیون هرچه زودتر باید به سرانجام برسانند، بحث اجرایی‌سازی اسناد راهبردی است.

ارتقای همکاری نظام‌مند حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش در فرایند برنامه‌ریزی آموزشی و تألیف کتب درسی به منظور تعمیق تعالیم دینی و تقویت ابعاد تربیتی در میان دانشجویان، طلاب و اساتید، بازبینی نظام پذیرش دانشجو در رشته‌های علوم قرآن و حديث، بازطراحی برنامه‌ها و منابع درسی رشته‌های قرآنی دانشگاهی و حوزوی (علوم و معارف قرآن و حدیث، امور قرآنی، رشته‌های قرآنی حوزه‌های علمیه و ...)، بازطراحی برنامه‌ها و منابع درسی دروس قرآنی رشته‌های علوم انسانی از جمله‌ مهم‌ترین وظایف کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی است.

کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی در نظام سلامت

کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی در نظام سلامت، یکی دیگر از کمیسیون‌های زیرمجموعه شورای توسعه فرهنگ قرآنی است که مسئولیت آن بر عهده وزارت بهداشت گذاشته شده است. این کمیسیون ابتدا یک کارگروه ذیل کمیسیون آموزش عالی قرآنی بود، اما بعد از مدتی به دلیل اهمیت فعالیت‌های قرآنی در حوزه سلامت و پژوهش‌هایی که در این حوزه مورد انتظار بود، به کمیسیون ارتقا پیدا کرد.

این ارتقا اما از همان ابتدا با تردید‌های زیادی همراه بود، برخی از این تردیدها به خاطر محدود بودن مخاطبان و دایره فعالیت این کمیسیون برخلاف دیگر کمیسیون‌ها و موضوعاتی از این دست بود. نارضایتی اعضای شورای توسعه فرهنگ قرآنی از این کمیسیون و تأخیرهای مکرر در برگزاری جلسات آن به جایی رسید که در صد و چهاردهمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ۱۹ اردیبهشت‌ماه سال1402 طرح تنزل سطح این کمیسیون به کارگروه مطرح و پس از طرح مباحث مختلف مقرر شد مهلت سه‌ماهه‌ای به مسئولان کمیسیون داده شد تا وضعیت آن را سامان دهند و پس از آن در مورد تثبیت جایگاه یا تنزل آن تصمیم‌گیری کنند.

کمیسیون راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم

این کمیسیون که قبلا در سطح ستاد فعالیت می کرده است، در سال 1402 به جایگاه همتراز کمیسیون‌های تخصصی شورای ارتقا یافته و مسئولیت رئیس و دبیر آن مطابق مسئولیت‌های رؤسا و دبیران کمیسیون‌ها تعیین شده است. از مهم‌ترین مصوبات این کمیسیون تا کنون راه‌اندازی آزمون‌های حفظ عمومی قرآن و نیز تعیین تکلیف حفظ موضوعی قرآن بوده است.

کمیسیون توسعه فعالیت‌های بین‌المللی قرآن کریم

این کمیسیون نیز یکی از کمیسیون های جدید در ذیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی است که مسئولیت آن بر عهده معاونت ارتباطات بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری گذاشته شده است.

منابع

ایکنا

سایت شورای توسعه فرهنگ قرآنی