عدالت

عدالت؛ دادگری، انصاف، مساوات، برابری. عدالت در یک تقسیم بندی کلی به عدالت فردی و عدالت اجتماعی تقسیم می‌شود. در قرآن اقامه عدالت اجتماعی از اهداف پیامبران الهی بیان شده است.

معنای عدالت

عدل در لغت و اصطلاح، معانی مختلفی دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود: «نهادن هر چیزی به جای خود»، «حد متوسط میان افراط و تفریط در قوای درونی»، «به تساوی تقسیم کردن»، «رعایت برابری در پاداش و کیفر دادن به دیگران، اگر عمل نیک است پاداش، و اگر بد است کیفر داده شود.»

عدالت در قرآن

عدالت به همراه مشتقات، وجوه و نظایرش به دو گونه فعلی و اسمی در قرآن آمده‌ است. «تعدیل کردن، به عدالت و مساوات رفتار کردن، به عدالت حکم کردن، انصاف دادن، عوض دادن و...» از وجوه فعلی و «برابر، مقدار، دادگری، فدیه، تحریف‌ناپذیری، زوال‌ناپذیری و...» از وجوه اسمی آن می‌باشد.

عدالت فردی: عدالت فردی در حوزۀ اخلاق مطرح می‌شود و آن نوعی منش یا ملکۀ نفسانی است که باعث اعتدال و هماهنگی در رفتار فرد می‌شود و به رعایت انصاف در حق دیگران منجر می‌گردد.

عدالت اجتماعی

عبارت از شرایطی دانسته‌اند که در آن هر عضو جامعه بر مبنای میزان کار، توانایی‌های فکری و جسمانی از فرصت‌های متناسب در راه گسترش و شکوفایی استعدادهای خود برخوردار شود. در فرهنگ اسلامی این مفهوم با عبارت «وَضعُ الشیءِ فی موضِعِه» و «اداءُ کلِّ ذیحقٍ حَقَّهُ» بیان شده است. در قرآن کریم آمده است که «ما پیامبران خویش را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب و معیار (وسیلۀ سنجش) فرستادیم تا مردم عدل و قسط به پا دارند» (حدید، ۲۵) و بدین‌وسیله به روشنی اقامه و گسترش عدالت اجتماعی از اهداف اساسی همۀ پیامبران بیان شده است.

انقلاب اسلامی و عدالت

مهم‌ترین شاخصه انقلاب اسلامی بحث عدالت است. امام(ره) عدالت اجتماعی را از اهداف نهضت اسلامی معرفی می‌کنند.

منابع

ایکنا

ویکی فقه

ویکی جو