گناه

گناه؛ نافرمانی از دستورات خداوند. سرپیچی از فرمان الهی به دلیل غفلت یا جهل از انسان سر می­زند و باعث دوری او از خداوند و قساوت قلب و عذاب دنیوی و اخروی می­شود. انسان می­تواند با اعمال صالح، برخی از گناهان را محو نموده و با توبه، از درگاه خداوند طلب بخشش نماید.

تعریف لغوی و اصطلاحی

"گناه” در لغت به معنای “اثم” و “عصيان” و در اصطلاح، به معناى “سرپيچى، خطا، مخالفت با امر و نهى مولا” مى‏باشد.<ref>[http://islampedia.ir/fa/%da%af%d9%86%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86/ .  اسلام پدیا]</ref> در اسلام هر كاری هرچند كوچك و ناچيز، كه خلاف فرمان خداوند باشد گناه است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1534957/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85- . نگاهی به واژه گناه در قرآن كريم.]</ref>

اقسام گناه

گناهان از منظرهای مختلف به چند دسته نظیر کبیره و صغیره و همچنین جوانحی و جوارحی تقسیم می­شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3970770/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . پیامدهای گناه از منظر قرآن.]</ref>

منشا گناه

سرمنشأ بسیاری از گناهان انسان، دلبستگی به دنیا و فراموشی آخرت و غفلت است.<ref>[https://alborz.iqna.ir/fa/news/3969391/%D8%BA%D9%81%D9%84%D8%AA-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . غفلت ریشه اصلی گناه و فراموشی آخرت است. ]</ref> اولین راه نفوذ شیطان در انسان غافل کردن است.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/3727013/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%83%D9%81%D8%B1-%D9%88-%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%BE%D9%8A%D8%B4-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%AF . گناه انسان را تا وادی كفر و بی‌دینی پيش می‌برد. ]</ref> اگر شيطان بتواند كسى را از مقام خود، عظمت، علم، حکمت خداوند، نعمت­های بی­شمار او … غافل كند، او را به آسانی به نافرمانی می­کشاند. به علاوه، جهل به ارزش‏هاى وجودى انسان، جهل به عواقب گناه، جهل به اوامر و نواهى الاهى باعث ارتکاب بسیاری از گناهان است.<ref>[http://islampedia.ir/fa/%da%af%d9%86%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86/ .  اسلام پدیا]</ref>

عواقب گناه

گناه در روح انسان تأثیر منفی گذاشته و به تعبیر برخی از علمای اخلاق، بعضی گناهان، انسان را مدت‌ها از عبادت خدا دور می‌کند.<ref>[https://yazd.iqna.ir/fa/news/4005009/%D9%85%D8%A3%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%A8-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 . مأموریت انسان در دنیا .]</ref> گناه، گناهکار را به انکار ارزش‌های مذهبی و بی­دینی می­رساند.<ref>[https://hamedan.iqna.ir/fa/news/3696191/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF . گناه چگونه انسان را از حقیقت دور می‌کند.         ]</ref> از دیگر آثار گناه، محرومیت انسان از بسیاری از توفیقات معنوی، علمی و اخلاقی است که انسان را به تلخ‌ترین پیامد؛ یعنی خودفراموشی دچار می‌سازد. همچنین، گناه بسترساز نزول عذاب الهی در دنیا و فروافتادن در عذاب برزخ و جهنم است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3970770/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . پیامدهای گناه از منظر قرآن.]</ref>

آثار کوچک شمردن گناه

کوچک شمردن نافرمانی خدا، باعث بخشیده نشدن گناهان می­شود؛ امام صادق(ع)، انسان را از کوچک و سبک شمردن گناهان و نافرمانی خدا برحذر داشته، زیرا چنین انسان‌هایی بخشیده نمی‌شوند. همچنین، طبق گفتار پیامبر (ص)، سبک شمردن معصیت و گناهان رضایت شیطان از انسان را به همراه دارد.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4083410/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9-%D8%B4%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87 . راهکارهای پیشگیری از کوچک شمردن گناه.]</ref> همچنین، این امر سبب افزایش فساد در جامعه است.<ref>[https://bojnourd.iqna.ir/fa/news/3870859/%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9-%D8%B4%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%AC%D8%A8-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . کوچک شمردن گناه موجب افزایش فساد در جامعه می‌شود.]</ref>تکرار گناه و انس با آن، موجب جسارت انسان به گناه، تکثیر شر و زشتی‌ها و افزایش کیفیت و کمیت آنها می‌شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4092679/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9%E2%80%8C-%D8%B4%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%81%D8%B7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF . تبعات کوچک‌ شمردن خطاها.]</ref>

تکفیر گناه

با توجه به آیات قرآن، برخی از اعمال نیک، باعث پاک‌شدن گناهان می‌شوند. به این اتفاق تکفیر می‌گویند. براساس برخی روایات، خداوند به وسیله چیزهایی چون بیماری و فقر، گناهان بندگانش را محو می‌کند. همچنین در قرآن آمده که اگر گناهکاری توبه کند، خداوند از گناهان او درمی‌گذرد.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87 .  ویکی شیعه]</ref>

توبه

توبه، زنگارهای گناه را از چهره ظلمانی قلب می‌زداید.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4021744/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AF . اکسیری که زنگار گناه را می‌زداید.]</ref> امام علی(ع) می‌فرماید: «هرگز شفيعی موفق‌تر از توبه نيست».<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4021744/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AF . اکسیری که زنگار گناه را می‌زداید.]</ref> اگر انسان مرتکب گناهی می‌شود، باید به درگاه خدا توبه کند.<ref>[https://bojnourd.iqna.ir/fa/news/3870735/%D8%AA%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%AA%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . توجیه گناه از ارتکاب به گناه بدتر است.]</ref> وقت توبه بلافاصله بعد از ارتکاب گناه است.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/4052514/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D8%AC%D9%84%D9%87-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 . برای توبه از گناه عجله کنیم.]</ref> البته، توبه واقعی مشروط به ایمان و عمل صالح است و چنین توبه‌ای گناهان را محو می‌کند.<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3969160/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1 . گناه انسان را از دایره ایمان خارج می‌کند. ]</ref>

منابع

[http://islampedia.ir/fa/%da%af%d9%86%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86/  اسلام پدیا]

[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%87 ویکی‌پدیا]

[https://fa.wikishia.net/view/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C ویکی شیعه]

[https://iqna.ir/ ایکنا]