رینولدز، گابریل سعید

گابریل سعید رینولدز (Gabriel Said Reynolds) (زاده: 1973م.)؛ فارغ‌التحصیل رشته مطالعات اسلام از دانشگاه ییل، استاد مطالعات اسلام و الهیات در دانشگاه نوتردام آمریکا. عمده علاقه‌های پژوهشی او، تاریخ قرآن و اسلام آغازین، به‌ویژه در پیوند با مسیحیت است.

تحصیلات و سوابق علمی

گابریل سعید رینولدز (متولد ۱۹۷۳ میلادی)، فارغ‌التحصیل مطالعات اسلام از دانشگاه ییل و استاد مطالعات اسلام و الهیات در دانشگاه نوتردام آمریکاست. تمرکز پژوهشی او بر مطالعات قرآن، تاریخ مسیحیت، روابط مسیحیان و مسلمانان، و اسلام آغازین است. او در حال حاضر مدیر اجرایی «انجمن بین‌المللی مطالعات قرآن» (ایکسا) و از همکاران ثابت مجموعه پادکست‌هایی درباره بایبل و قرآن در دانشگاه نُتردام است.

از تألیفات او می‌توان به این موارد اشاره کرد:

«ظهور اسلام» (۲۰۱۲): Reynolds, Gabriel Said (2012). The Emergence of Islam: Classical Traditions in Contemporary Perspective. Minneapolis: Fortress Press.

«قرآن و بایبل» (۲۰۱۸): Reynolds, Gabriel Said (2018). The Qurʾān and the Bible: Text and Commentary. Translated by Qarai, Ali Quli. New Haven and London: Yale University Press.

«اللّه: خدا در قرآن» (۲۰۲۰): Reynolds, Gabriel Said (2020). Allah: God in the Qurʾān. New Haven and London: Yale University Press.

قرآن در بافت تاریخی آن (2008): Gabriel Said (ed.). The Qur'an in its Historical Context. London: Routledge.

«قرآن و زیرمتنِ بایبلی آن» (2010): Reynolds, Gabriel Said, ed. (2010). The Qur'an and its Biblical Subtext. London: Routledge.

(دورنما؛ ویکی پدیا).

نظرات قرآن‌پژوهانه

مفهوم «انجیل» در قرآن کریم و نسبت آن با اناجیل مسیحی

رینولدز معتقد است قرآن، انجیل را کتابی می‌داند که از آسمان نازل شده است. از این رو فرموده است: «نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجيلَ»؛ «او بر تو کتاب را به حق نازل کرد و تصدیق‌کننده آنچه پیش از آن بود، و تورات و انجیل را نازل کرد».(آل عمران:۳).

کلمه عربی injīl به گفته بسیاری از محققان، از کلمه یونانی euangelion (احتمالاً از طریق wangel اتیوپیایی) به معنای «انجیل» آمده است. بر این اساس، باید پرسید که چه تناسبی بین ایده مسیحی انجیل و به‌ویژه کتاب‌های چهارگانه معروف به انجیل در کتاب مقدس، و ایده قرآنی انجیل وجود دارد؟

واقعیت آن است که شواهد عهد جدید نشان می‌دهد که «انجیل» توسط اولین پیروان عیسی(ع)، نه برای اشاره به یک کتاب، بلکه به عنوان پیام مسیح برای نجات استفاده شده است و واجد ارکانی چون تجسد و رستاخیز است. اما نویسندگان مسیحی متأخر، از تعالیم عیسی به طور کلی با عنوان «انجیل» (به صورت مفرد) صحبت می‌کنند و این ممکن است بر معنای قرآنی انجیل تأثیر گذاشته باشد.

با این حال تعالیم عیسی(ع) در عهد جدید تا حد زیادی در قرآن غایب است. در واقع تقریبا هیچ یک از سخنان، مثل‌ها یا مواعظ او در قرآن یافت نمی‌شود؛ البته قرآن برخی از عبارات مسیحی را به کار می‌برد. علاوه بر این، قرآن رویکردی جدلی به تعالیم مسیحی دارد (1).

