موسوی لاری، سید مجتبی

موسوی لاری؛ سید مجتبی موسوی لاری(1314ه.ش-1391ه.ش): عالم، نویسنده، پژوهشگر و مبلغ اسلامی اهل لارستان. آیت الله موسوی لاری مبلغی بین¬المللی بود. این نگاه جهانی و جامع وی موجب شد که اسلام در مرز جغرافیا و ملیت محدود نشود. بررسی مشكلات اخلاقی و روانی، اسلام و سيمای تمدن غرب و مبانی اعتقادات در اسلام،شماری از مهمترین آثار ایشان است که به چندین زبان زندۀ دنیا ترجمه شده است. برخی از فعالیت‌های مهم اجتماعی ایشان عبارت است از: تاسیس خیریه تبلیغات اسلامی در شهر لار، تاسیس مرکز نشر معارف اسلامی در جهان و نمایندگی رهبر انقلاب در لار. زمان شناسی، شناخت مذاهب و اقوام و احترام به آن‌ها، نگاه تقریبی، پیشتازی در نهضت ترجمه، برخورداری از منطق و برهان قوی، عقل گرايی و پاسخگويی منطقی به شبهات برخی از ویژگی‌های بارز شخصیتی و علمی آیت الله موسوی لاری محسوب می‌شود.

ولادت و تحصیل

آيت الله سيدمجتبی موسوی لاری، فرزند آيت الله سيدعلی اصغر موسوی لاری و نوه آيت الله سيدعبدالحسين لاری -رهبر قيام بزرگ جنوب عليه استعمار انگليس و مؤسس حكومت اسلامی در منطقه لارستان- در سال1314در شهر لار متولد شد. تحصيلات ابتدايی را در لار فراگرفت و مقدمات علوم اسلامی را نزد پدرش، آيت الله سيدعلی اصغر لاری گذراند و در سال 1332برای ادامه تحصيل علوم اسلامی راهی قم شد و در آنجا از محضر درس آيت الله بروجردی، آيت الله شريعتمداری و امام خمينی(ره) بهره‌مند شد. او از طرفی بر مباحث منقول و فقه و از طرفی ديگر با علوم معقول و مسائل روز آشنا و كاملاً مسلط بود. ایشان با زبان¬های متعددی از جمله روسی آشنایی کامل داشت و آثار مختلفی به زبان های گوناگون نوشته است. فعالیت‌ها

فعالیت‌های علمی و آثار

آیت الله موسوی لاری از سال 1341 همكاری خود را با نوشتن سلسله مقالات اخلاق اسلامی در مجله «مكتب اسلام» آغاز كرد. مجموعه مقالات ياد شده باعنوان بررسی مشكلات اخلاقی و روانی به 10 زبان ترجمه شده است. وی به تهيه و تنظيم مقالات اخلاق اسلامی در مجله مكتب اسلام ادامه داد و در سال 1353 مجموعه آن مقالات با تجديد نظر و اضافات به صورت كتابی باعنوان رسالت اخلاق در تكامل انسان انتشار يافت. آيت الله موسوی لاری، در سال 1342، برای معالجه بيماری به آلمان رفت و همراه با طی شدن فرایند درمان با تعدادی از شخصيت‌های علمی آن ديار ديدار داشت. پس از بازگشت به ايران، مقالاتی از مشاهدات خود را تحت عنوان سفری به آلمان نگاشت كه در مجله مكتب اسلام چاپ شد. پس از انتشار اين سلسله مقالات، اين مجموعه را تكميل كرده و به صورت كتابی باعنوان «اسلام و سيمای تمدن غرب» منتشر نمود. اين اثر مورد توجه «فرانسيس گوردين»، مستشرق انگليسی، قرار می‌گيرد و او شخصا پيشنهاد ترجمه اين كتاب را به انگليسی می‌دهد. پس از آن کتاب به زبان آلمانی، اردو، فرانسوی، ژاپنی، عربی، اسپانيولی، تايلندی، چينی، روسی، مالايايی، كردی و بوسنيايی نيز ترجمه شد. همچنین ایشان به نوشتن سلسله مقالاتی در مجله سروش پرداخت که اين مجموعه، اصول عقايد اسلامی را در برمی‌گرفت و باعنوان مبانی اعتقادات در اسلام در چهار جلد كتاب كه شامل توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد بود، انتشار يافت. كتب ياد شده به زبان‌های انگليسی، روسی، فرانسه، اردو و اسپانيولی و بعضی از مجلدات آن نيز به زبان‌های ژاپنی، بلغاری، رومانيائی، چينی، بنگالی و آلمانی ترجمه شده است. ایشان همچنین اثری در تفسير موضوعی قرآن به نام «حقايق پنهان در آيات قرآن» نگاشته است.

