اصحاب رس

اصحاب رس؛ نام گروهی در قرآن که از پرستش خدا سر باز زدند و زنانشان با یکدیگر مساحقه کردند.

معرفی

در قرآن کریم از اصحاب الرس(= قوم یا مردمان اهل گودال یا چاه) فقط دوباره به نام یاد شده است:«و عاد و ثمود و اصحاب رس و نسل هایی فراوان را در میان اینان(هلاک کردیم)» (فرقان 38) «پیش از آنان قوم نوح و اصحاب رس و ثمود تکذیب پیشه کردند» (سوره ق 12). جز این هیچگونه توضیحی راجع به قوم در قرآن نیامده است، لذا مفسران و محققان هیچ چیز به قطع ویقین درباره آنان می‌دانند و توضیحات گوناگون و متفاوتی، گاه با وصفهای غریب و تخیل آمیز، درباره آنان می‌دهند بعضی از مفسران رس را همان ارس پنداشته‌اند و گفته‌اند که این قوم در اطراف ارس سکونت داشته‌اند. اما چون در قرآن اصاحب الرس در کنار قوم عاد و ثمود آمده‌اند و تفسیرهای کهن نیز اصحاب الرس را از بقایا، یا همسایگان عاد و ثمود می‌شناسند که به اعراب«بائده» تعلق داشتند و در جنوب عربستان زندگی می‌کردند، بنابراین نظریه ایشان صحیح نیست. طبری احتمال می‌دهد که اصحاب الرس همان اصحاب الاخدود باشند.

بعضی«الرس» را نامی جغرافیایی می‌دانند(معجم البلدان). برخی از مفسران نیز گفته‌اند که رس دهی در یمامه بوده است. تفسیرهای کهن که اصحاب الرس را از بقایای عاد و ثمود می‌شناسند، بئرمعطله(چه و ابیاری بی‌حاصل) و قصر مشید(کاخ سر به فلک کشیده؛ حج45) را مربوط به آنان می‌دانند، که قرارگاهشان در حدود حضرموت بوده است. گناهانی که مفسران برای اصحاب الرس برشمرده‌اند پرستش درخت صنوبر و عبادت دوشیزگان و عادت مساحقه در میان زنان ایشان است. نام پیامبر اصحاب الرس را مفسران به اختلاف شعیب، حنطلة بن صفوان، و موسی(غیر از موسی(ع) پیامبر بنی‌اسرائیل) ذکر کرده‌اند.

ارجاعات

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.