نشاط اجتماعی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۱۳

نشاط اجتماعی: احساس بهجت و سرور درونی پایدار که از فرد به اجتماع منتقل می شود. نشاط اجتماعی ‌‌از دیدگاه اسلام ‌‌نعمت و رحمت خداست شادی و نشاطی که با محوریت توحید و به دور از گناه شکل گرفته باشد ماندگاری و اثربخشی بسیاری در زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد ولی شادمانی کاذب که ناشی از دروغ، آزار مؤمنان، ریا و گناه است از نظر اسلام نه تنها مذموم است بلکه ناپایدار نیز هست.

تعریف نشاط اجتماعی

تعریف لغوی نشاط

واژه‌ نشاط در زبان فارسی به معانی سرزندگی، زنده‌دلی، خوش‌دلی، سبکی و چالاکی یافتن برای اجرای امور، خوشی، شادمانی آمده است. شادی نیز به معنی شادمانی، خوش‌حالی، مسرت، نشاط و طرب تعریف شده است^[۱].

تعریف اصطلاحی نشاط اجتماعی

منظور از نشاط در جامعه آرامش فکری به دور از هرگونه دغدغه اضافه و یا افکار پریشان در بین مردم است^[۲].نشاط از منظر اجتماعی، مرتبط با كیفیت زندگی، رضایت‌مندی اجتماعی، امنیت اجتماعی، سلامت اجتماعی، رفتارهای جمعی و فراغت است^[۳]. نشاط اجتماعی نوعی احساس درونی است که بهجت، سرور و رضایت از خود و زندگی را در فرد تقویت می‌کند^[۴]. شادی از منظر اسلام هیجانات مثبت درونی است که انقباضات درونی را از بین می‌برد و نشاط و پویایی را به همراه دارد. نشاط اجتماعی بعدی از شادی محسوب می‌شود که خیر جمعی دارد^[۵].

جایگاه شادی در اسلام

مکتب اسلام شادمانی و نشاط اجتماعی را کاملاً پذیرفته و آن را مطابق با فطرت انسانی می‌داند و پیروان خود را از گوشه‌گیری و افسردگی منع می‌کند ولی از نظر این دین شادی و تفریح باید معنادار و هدف‌دار و در جهت رضای حق نعالی باشد^[۶].

شادی در قرآن

لفظ شادی یا فرح با مشتقاتش حدوداً 25 بار در قرآن‌کریم در دو معنای مذموم و ممدوح استفاده شده است. مثلا در آیه «ان‌الله لایحب الفرحین^[۷]» شادی معنای مذموم دارد و درآیه «یومئذ یفرح المؤمنون بنصرالله ینصر من یشاء و هوالعزیز الرحیم^[۸]» شادی در معنای مثبت به کار رفته است. مؤمنان واقعی همواره در خوشحالی و سرور هستند و آن را به شکل تبسم و نشاط نشان می‌دهند. شادمانی و خوشحالی در قرآن بنا بر آیه «فرحین بما آتاهم من فضله^[۹]» از عطایای الهی دانسته شده است.^[۱۰]

نشاط کاذب در قرآن

نشاط کاذب در ظاهر، نشاط و شادمانی است اما در باطن غم و اندوه است و چهره قیامتی این نشاط، غبار غم و تاریکی چهره و پریشانی است. در قرآن کریم این نوع نشاط هم با واژه «فرح» که مقید به «غیرالحق» شده است می‌آید و هم با «مرح» و عموماً از این پدیده روانی نهی شده است. صریح‌ترین آیه در این مورد در سوره غافر است که: «ذلکم بما کنتم تفرحون فی‌الارض بغیر الحق و بما کنتم تمرحون^[۱۱]» این )عقوبت( به سبب آن است که در زمین به ناروا، شادی و سرمستی می‌کردید و بدان سبب است که افراط در شادمانی داشتید».^[۱۲]

