ویرایش مقاله

ویرایش مقاله

مقاله‌ای که در ویکی گذاشته می‌شود باید اصول ابتدایی ویرایش وویراستاری را داشته باشد.

اهمیت ویرایش

هر نوشته باید از جهات گوناگون محتوا، بیان، صحّت و اعتبار، دقّت، نظم، آراستگی، علایم نگارشی و ... مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد. به این بازبینی «ویرایش» یا «ویراستاری» می‌گویند. ویراستار ضمن رعایت سبکِ نویسنده یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار، گزافه‌گویی و عبارت‌های بی‌ شیرازه و پریشان را سامان می‌دهد.

معنای واژه‌ی ویرایش

ویرایش واژه‌ای نو است که در سده‌ی اخیر وضع شده است و هم‌معنای اصلاح و تصحیح در امور نوشتاری است. البته ویرایش به معنای نسخه‌ی تازه‌ای از یک چیز هم به کار می‌رود، مانند یک بازی رایانه‌ای که نسخه جدید آن ویرایش جدید نامیده می‌شود. به کسی که کار ویرایش را انجام می‌دهد، ویراستار یا ویرایشگر می‌گویند.

انواع ویرایش

ویرایش به همه‌ی جنبه‌های یک اثر از محتوا، ساخت، زبان و نظم و ترتیب ظاهری آن تعلق می‌گیرد و بر همین پایه انواعی دارد: ویرایش فنّی: آراستگی ظاهری و نظم و ترتیب بخشیدن به اثر. ویرایش تخصّصی: که ناظر بر جنبه‌ی علمی یا تخصّصی اثر است. ویرایش زبانی و ساختاری: که مربوط به جنبه‌های دستوری و نگارشی و املایی است.

ضابطه‌های ویرایش

برخی از ضابطه‌های ویرایش عبارت است از:

جدا‌ نوشتن برخی از کلمات مرکّب

جدا‌ نوشتن کلمات مرکّبی که سر‌هم‌نوشتن‌ آ‌نها موجبِ بدخوانی می‌شود: غلط: حاصلضرب صحیح: حاصل‌ضرب

نشانه‌های خطّ فارسی

استفاده‌ی درست از نشانه‌های خطّ فارسی: غلط: بنایی را دیدم - صحیح: بنّایی را دیدم

پرهیز از جمع بستن جمع‌های عربی

پرهیز از جمع بستن جمع‌های عربی با نشانه‌های فارسی. غلط: اخلاق‌ها صحیح: اخلاق

پرهیز از کاربرد «یّت» با کلمات فارسی

غلط: دوئیت صحیح: دوگانگی

«ی» میانجی

۱. استفاده‌ی درست از «ی» میانجی: غلط: سبو آب صحیح: سبویِ آب ۲. کاربرد «ی» میانجی بزرگ به جای «ء» هنگامی که مضاف به مصّوت ـِ ختم می‌شود. غلط: مدرسۀ بزرگ صحیح: مدرسه‌ی بزرگ

باسمه‌تعالی

اگر «باسمه‌تعالی» را به کار می‌بریم، نباید «ا» آن حذف شود؛ زیرا یک عبارت عربی است.

آنکه

«آنکه» در جمله سر هم نوشته می‌شود مگر آنکه، منظور «آن کسی که» باشد که در آن صورت با نیم‌فاصله (آن‌که) نوشته می‌شود.

به

«به»ی حرف اضافه نباید چسبیده به کلمه نوشته شود. غلط: بنام خدا صحیح: به‌نام خدا

تر و ترین

«تر» و «ترین» جدا از کلمه نوشته می‌شود؛ بنابراین نباید به کلمه‌ی قبل از خود چسبیده باشد. غلط: کوچکتر صحیح: کوچک‌تر – غلط: بیشترین صحیح: بیش‌ترین

همزه

«همزه» بعد از «الف کشید» در پایان کلمه حذف می‌شود و در وسط کلمه به «ی» بدل می‌شود. غلط: املاء، انشاء صحیح: املا، انشا - غلط: پائیز، غائب صحیح: پاییز، غایب

می

«می» روی فعل نوشته نمی‌شود. غلط: میروم صحیح: می‌روم

ها‌ی جمع

«ها‌ی جمع» روی کلمه نوشته نمی‌شود. غلط: کتابها صحیح: کتاب‌ها

فاصله بین کلمات

در فارسی، مانند خیلی از زبان‌های دیگر، هر کلمه از دیگری با یک فاصله (دکمه فاصله کامپیوتر شما) جدا می‌شود. در زبان عربی ظاهرا بین کلمه "واو" (و) و کلمه بعدش فاصله نمی گذارند .

نقطه و ویرگول

نقطۀ پایانی (.) در انتهای جمله بدون فاصله می‌آید، و ویرگول (،) بلافاصله پس از کلمه یا عبارت ما قبلش نوشته می‌شود.