فعالیت‌های اجتماعی

تاسیس خیریه تبلیغات اسلامی در لار:

آيت الله موسوی لاری در سال 1343 دفتر خيريه‌ای در شهر لار تأسيس كرد و برای تبليغات اسلامی و آشنا ساختن نوجوانان روستايی با مبانی اسلام و كمك به قشر مستمند، خدماتی از سوی دفتر آغاز و تا سال 1347 كار خود را دنبال كرد. خلاصه كار اين دفتر اعزام طلاب به روستاها برای تعليم مسائل اسلامی به كودكان و نوجوانان روستايی و تشكيل كلاس‌های دينی و تأمين لباس و لوازم التحرير هزاران دانش آموز مستمند و اقدام به برگزاری نماز جماعت در سطح مدارس لار بود. از جمله خدمات بنيادی اين دفتر، احداث تعدادی ساختمان مسجد و حسينيه و مدرسه و درمانگاه در سطح روستاها بود و همچنين خدمات متنوع ديگری از ناحيه اين دفتر خيريه صورت گرفت.

تاسیس مرکز نشر معارف اسلامی در جهان:

آيت الله موسوی لاری پس از سفرهايی به آلمان و آمريكا انگيزه¬ای قوی یافت تا آموزه‌های اسلام را در سرتاسر جهان منتشر كند. همچنین انتشار كتاب «اسلام و سيمای تمدن غرب» به زبان انگليسی و درج نشانی مؤلف برای مكاتبه و تبادل افكار محققان پشت كتاب، موجب شد كه همين مكاتبات اوليه، نقطه عطفی برای پيدايش «مركز نشر معارف اسلامی در جهان» باشد. لذا بعد از انتشار كتاب، مرتب از گوشه و كنار جهان با آیت الله موسوی لاری مكاتبه می‌كردند و وقتی حجم مكاتبات بالا رفت و تبادل فكری ادامه يافت، ایشان به اين فكر افتاد كه مركز نشر معارف اسلامی را در سال 1355 تأسيس و شريعت الهی و انديشه اسلامی را با ترجمه آثار به زبان روز به دنيا معرفی كنند. آیت الله موسوی لاری، به همت دوستان همراه خود، در سال 1355 در قم دفتری به نام «دفتر گسترش فرهنگ اسلامی خارج از كشور» تأسيس كرد كه بعدا به عنوان «مركز نشر معارف اسلامی در جهان» تغيير نام يافت. اين مركز به نشر آثار اسلامی به خصوص آثار ترجمه شده ايشان پرداخت؛ اقدامی با هدف گسترش تعاليم اسلامی و مفاهيم قرآنی در اقصی نقاط دنيا. یکی از اقدامات اين مركز چاپ قرآن كريم با ترجمه انگليسی، فرانسه، اسپانيولی و روسی است كه به متقاضيان از كشورهای مختلف اهداء می‌شود. ترجمه نهج البلاغه و صحيفه سجاديه به زبان‌های مختلف نيز از فعاليت‌های اساسی «مركز نشر معارف اسلامی در جهان» است.

نماینده رهبر انقلاب در لار:

آيت الله موسوی لاری پس از انقلاب با حكم حضرت امام خمینی (ره) به عنوان نماينده در ایشان در لارستان منصوب شد. بعد از امام خمينی(ره) اين حكم توسط مقام معظم رهبری تنفيذ و ابقا شد.

دریافت دکترای افتخاری از آكادمی علوم جمهوری آذربايجان:

ترجمه كتب اسلامی كه به زبان روسی از سوی آيت الله سيدمجتبی موسوی لاری انجام گرفت، در شوروی سابق مورد استقبال قرار گرفت و موجب شد آكادمی علوم جمهوری آذربايجان از وی تجليل و دكترای افتخاری به وی اعطا كند.

ویژگی‌ها

ویژگی‌های شخصیتی

مردمی بودن:

ايشان در بحث حكميت يكی از مراجع مهم برای رفع مشكلات حقوقی و قضايی مردم بود. اولين بعد شخصيت او همين بود كه نسبت به مردم و مشكلاتشان بی‌تفاوت نبود. وی سنت قديمی يعنی همان رفتن به جمع مردم و حرف زدن با ايشان و توجه وحل مشكلات مردم را ترك نمی‌كرد و حتی تا آخرين لحظات عمرش كه توان خارج شدن از منزل را داشت، به اين موضوع همت می‌كرد.