تفاوت شادی و نشاط

شادی همیشه همراه با هیجان و خنده و حركت است ولی نشاط احساس بهجت و سرور درونی است و لزوماً با خنده همراه نیست اما احساسی است كه موجب لذت فرد می‌شود. این احساس به متغیرهای گوناگون اجتماعی و فردی وابسته است كه به جامعه و نظام ارزشی و در نهایت خود شخص بر می‌گردد^[۱۳]. شادی می‌تواند یك هیجان كاذب و زودگذر حتی منفی باشد. در حالی كه ماهیت نشاط اصیل، مثبت و با دوام است^[۱۴]. بعلاوه نشاط اجتماعی همراه با اعتماد و آرامش درونی است و چیزی نیست که بتوان آن را وانمود کرد بلکه یک حالت فکری پایدار است^[۱۵].

شاخصه‌های نشاط اجتماعی

مهم‌ترین شاخصه‌های نشاط اجتماعی افزایش روحیه شادابی، امیدواری، اعتماد اجتماعی، روحیه دینی، نشاط فردی و جسمانی نام برده شده است که وجود و افزایش این شاخص‌ها در جامعه، پیامدهای بسیار مثبتی را در جامعه به همراه دارد^[۱۶].

عوامل موثر در نشاط اجتماعی

نشاط فردی اولین عامل برای نشاط در جامعه است. اگر آحاد افراد جامعه از شادی نسبی برخوردار باشند، به خودی خود جامعه نیز شاداب خواهد بود. عواملی مانند کار و تلاش، سفر، ورزش و سرگرمی که در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است، اخلاق معاشرت اعم از خوش‌اخلاقی، مدارا، احترام به دیگران، حسن ظن، ترک تهمت و غیبت و تمسخر،^[۱۷] داشتن جایگاه اجتماعی، و رعایت نظم و قانون باعث نشاط اجتماعی می شود.^[۱۸] از طرف دیگر اقدامات حاکمیتی نظیر افزایش رفاه و عدالت اجتماعی، تقویت ارزش‌های دینی در جامعه، دعا^[۱۹]، رفع تبعیض و محرومیت‌های اجتماعی^[۲۰] همچون حاشیه‌نشینی و فقر اقتصادی و ایجاد امکان شکوفایی و پیشرفت برای اقشار مختلف جامعه از دیگر عواملی هستند که نشاط اجتماعی را به شدت افزایش می‌بخشد^[۲۱].

آثار نشاط اجتماعی

زمانی که مردم جامعه از نشاط اجتماعی برخوردار باشند، قطعا رضایت از زندگی و سلامت روانی و اجتماعی افراد افزایش می‌یابد و به موازات آن آسیب‌های اجتماعی نیز کاهش می‌یابد.^[۲۲]تعلق اجتماعی،^[۲۳]همبستگی اجتماعی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، وفاق اجتماعی، رضایت شغلی، پویایی اجتماعی، کاهش هزینه‌های مردم، افزایش امید در جامعه، زندگی متعادل و با ثبات، ارتقاء کیفیت زندگی، افزایش خلاقیت و نوآوری و ... از دیگر آثار نشاط اجتماعی است^[۲۴].

راهکارهای ایجاد نشاط اجتماعی در جامعه

تقویت بنیه اعتقادی و دینی نوجوانان و جوانان^[۲۵] از طریق انس با قران^[۲۶] و پیوند با اهل بیت(ع) ^[۲۷] از طرق مختلف از جمله برنامه ریزی^[۲۸]، برپایی جشن نیکوکاری و حضور در اجتماع ^[۲۹] و برگزاری مراسم‌های ملی ^[۳۰]و مذهبی،^[۳۱] ترویج فرهنگ شهدا،^[۳۲] دید و بازدیدهای هدفمند و مؤمنانه^[۳۳] از راهکارهای موثر در ایجاد نشاط اجتماعی است.

منابع

ايكنا

دانشنامه پژوهه

ارجاعات

[1] نگرش قرآن به شادی/ شادی و توکل؛ عوامل آرامش روح انسان.

[2] دانشنامه پژوهه

[3] نشاط اجتماعی؛ مفهومی از کیفیت زندگی.

[4] کرونا نشاط اجتماعی را کاهش داده است.

