سوره مطففین

سوره مطففین

سوره مطففین؛ هشتاد و سومین سوره قرآن کریم، از سوره‌های مکی در جزء سی‌ام و دارای 36 آیه. مطففین به‌معنای کم‌فروشان بوده و در آیات نخست سوره، این افراد مورد توبیخ قرار گرفته‌اند. این سوره، هشداری برای وضعیت کنونی اقتصاد کشور نیز هست.

معرفی سوره

سوره مطففین، هشتاد و سومین سوره قرآن کریم و از سوره‌های مکی است که در جزء سی‌ام قرآن جای گرفته است. این سوره 36 آیه دارد. مطففین یعنی کم‌فروشان و خداوند در آیه اول، کم‌فروشان را با عبارت «ویلٌ» (وای بر آنان) توبیخ کرده است.

کم‌فروشی و گران‌فروشی در جامعه

امروزه در جامعه خود شاهدیم بسیاری از کالاهای ضروری، خوراک روزانه، سوخت و حتی لوازم زندگی قیمتی کاملا متفاوت یا مغایر با نرخ مصوب دارد صرف نظر از اینکه نهادهای اقتصادی و تعزیراتی چگونه نظارت دارند؛ صراحتا در آیات و روایات قرآنی از این رفتار، به کم‌فروشی و گران فروشی تعبیر شده و حکم آن مشخص است.

گران‌فروشی یکی از آفت‌های کسب روزی حلال است که بسیاری از اهل بازار ممکن است دانسته یا ندانسته به آن مبتلا شوند. درآمد حاصل از گران‌فروشی حرام است و باید به صاحبان حق برگردانده شود و فروشنده‌ای که گران‌فروشی کرده، شرعا مالک آن اموال نیست، زیرا درآمد حاصل از گران فروشی، حرام است و از حق الناس به شمار می‌رود که باید به صاحب اصلی آن برگردانده شود. امام صادق علیه السلام در حدیثی می‌فرمایند: «مغبون ساختن مومن، حرام است و مغبون ساختن کسی که در قیمت کالا (و سالم بودن جنس) به فروشنده اعتماد کرده، حرام است».

رابطه گران‌فروشی با کم‌فروشی

گرانفروشی نیز مصداقی از کم‌فروشی است؛ چون آن کسی‌که در حال گرانتر فروختن از قیمت بازار است، به نوعی وزن کمتری را در مقابل بها و قیمت بالاتر به مردم می‌دهد و باز مشمول آیات شریفه سوره المطففین است.

لزوم شفافیت در ارائه محصولات

پیام اقتصادی سوره «المطففین» به مسئولان نظارتی در بازار کالا و خدمات این است که تولید‌کنندگان و عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات را به شفاف‌سازی دعوت کرده و از دعوت بالاتر، شفاف‌سازی را الزام و قاعده‌مند کنند. این پیام قرآن برای شرایط اقتصادی ماست و در کنار نظارت بر قیمت‌ها، بر ارائه محتوا و وزن بسته‌بندی‌ها به طور شفاف، اصرار، بلکه بالاتر از آن، الزام داشته باشند.

پیامد کلان کم‌فروشی

چنانچه کم‌فروشی در جامعه فراگیر شود، که پیشتر باعث نابودی امت‌های گذشته شده است، در سطح کلان نیز کاهش قدرت رقابت کشور را به دنبال خواهد داشت. چنانچه می‌خواهیم کالاهای ایرانی تبلیغ کنیم، یا کالاهای ایرانی به دنیا صادر کنیم، اما اگر خدای ناکرده با مشکل کم گذاشتن در آن کالاها یا وزن کمتر مواجه شویم، این امر باعث سلب اعتماد در بازرگانی داخلی و بازرگان خارجی ما و در نتیجه، صادرات ما و کاهش تقاضا برای کالاهای ایرانی از داخل و خارج از کشور می‌شود؛ بنابراین باعث کاهش قدرت رقابت اقتصادی کشور هم خواهد شد.

توسعه مفهوم «کم‌فروشی»

به‌نظر می‌رسد بتوان گفت کم فروشی فقط در مسئله اموال مردم نیست. کارمند و معلم و یا هر منصب اجتماعی دیگر که زمان لازم را برای ایفای وظیفه‌ای که برعهده اش نهاد شده، نمی‌گذارد نیز کم فروشی می‌کند. حتی به نظر می‌رسد والدینی که در ابراز محبت به فرزندشان کم می‌گذارند نیز جزء مطففین محسوب می‌شوند که البته این یک رابطه متقابل است و فرزندان و دانش آموزان نیز همین وظایف را در قبال والدین و معلم خویش دارند. همچنین ابن‌مسعود نقل مى‌كند كه هر كس از نمازش بكاهد، مشمول اين آيه است (تفسير نمونه، جلد ۱۰، صفحه ۴۱۴).

یکی دیگر از مصادیق کم‌فروشی، ترک فعل مسئولی است که در زمان تصدی مسئولیت خود کارهایی را که باید در آن پست و منصب انجام می‌داده، ترک کند و به امور غیرمهم مشغول شود. كم‌فروشى هر صنفى متناسب با همان صنف است؛ معلم، كارگر، نويسنده، فروشنده، مهندس، دكتر و ديگر مشاغل، هر كدام در انجام وظيفه خود كوتاهى كنند، كم‌فروش‌اند. كم‌فروش، خود را زرنگ مى‌داند، مردم را دوست ندارد، خدا را رازق نمى‌داند و ظلم اقتصادى به جامعه مى‌كند. كم‌فروشى از گناهان كبيره محسوب می‌شود، زيرا وعده عذاب براى آن آمده است.

پس کم‌فروشی اختصاص به مسائل مالی و تجاری ندارد و اگر در هر امری که برعهده گرفتیم کوتاهی کردیم، عبارت «وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِين»َ در مورد ما نیز صادق خواهد بود.

منابع

ایکنا

ویکی شیعه