محمد واعظ زاده خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''محمد واعظ زاده خراسانی'''(زاده ۱۳۰۴ –درگذشته ۱۳۹۵) ؛ متفکر، محقق، مفسر معاصر. ایشان از اساتید و سرآمدان حوزی و دانشگاهی معاصر در مشهد بود. وی از سردمداران تقریب مذاهب بود و در طول عمر خود فعالیت های زیادی را در این راستا سامان داد. | [[پرونده:محمدواعظ زاده خراسانی.jpg|جایگزین=محمدواعظ زاده خراسانی|بندانگشتی|محمدواعظ زاده خراسانی]] | ||
'''محمد واعظ زاده خراسانی'''(زاده ۱۳۰۴ –درگذشته ۱۳۹۵) ؛ متفکر، محقق، مفسر معاصر. ایشان از اساتید و سرآمدان حوزی و دانشگاهی معاصر در مشهد بود. وی از سردمداران تقریب مذاهب بود و در طول عمر خود فعالیت های زیادی را در این راستا سامان داد. از ایشان در دوره سیزدهم خادمان قرآن، به عنوان خادم قرآن در بخش پژوهش تقدیر به عمل آمد. | |||
== زندگی نامه واعظ زاده == | == زندگی نامه واعظ زاده == | ||
محمد واعظ زاده خراسانی ( | محمد واعظ زاده خراسانی در سال ۱۳۰۴ش در خانواده ای روحانی که تا چند نسل از وعاظ نامی خراسان بوده‌اند در مشهد به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مکتب‌های قدیمی، مدرسه معرفت و در محضر پدر بزرگوارش واعظ شهیر آقا حاج شیخ مهدی واعظ‌خراسانی (۱۲۴۸-۱۳۲۹ش)۱ گذراند. در سال ۱۳۱۸ خورشیدی به همراه پدر راهی نجف اشـرف شد تا مبادی عـلوم دیـنی، ادبیات عرب و منطق را در آن شهر علم و تقوی بیاموزد. وی پس از کسب فیض از اساتید حوزه علمیه پررونق آن روزگار نجف‌اشرف در سال ۱۳۲۱ به مشهدمقدس مراجعت کرد. | ||
== | ایشان پس از شهریور ۱۳۲۱ش در حوزه علمیه مشهدمقدس، دوره ''شرح'' ''لمعه'' و ''قوانین'' ''الأصول'' را در محضر مرحوم حاج میرزا احمد مدرس‌یزدی (متوفی ۱۳۵۰ش) فراگرفت. ''رسائل'' شیخ را نزد مـرحوم حـاج شیخ محمدکاظم دامغانی (۱۲۷۷-۱۳۵۹ش)، ''المکاسب المحرمه'' را نزد مرحوم حاج شیخ غلامحسین بادکوبه‌ای(محامی) (متوفی ۱۳۳۳ش)، ''کفایه'' و ''مکاسب'' و نزدیک به یک دوره خارج اصول و تمام مباحث اجتهاد و تقلید کتاب ''عروه'' ''الوثقی'' و کتاب ''طهارت'' را در درس خـارج مـرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی (۱۲۷۰-۱۳۳۹ش) آموخت. یک دوره خارج اصول را نزد مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی (۱۲۷۹-۱۳۴۵ش) و بخشی از خارج جلد اول ''کفایه'' را در حوزه درسی آقای حاج میرزا احمد کفایی (آقازاده آخوندخراسانی) (۱۲۶۱-۱۳۵۱ش) فراگرفت و مدتی نیز درس اصول مرحوم آیت‌الله یونس اردبیلی (۱۲۵۴-۱۳۳۶ش) شرکت کرد. | ||
در زمینه علوم عقلی نیز ''شرح'' ''منظومه'' حاج ملاهادی سبزواری را نزد مرحوم شیخ سیف‌الله ایسی (۱۲۷۷-۱۳۴۲ش) و قسمتی از الهیات ''اسفار'' و ''شرح'' ''هـدایه'' مـیبدی آخـوند ملاصدرا و تمام قسمت فلسفه اشارات ابن‌سینا به اضافه یک دوره معارف و اعتقادات را به‌تفصیل نزد مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی (۱۲۷۹-۱۳۴۵ش) فراگرفت. علاوه بر آنچه گفته شـد، یـک دوره ''مـعارف'' را هم نزد مرحوم میرزامهدی اصفهانی (۱۲۶۴-۱۳۲۴ش) به سبک و سلیقه مخصوص آن مرحوم تحصیل کرد. شیخ محمد، حضورِ اندیشمندانِ بزرگی همچون مرحوم میرزامهدی آشتیانی (۱۲۶۷-۱۳۳۱ش) را در شهر مشهد غنیمت شمرد و مباحثی از اصول را نزد آن فیلسوف شرق تلمذ کرد. | |||