همت بلند:

حل كار ايشان تقریباً با محل زندگیش يكی شده بود، اتاقی داشتند كه در آن نامه‌هايی از سراسر جهان رسيده بود و آن را بايگانی كرده بودند و با كشورهای بسيار زيادی ارتباط داشتند؛ ايشان كتاب‌های خود را برای آنها ارسال می‌كرد؛ كاری كه ايشان يك نفره انجام می‌داد، در حد يك سازمان علمی و تبليغی بود.

جدیت در کار:

پشتکار، جديت و دلسرد نشدن در ادامه راه با وجود مشکلات و موانعی که با آن‌ها مواجه بود، از دیگر ویژگی‌های ایشان است.

عزت نفس:

عزت نفس ايشان باعث شد كه از ابتدا روح استقلال خود را كه بر اساس اميد به خدا و توكل بر اوست حفظ كند و خودش را به هيچ شخص يا گروهی - نه در داخل روحانيت و نه در خارج از روحانيت - وابسته نكند.

امیدواری و انگیزه:

از ديگر ويژگی‌های ايشان روح اميد و خوش‌بينی به كار در مقابل سختی‌ها بود. ايشان هيچ وقت از كار خودش نااميد نشد و همواره با خوش بينی و اميد به آينده به تلاش ادامه داد. وی انگيزه بسيار بالايی برای معرفی و انتقال معارف اسلامی به زبان‌های مختلف در جهان داشت و با وجود اين كه از همان ابتدای جوانی با بيماری‌های مختلفی دست وپنجه نرم می‌كرد، اما هرگز از تلاش‌های خود دست برنداشت.

تواضع:

روح تواضعی كه در وجود او بود موجب شد كه هيچگاه نگويد: من اين كار را كردم يا من اين امتياز را دارم. گاهی تحقيقاتی علمی داشت كه جنبه انحصاری داشت يعنی تحقيق شخص خود ايشان بود اما نمی‌گفت: ما اين را تحقيق و كشف كرديم و ...؛ بلكه می‌گفت: اين مطلب به نظر من رسيده ببينيد قابل قبول است يا نه؟ اگر اشكالی دارد به من تذكر دهيد. ادب، تواضع و متانت در ديدار با ديداركنندگان يكی از مهم ترين ويژگی‌های شخصيتی ايشان بود؛ ايشان عادت داشت كه هميشه ملاقات كنندگان و مردم را به شدت مورد احترام قرار می‌داد و برای مخاطبانش احترام قائل بود و برايش فرق نمی‌كرد كه مخاطبش در چه سطحی است.

تلاش برای ایجاد وحدت میان شیعه و سنی:

آیت الله لاری هميشه تلاش می‌كرد تا ميان اهل سنت و شيعه محبت و وحدت ايجاد كند و در مسيری قرار دهد تا اتحاد آن‌ها حفظ شود.

تقید به ولایت فقیه:

آیت الله سید مجتبی موسوی لاری نسبت به ولی فقیه ارادت فراوانی داشت و خود را بسیار مقید می‌دانست که آن چه را که ولی امر مسلمین می‌فرمایند، انجام دهد.

اندیشه‌ها

بينش توحيدی:

آيت الله موسوی لاری توحيد را اولين مسئله و مشكل برای بشريت می‌دانست و تمام سؤالات و مسائلی را كه به او ارجاع می‌دادند، حتی اگر به موضوع ديگری اختصاص داشت، از طريق بحث توحيد و خداشناسی مطرح می‌كرد و همواره توجه می‌داد كه ابتدا بايستی توحيد و مبانی خداشناسی برای افراد تبيين شود و آن گاه كه توحيد به خوبی برای آنان تبيين و آشكار شد، می‌توان بقيه مباحث را مطرح و اشكالات را رفع كرد.

اعتقاد به لزوم تفاسیر جهانی:

ايشان معتقد بود كه بايد در دروس حوزه تحولی ايجاد شود و‌ قرآن از مهجوريت بيرون آيد و طلبه‌ها به تفسير روی آورند، به طوری كه آيات و روايات پايه همه علوم قرار گيرند و تفاسيری نوشته شود كه دنياپسند باشد و لذا با تأثر می‌گفت كه ما تفسير دنياپسند برای جهان امروز كمتر داريم و ائمه معصومين(ع) هم هنوز ناشناخته باقی مانده‌اند.

نگاه تقریبی:

ايشان همكلاسی‌هايی از اساتيد دانشگاه و مذاهب اهل سنت داشت كه بين ايشان رابطه دوستی برقرار بود و معتقد بودند حقيقت نياز به تحميل با زور ندارد، بلكه منطق استوار اسلام می‌تواند بيانگر حقيقت باشد.