|
|
(۱۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| <div style="text-align:justify"> | | <div style="text-align:justify">[[پرونده:Semitic language.jpg|بندانگشتی]] |
| [[پرونده:محمد باقر حجتی.jpg|300px|بندانگشتی|محمد باقر حجتی]] | | '''«فرهنگنامه ریشهشناختی واژگان قرآن»''' یک فرهنگ واژگانی است که در آن، ریشههای ثلاثی بهکاررفته در قرآن کریم، بر حسب ترتیب الفبا فهرست شده و هر ریشه، با استفاده از روش «ریشهشناسی» مورد مطالعه قرار گرفته است. ریشهشناسی، روشی است که در زبانشناسی تاریخی، برای رصد تحولات یک واژه در هر دو جنبه لفظ و معنا، مورد استفاده قرار میگیرد. |
| '''سیّدمحمدباقر حجّتی'''(1311)؛ استاد ممتاز و بازنشستۀ دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و بنیانگذار رشته تخصصی علوم قرآن و حدیث و پارهای دیگر از رشتههای وابسته در سطوح عالی دانشگاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی. ایشان، شاگرد اساتيدی همچون علامه شعرانی، شهيد مطهری و دكتر ابوالقاسم گرجی است. نخستين اثر مكتوب وی، تدوين فهرست نسخههای خطی كتابخانه الهيات است. او در زمينه تعلیم و تربیت اسلامی، تاريخ قرآن، قرائت و تفسير آثار گرانقدری از خود بهجای گذارده است. مهمترين ويژگی این آثار، شيوايی و روانی آن است. تفسير كاشف او با همكاری بیآزار شيرازی در پاسخ به مستشرقان قائل به عدم تناسب آيات و سور قرآن نگاشته شده است. كتاب پژوهشی در تاريخ قرآن كريم وی نیز، برگزیدۀ اولین دورۀ کتاب سال ایران و جزو چهار كتاب برتر سال ۲۰۱۱ در بخش ادبيات معنوی و تاريخی ـ دينی روسيه شد. | |
| == جایگاه علمی و ویژگیهای شخصیتی ==
| |
| دکترسیّدمحمدباقر حجّتی استاد ممتاز و بازنشستۀ دانشگاه تهران و بنیانگذار رشته تخصصی علوم قرآن و حدیث و پارهای دیگر از رشتههای وابسته در سطوح عالی دانشگاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که در تأسیس، تثبیت و گسترش آنها، تلاش فراوان کرده است. وی یکی از پژوهشگران، مولفان و مدرسان برجسته این حوزه در عالیترین مراتب دانشگاهی و چهره ماندگار علوم قرآن و حدیث است. او همچنین عضویت در فرهنگستان دمشق را در کارنامه دارد و مولف کتابهای فراوان و ارزشمندی در تفسیر، علوم قرآن، علوم حدیث، تعلیم و تربیت، تاریخ اسلام و همچنین فهرست نسخههای خطی است که شمار آنان به دهها جلد میرسد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3948475/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DB%8C%DA%A9-%D8%AA%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87 . عبدالهادی فقهیزاده تبیین کرد: درسهایی از یک تجلیل هوشمندانه]</ref> ایشان شخصیتی دلسوز، و پیگیر سرنوشت شاگردان خود بوده، بهطوریکه بعد از تربیت شاگرد نیز مسیر ترقی او را پیگیری میکردند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3695866/%D8%AA%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1-%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8E%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%AF . تجلیل از مقام علمی استاد محمدباقر حجتی/ شاگردان مکتب قرآن از ویژگیهای استاد گفتند]</ref> خیرخواهی، تواضع، قرائت قرآن، خلوص، مداومت در کارها و جامعیت علمی از ویژگیهای برجستۀ این شخصیت گرانقدر