سوره مدثر

سوره مُدّثِّر؛ هفتاد و چهارمین سوره قرآن کریم، سوره‌ای مکی در جزء 29 ام، دارای 56 آیه. این سوره را به‌این دلیل «مدثّر» (جامه به‌خود پیچیده) نام نهاده‌اند که اشاره به حالت پیامبر اکرم (ص) در ابتدای دریافت وحی دارد و آیه نخست، با این وصف ایشان را خطاب کرده است.

معرفی سوره

سوره مدثر هفتاد و چهارمین سوره قرآن است که مکی و ۵۶ آیه دارد. این سوره در آغاز بعثت بر پیامبر(ص) نازل شده‌ است. واژه مدثر به معنای «جامه به خود پیچیده» است و اشاره به حالت پیامبر (ص) در آغاز دریافت وحی دارد. ایشان از تکان روحی آغاز وحی، احساس سرما می‌کرد و جامه به خود پیچیده بود، اما خداوند به ایشان دستور می‌دهد که برخیزد و رسالت خود را شروع کند (مردم را انذار دهد).

شأن نزول سوره

شأن نزول این سوره را درباره «ولید بن مغیرۀ» دانسته‌اند. در زمان نزول قرآن، مشرکین مکه به شدت با حضرت محمد(ص) مبارزه می‌کردند. پیامبر(ص) نیز در واکنش به آنان، لباس سفید می‌پوشیدند، عطر می‌زدند و کنار کعبه می‌رفتند و قرآن می‌خواندند.

این کار حضرت رسول(ص) به حدی جذاب بود که تمام کسانی که برای تجارت به آنجا می‌رفتند، شیفته ایشان می‌شدند. این مسئله به حدی پیش رفته بود که مشرکان به مردم گفته بودند حق ندارید به سمت پیامبر بروید؛ ولی یکی از مشرکان بزرگ به اسم ولید، وقتی صدای قرآن خواندن پیامبر(ص) را می‌شنود، از خود بی‌خود شده و ناخودآگاه می‌نشیند و گوش می‌دهد. این اتفاق را به ابوسفیان گزارش می‌دهند. مشرکان سراسیمه به سراغ ولید می‌روند و می‌بینند او مسحور شده و با لذت در حال تماشای قرائت قرآن پیامبر(ص) است. مشرکان دور او جمع می‌شوند و می‌پرسند چه شده؟ ولید می‌گوید خیلی زیبا بود و خیلی لذت بردم. مشرکان از این اتفاق نگران می‌شوند که اگر این فرد ایمان بیاورد.

ولید می‌گوید تا سه روز به من مهلت بدهید تا بگویم نظر من چه است. روز موعود همه جلوی خانه مغیره می‌روند و او می‌گوید: او مردی بود که مرا سحر کرد.

خداوند در پاسخ این مسئله به پیامبر(ص) آیات سوره مدثر را نازل کرده و می‌فرماید: «ذَرْنِي وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِيدًا؛‌ مرا با آنكه [او را] تنها آفريدم واگذار؛ یعنی کسی که به او مال فراوان داده‌ام؛ ۱۱ پسر به او داده‌ام؛ تمام وسایل خوشگذرانی را برای او فراهم کرده‌ام؛ می‌خواهد بیشتر به دست بیاورد؟ او به آیات ما عناد ورزید؛ او را عذاب خواهیم کرد؛ فکر کرد و نتیجه‌گیری کرد؛ مرگ بر او باد که چنین نتیجه‌گیری کرد؛ نگاه کرد و رو ترش کرد و پشت کرد و استکبار ورزید؛ و گفت: اين [قرآن] جز سحرى كه [به برخى] آموخته‏ اند نيست؛ اين غير از سخن بشر نيست!؟ او را در سقر جهنم می‌اندازیم و ... »!.

فضیلت سوره

رسول خدا (ص) در فضیلت این سوره فرمودند: به هر که سوره مدثر را قرائت نماید، ده برابر کسانی که رسول خدا (ص) را در مکه تصدیق کردند، حسنه عطا می شود.