وی در سال ۱۳۲۸ به‌قصد تکمیل آموزه‌های علمی به حوزه علمیه قم مهاجرت کرد و مدت یازده‌سال از استادان معروف این حوزه کسب فیض کرد. عظمت علمی و شکوه حوزه درس مرحوم آیت‌الله‌العظمی حاج‌آقا حسین طباطبائی بروجردی (۱۲۵۴-۱۳۴۰ش) موجب شد کـه در تمام این مدت در درس‌های فقه و اصول و رجالِ ایشان شرکت کند و در ثبت و ضبط تقریراتِ آن استاد اعظم اهـتمام ورزد و افـزون بـر درس‌های عمومی، از توفیق ملازمت مخصوص آن بزرگوار و بهره‌جویی از آرای علمی وی برخوردار شود. در سال ۱۳۳۳ بـنا بـه تـمایل و دعوت آن فقیه ژرف‌اندیش، شیخ محمد و جمعی دیگر از فضلا به‌منظور رفع نواقصِ کتاب‌های حدیث و مـدارک فـقه شـیعه، زیر نظر آن مرجع بزرگ به تدوین کتاب مهم و بی‌سابقه‌ای نظیر ''وسایلُ الشیعه'' همت گماشتند. این پژوهش سترگ «''جامعُ احادیث الشیعه فی احکامِ الشریعه''» نام گرفت و تدوین آن بالغ بر هفت سال ادامـه یافت. این پژوهش موجب شد، شیخ محمد مورد توجه خاص آقای بروجردی قرار گیرد و چندین نوبت، نوشته‌های شیخ از درس آن مـرحوم، مـورد تشویق و تقدیر آن استاد اعظم واقع شود. | |||
واعظی در حوزه علمیه قـم، حـدود سـه سال از درس خارج ''مکاسب'' مرحوم آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای تبریزی (حدود ۱۲۳۳-۱۳۳۱ش) و سـه سـال از درس ''اصولِ'' امام‌‌خمینی و درسِ ''خارج فقه'' (خیارات بیع) مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صـدر (۱۲۶۰-۱۳۳۲ش) و نه سال از درس ''خارج'' ''عروه'' ''الوثقی'' مرحوم آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی (۱۲۷۷-۱۳۷۲ش) و یک سال از درس ''اصول'' مرحوم شیخ محمدعلی اراکی (۱۲۷۴-۱۳۷۳ش) و درس ''خارج'' ''فـقه'' آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری (۱۲۸۴-۱۳۶۵ش) بهره بُرد. | |||
در زمینه علوم عقلی نـیز، ''الهیات'' ''شفا''ی'''' ابن‌سینا را در محضر مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش) تلمذ کرد و بخش‌هایی از بحث‌های فلسفی علامه را ـ کـه بـه نام ''اصول'' ''فـلسفه'' و ''روش'' ''رئالیسم'' در چند جلد منتشر شده است ـ طی جـلسات هفتگی در محضر آن متأله فیلسوف فراگرفت. | |||
ایشان به‌رسم طلاب فاضل در حوزه‌های علمیه، از آغاز تحصیلات حوزوی به تدریس کتاب‌های درسی حـوزه پرداخت؛ کتبی مانند: ''البهجه المـرضیه فـی شرح الألفیه'' ''(سیوطی)''، ''شرح'' ''نظام''، ''مغنی''، ''حاشیه'' ''ملاعبدالله''، ''مـطول''، ''شـرح'' ''لمعه''، ''معالمُ'' ''الأصول''، ''فرائدُ'' ''الأصول''، ''المکاسب''، ''کفایه'' ''الأصول''، شرح ''منظومه'' و ''شرح'' ''تجرید'' و… پرداخت. | |||