است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3499152/%D9%85%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D8%B8%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%84%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . مردی به بلندای خورشید/ ظهری به دلنشینی حضور پدر علم قرآن]</ref> يكی از ابعاد شخصيتی علمی دكتر حجتی كه كمتر مورد توجه بوده نسخهشناسی است، چنانکه يكی از طرحهای ايشان شناسنامهدار كردن تمام نسخههای خطی کتابخانه الهیات دانشگاه تهران بوده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1679745/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%AC%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B2%D9%88%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87-%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . استاد حجتی؛ بنيانگذار علوم قرآنی در دانشگاه/۱۰/ استاد حجتی در «اسبابالنزول» در چهره فقيه ظاهر میشود]</ref>
| |
|
| |
|
| | حقیقت آن است که یک ریشه در گذر زمان، معانی متعددی را بهخود میگیرد و دچار چندمعنایی یا ابهام میشود. با استفاده از روش ریشهشناسی، میتوان از تحولات و آسیبهای مذکور عبور کرده و «معنای اولیه» یک ریشه را که بازگشت معانی متعدد به آن است، به دست آورد، و معنای جامع و بنیادین ریشه را بر اساس آن تعیین کرد. در حقیقت، ریشهشناسی میتواند ما را از تشتت و ابهام رهانیده و به سرچشمه معنا رهنمون شود. این مهم برای فهم معنا در ریشه ها و واژگان قرآنی بسیار راهگشا است. |
|
| |
|
| [[سید محمدباقر حجتی|ادامه ...]] | | برای ریشهشناسی واژگان قرآن کریم، پیمودن دو مرحله ضروری است: نخست مطالعه تطبیقی و دوم، مطالعه تاریخی. منظور از مطالعه تطبیقی، یافتن «نظیر»های یک ریشه عربی در زبانهای همخانواده، یعنی «زبانهای سامی» است. پس از آن، میتوان به مطالعه تاریخی روی آورد که عبارت است از تاریخگذاری معانی یافت شده در زبانهای سامی، مشخص کردن ترتیب تاریخی آنها و در نهایت، رسیدن به معنای اولیه و اقدم ریشه. |
| | [[فرهنگنامه ریشهشناختی واژگان قرآن چیست؟|ادامه ...]] |
| </div> | | </div> |
«فرهنگنامه ریشهشناختی واژگان قرآن» یک فرهنگ واژگانی است که در آن، ریشههای ثلاثی بهکاررفته در قرآن کریم، بر حسب ترتیب الفبا فهرست شده و هر ریشه، با استفاده از روش «ریشهشناسی» مورد مطالعه قرار گرفته است. ریشهشناسی، روشی است که در زبانشناسی تاریخی، برای رصد تحولات یک واژه در هر دو جنبه لفظ و معنا، مورد استفاده قرار میگیرد.
حقیقت آن است که یک ریشه در گذر زمان، معانی متعددی را بهخود میگیرد و دچار چندمعنایی یا ابهام میشود. با استفاده از روش ریشهشناسی، میتوان از تحولات و آسیبهای مذکور عبور کرده و «معنای اولیه» یک ریشه را که بازگشت معانی متعدد به آن است، به دست آورد، و معنای جامع و بنیادین ریشه را بر اساس آن تعیین کرد. در حقیقت، ریشهشناسی میتواند ما را از تشتت و ابهام رهانیده و به سرچشمه معنا رهنمون شود. این مهم برای فهم معنا در ریشه ها و واژگان قرآنی بسیار راهگشا است.
برای ریشهشناسی واژگان قرآن کریم، پیمودن دو مرحله ضروری است: نخست مطالعه تطبیقی و دوم، مطالعه تاریخی. منظور از مطالعه تطبیقی، یافتن «نظیر»های یک ریشه عربی در زبانهای همخانواده، یعنی «زبانهای سامی» است. پس از آن، میتوان به مطالعه تاریخی روی آورد که عبارت است از تاریخگذاری معانی یافت شده در زبانهای سامی، مشخص کردن ترتیب تاریخی آنها و در نهایت، رسیدن به معنای اولیه و اقدم ریشه.
ادامه ...