همچنین در روایتی از امام باقر (ع) نقل شده است: کسی که در نمازهای واجبش سوره مدثر را قرائت نماید، بر خداوند واجب است او را با پیامبر اکرم همراه و هم‌درجه قرار دهد و در زندگی دنیایی شقاوت و بدبختی به او نمی رسد.

در سخنی از امام صادق (ع) نیز روایت شده است: کسی که بر قرائت این سوره مداومت ورزد، اگر خواستار حفظ قرآن باشد، به حفظ آن توفیق می یابد و اگر بیشتر از آن بخواهد، خداوند به او اعطا می کند.

اعجاز عددی سوره (عدد 19)

بعضی از شمارش‌ها و اعدادی که در قرآن آمده، سند حقانیت قرآن است. مثلا رشاد خلیفه که دارای دکتری از دانشگاه آریزونای آمریکا است، با الهام از آیات ۱۱ تا ۳۱ سوره مدثر به این نتیجه می‌رسد که عدد نوزده، کلید رمز اعجازآمیز بودن قرآن است.

خدا در این آیات مواردی از بدعهدی و نافرمانی عده‌ای را نقل می‌کند که در اوج نعماتی که خدا به آنها داده، قرآن را هتک حرمت می‌کنند. سپس این موضوع را مطرح می‌کند که این افراد را وارد دوزخ می‌کنیم و 19 نگهبان برای آنها می‌گذاریم. اینکه بر طبق کلام وحی، تعداد ماموران دوزخ نوزده نفر باشد، دارای نکاتی اعجاب برانگیز است. قرآن دارای ۱۱۴ سوره است که به عدد ۱۹ قابل تقسیم است. اولین سوره هم که علق است، نوزدهمین سوره از پایان قرآن است. پنج آیه اول علق شامل نوزده کلمه است.

رشاد دنبال این بود از عدد ۱۹ الهام بگیرد و اثبات کند اعدادی که در قرآن آمده است، بر اساس نظمی است که در سراسر قرآن موجود است و این خودش سندی است که قرآن وحی است و قابل تحریف نیست و بشر عادی نمی‌تواند مانند آن را بیاورد.

تطبیق‌های ناروا بر ماجرای کرونا

در پی فراگیر شدن بیماری کرونا در سال 2019-2020 میلادی، برخی آیات سوره مدَّثر را به بیماری کرونا تطبیق دادند و گفتند عبارت «تِسْعَةَ عَشَرَ» در این سوره، اشاره به ویروس کووید ۱۹ دارد. این مطلب از اصل و پایه بی‌اساس است. چرا که در این  سوره، عدد ۱۹، اشاره به تعداد نگهبانان دوزخ دارد و هیچ ارتباطی با بیماری کرونا ندارد.

برخی دیگر نیز به آیات ابتدایی سوره مدَّثر اشاره کرده‌اند. آنجایی که خداوند به پیامبرش می‌فرماید: «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّرْ». برخی به اشتباه اینگونه تفسیر کرده‌اند که خداوند می‌فرماید راه درمان کرونا، پاک بودن و طهارت است!

بیان این موارد، مصداق بارز تفسیر به رأی است؛ همان تفسیری که امام صادق (ع) در وصفش فرمودند: «مَنْ فَسَّرَ اَلْقُرْآنَ بِرَأْیِهِ إِنْ أَصَابَ لَمْ یُؤْجَرْ وَ إِنْ أَخْطَأَ فَهُوَ أَبْعَدُ مِنَ اَلسَّمَاءِ» کسی که قرآن را به رأی و نظر خویش تفسیر کند، اگر درست و مطابقِ با واقع باشد، اجر و پاداشی برایش نیست و اگر خطا برود، هر آینه (از مرز و حق و حقیقت) بیشتر از فاصله آسمان‌ها از یکدیگر، دور شده است.

منابع

ایکنا

ویکی شیعه