[5] تأثیر آرامش و امنیت خانواده در ایجاد نشاط اجتماعی

[6] اسلام، شادی و نشاط اجتماعی را کاملأ مطابق با فطرت انسانی می‌داند

[7] قصص/76.

[8] روم/4-5.

[9] آل عمران/170.

[10] دانشنامه پژوهه

[11] غافر/7.

[12] نگرش قرآن به شادی/ شادی و توکل؛ عوامل آرامش روح انسان

[13] نقش نشاط اجتماعی در تحولات جامعه

[14] نشاط اجتماعی؛ مفهومی از کیفیت زندگی

[15] نشاط اجتماعی نیاز جامعه است

[16] [https://gilan.iqna.ir/fa/news/3961683/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C تأثیر نشاط اجتماعی در ارتقای کیفیت زندگی ]

[17] نشاط اجتماعی زمینه‌ساز گسترش توسعه پایدار و امیدآفرینی است

[18] عواملی که برای جامعه نشاط می‌آفرینند

[19] دعا عامل نشاط اجتماعی است

[20] نقش نشاط اجتماعی در تحولات جامعه

[21] کرونا نشاط اجتماعی را کاهش داده است

[22] تقویت نشاط اجتماعی موجب كاهش آسیب‌ها می‌شود

[23] تعالی جامعه در گرو همت و حرکت مثبت مردم است

[24] نگرش قرآن به شادی/ شادی و توکل؛ عوامل آرامش روح انسان

[25] ضرورت بالا بردن نشاط خانوادگی و اجتماعی در جامعه

[26] -انس با قرآن، راهكاری مؤثر در ایجاد نشاط اجتماعی است

[27] رابطه انسان با قرآن و اهل بیت(ع) موجب نشاط اجتماعی و آرامش قلبی می‌شود

[28] -تأثیر آرامش و امنیت خانواده در ایجاد نشاط اجتماعی

[29] -نيكوكاری منشأ نشاط اجتماعی است

[30] -تقویت نشاط اجتماعی موجب كاهش آسیب‌ها می‌شود

[31] -جشن‌های عید غدیر؛ ترویج‌دهنده نشاط اجتماعی در جامعه

[32] ترویج فرهنگ شهدا موجب نشاط اجتماعی در جامعه می‌شود

[33] [https://iqna.ir/fa/news/3936231/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C روایتگری حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از راهکار ایجاد نشاط اجتماعی ]

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 شادی همیشه همراه با هیجان و خنده و حركت است ولی نشاط احساس بهجت و سرور درونی است و لزوماً با خنده همراه نیست اما احساسی است كه موجب لذت فرد می‌شود. این احساس به متغیرهای گوناگون اجتماعی و فردی وابسته است كه به جامعه و نظام ارزشی و در نهایت خود شخص بر می‌گردد<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3952452/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 نقش نشاط اجتماعی در تحولات جامعه]</ref>. شادی می‌تواند یك هیجان كاذب و زودگذر حتی منفی باشد. در حالی كه ماهیت نشاط اصیل، مثبت و با دوام است<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3952671/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C نشاط اجتماعی؛ مفهومی از کیفیت زندگی]</ref>. بعلاوه نشاط اجتماعی همراه با اعتماد و آرامش درونی است و چیزی نیست که بتوان آن را وانمود کرد بلکه یک حالت فکری پایدار است<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3781575/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%B4%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA نشاط اجتماعی نیاز جامعه است]</ref>.
-== شاخصه های نشاط اجتماعی ==
+== شاخصه‌های نشاط اجتماعی ==
 مهم‌ترین شاخصه‌های نشاط اجتماعی افزایش روحیه شادابی، امیدواری، اعتماد اجتماعی، روحیه دینی، نشاط فردی و جسمانی نام برده شده است که وجود و افزایش این شاخص‌ها در جامعه، پیامدهای بسیار مثبتی را در جامعه به همراه دارد<ref>[https://gilan.iqna.ir/fa/news/3961683/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C تأثیر نشاط اجتماعی در ارتقای کیفیت زندگی
 ]</ref>.