آیات تحدی

آیات تحدی؛ آیاتی که مخالفان قرآن را معارضه می طلبد تا متنی چون قرآن بیاورند.

معنای اصطلاحی

تحدی در اصطلاح به آیاتی گفته می‌شود که خداوند در آن آیات به مخالفان و منکران وحی قرآن و صدق نبوت حضرت محمد(ص)، امر کرده است که اگر طبق ادعای خود قرآن را مجعول و پیش ساخته و فرابافته و از مقوله سجع کاهنان و «اساطیر الاولین» می‌دانند، نظیر آن را بیاورند. زیرا طبق گفته قرآن مجید مخالفان و منکران ادعا می‌کردند:«لو نشاء لقلنا مثل هذا ان هذا الا اساطیر لاولین»(انفال 31)،(و اگر بخواهیم مانند این خواهیم گفت، این جز افسانه‌های پیشینیان نیست).

تحدی در آیات قرآن کریم

تحدی در چندین آیه قرآن مطرح شده است. تحدیات قرآن گاه غیر مستقیم است. مثل آیه 88 سوره اسراء، (قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یاتوا بمثل هذا القرآن لایاتون بمثله و لوکان بعضهم لبعض ظهیراً» (بگو اگر انس و جن گرد آیند که نظیر این قرآن را بیاورند، ولو بعضی از آنان پشتیبان بعضی دیگر باشند، نمی‌توانند نظیر آن را بیاورند) و همچنین آیه 33-34 سوره طور: «ام یقولون تقوله، بل لا یومنون، فلیاتوا بحدیث مثله ان کانوا صادقین» (یا گویند آن را از خود بربافته است، حق این است که ایمان نمی‌ورزند، پس اگر راستگو هستند، باید سخنی مانند آن بیاورند) و مواردی هست که تحدی مستقیم و صریح است مثل آیه 38 سوره یونس: «ام یقولون افتراه، قل فاتوا بسورة مثله و ادعوا من استطعتم من دون الله ان کنتم صادقین» (یا می‌گویند که پیامبر آن را برساخته است، بگو اگر راست می‌گویید سوره‌ای همانند آن بیاورید و هر کس را که می‌توانید، در برابر خدا«به کمک» بخواهید» و نیز آیه 13-14 سوره هود: «ام یقولون افتراه، قل فاتوا بعشر سُور مثله مفتریات و ادعوا من استطعتم من دون‌الله ان کنتم صادقین، فان لم یستجیبوا لکم فاعلموا انما انزل بعلم الله و ان لا اله الا هو فهل انتم مسلمون»(یا می‌گویند آن(قرآن) را برساخته است، بگو اگر راست می‌گویید ده سوره برساخته همانند آن بیاورید، و هر کسی را که می‌توانید در برابر خداوند(به یاری) بخوانید، آنگاه اگر از عهده پاسخ شما برنیامدند بدانید که آن به علم الهی نازل شده است، و اینکه خدایی جز او نیست؛ پس آیا پذیرنده‌اید؟).

اوج دعوت به تحدی در قرآن آیه 23 و 24 سوره بقره است: «و ان کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فاتوا بسورة من مثله و ادعوا شهداء کم من دون الله ان کنتم صادقین. فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدت للکافرین» (و اگر از آنچه بر بنده خویش فرو فرستادیم، شک دارید، اگر راست می‌گویید سوره‌ای همانند آن بیاورید و از یاورانتان در برابر خداوند، یاری بخواهید. ولی اگر چنین نکردید که هرگز نخواهید کرد از آتشی که هیزم آن انسان و سنگهاست و برای کافران آماده شده است، بترسید) در این آیه معنایی هست که در آیات پیشین نیست و آن، پیش بینی قاطعنانه عجز مخالفان و منکران از آوردن نظیره برای قرآن است.

ارجاعات

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.