دوتایی‌های قرآنی و فرضیه ویرایش متأخر قرآن رسمی

گابریل سعید رینولدز در فرضیه‌ای، با تعمیم روش‌های نقد متنی در مطالعه عهد جدید بر متن قرآنی، و تمرکز بر دوتایی‌ها یا عبارات تکرارشونده قرآن، مصحف فعلی را محصول ویراستاریِ متأخر متن مکتوبی می‌داند که از دو مکتوب پیشینی مکی و مدنی فراهم آمده ‌است.

زهرا اخوان صراف، استاد دانشگاه قم، در مقاله‌ای پس از شرح فرضیه و روش کار رینولدز، خطاهای روشی او و عدول وی از معیارهای علمی خودش را نشان داده است.

وی پیش‌فرض‌ها، مبانی و محتوای این دیدگاه رینولدز را بر اساس استدلالاتی رد می‌کند. این استدلالات عبارتند از: قیاس‌ناپذیری قرآن با عهد جدید و در نتیجه عقیم بودن تعمیم روش‌های تحقیقی عهد جدید بر قرآن، اصیل و تعمدی بودن تکرار در اسلوب بیانی قرآن، خواندنی و شفاهی بودن قرآن و انتقال آن بر بستر نقل سینه به سینه و از طریق قرائات اجازه‌دار، آشکار کردن آسیب‌هایی که غفلت از دیدگاه‌های قرآن‌شناسان مسلمان در علمیت طرح ایجاد کرده و نیز بیان نادرستی شواهد به خاطر سوء فهم‌های تفسیری. اخوان صراف در این مقاله، به شکل آکادمیک فرضیه رینولدز را زیر سؤال برده و ضرورت جدی بازبینی آن را آشکار کرده است.

(این مقاله در مجله علمی پژوهشی دین و دنیای معاصر منتشر شده است و از طریق این آدرس قابل دسترس است:

http://religion.mofidu.ac.ir/article_۲۴۳۶۶۲.html

کتاب «قرآن در بافت تاریخی آن»

رینولدز در اثری با عنوان The Quran in its Historical context  كه انتشارات راتلج در سال ۲۰۰۸ میلادی منتشر کرده، تلاش كرد دیدگاه‏های نوینی درباره قرآن مطرح كند. این کتاب شامل ۱۲ مقاله از قرآن‌پژوهان معاصر است که بیش از همه بر مباحث زبان‌شناسی و ریشه‌شناسی و وام واژه‌های قرآن از زبان‌های دیگر به ویژه زبان سریانی و مسیحیت شرقی قدیمی تمرکز دارد. در واقع نظریه ونزبرو و لوكزنبرگ که ادعای اقتباس قرآن از عهدین را مطرح کرده‌اند،  نقطه تمركز همه مقالات این كتاب است.

نویسندگان مقالات عموماً با رویکردی انتقادی، دیدگاه‌های ونزبرو و لوکزنبورگ را بررسی کرده‌اند. برای نمونه، رابرت هویلند (Robert Hoyland) استاد دانشگاه سنت آندراس اسکاتلند، مقاله‌ای با عنوان «پیشینه خط‌ و زبان قرآن» در این کتاب ارائه كرده و ایده لوكزنبرگ در خصوص سریانی بودن زبان متون دینی اسلام را به چالش می‌كشد. هویلند استدلال‌های لوكزنبرگ را با مدارك و شواهد باستان‌شناختی و زبان‌شناختی نقض می‌کند و با پژوهش در كتیبه‌ها و آثار باستان‌شناختی به مثابه پیشینه‌هایی از خط و زبان عربی، نشان می‌دهد كه برخلاف ادعای لوكزنبرگ، زبان عربی در منطقه حجاز كاربرد داشته و الفبا و خط عربی نیز پیش از ظهور اسلام برای نوشتن متن‌های مختلف به‌كار گرفته می‌شده است (3).

گویا این کتاب بنا بود به همت کمیته بین‌الملل انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی ترجمه شده و با نام «قرآن و زمینه‌های تاریخی آن» از سوی این انجمن به انتشار برسد (3)، اما در نهایت، کتاب با نام «قرآن در بافت تاریخی آن»، توسط سعید شفیعی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ترجمه شده و در سال 1402 توسط انتشارات حکمت به‌چاپ رسید (حکمت).