واعظی در طول تحصیل و تدریس مشمول عنایت‌های بسیاری از شخصیت‌های علمی قرار گرفت و از اساتید مبرز حوزه‌های علمیه اجازه‌های روایـتی و اجـتهاد اخذ کرد. از آن‌جمله: اجازه اجـتهاد از مرحوم علامه سـید محمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش)، اجازه شفاهی یا کتبی حدیث از مرحوم آیت‌الله بروجردی و شیخ آقابزرگ تهرانی (۱۲۵۴-۱۳۴۸ش) (صاحب کتاب ''الذریعه'')، اجـازه اجـتهاد از آیت‌الله آقـای سـید صدرالدین جـزائری (۱۲۷۴-۱۳۴۵ش)، اجـازه روایت از مرحومان علامه سمنانی(۱۲۵۹-۱۳۴۹ش)۳ آیت‌الله رامهرمزی (سیدعلی موسوی بهبهانی)، علامه شوشتری (۱۲۸۱-۱۳۷۴ش) و از دو تن از علمای سوریه و قاهره. | |||
دانشکده الهیات دانشگاه مشهد ـ که در سـال ۱۳۳۷ خورشیدی افتتاح شد ـ در سال ۱۳۳۹ از آیت‌الله محمد واعظ‌زاده بـرای تـدریس دروس تاریخ فقه، تـاریخ حدیث، تفسیر، تاریخ ادیان و دیگر دروس مربوط به علوم قرآن و حدیث، دعوت به عمل آورد. ایشان پس از رایزنی با برخی از استادان و همفکران، به‌منظور حفظ گسترش تفکر اصیل اسلامی تـصمیم گرفت عهده‌دار تدریس دروس علوم قرآن و حدیث و فقه در این دانشکده شود. دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری توفیق بهره گیری از ایشان را داشتند و جزوه‌های درسی ایـشان در فنون مختلف مورد استفاده همگان اعم از دانشجو و سایر اساتید بود. | |||
یکی از خدمات به‌یادماندنی استاد در طی سال‌های خدمت در دانشکده، برگزاری ''کنگره هزاره شیخ طوسی'' بود. این کنگره به پایمردی استاد در سال ۱۳۵۰-۱۳۴۹ خـورشیدی در دانـشگاه مشهد و با شرکت بسیاری از دانشمندان و علما و استادان داخل و خارج کشور برگزار گردید و با کوشش و تصحیح مرحوم واعظ‌زاده کتاب ''فهرست'' شیخ طوسی، ''اختیار مـعرفه الرجـال'' شیخ طوسی، یک جلد حجیم مـقالات عربی و دو جلد مقالات فارسی که بهترین مأخذ مرجع زندگی شیخ طوسی است، چاپ شد. علاوه بر چاپ مقالات ارائه‌شده به کنگره در سه مجلد، چـند عـنوان از اهم کتاب‌های شیخ طـوسی از جمله ''اختیار معرفه الرجال'' و ''الفهرست'' نیز تصحیح و به زیور چاپ آراسته شد. | |||
استاد به موازات تدریس و پژوهش در بسیاری از مجامع علمی داخلی و خارجی به ارایه مقاله و سخنرانی نیز پرداخت. او در راستای اهداف «تقریب» و نیز همدلی و همگرایی بین مذاهب اسلامی بیش از ۵۰ سفر علمی بـه ۳۰ کـشور جهان در کارنامه خود دارد. سفرهایی از آسیا گرفته تا آفریقا و اروپا. کشورهایی چون اتیوپی، اردن، ازبکستان، اکراین، امارات متحده عربی، اندونزی، بحرین، برونئی، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، ترکیه، روسیه، سودان، سوریه، عربستان سعودی، عمان، قرقیزستان، قزاقستان، کنیا، کویت، لبنان، مـالزی، مـراکش، مصر، نـیجریه، هند، تانزانیا، یمن، آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا. | |||
وی در این سفرهای علمی با شش رئیس‌جمهور از جمله: سـوهارتو، عمر البشیر و صادق المهدی، تانزانیا و چند پادشاه از جمله مـلک حـسن دوم و چندین شیخ پیر طریقت از جمله دو طریقه شیخ بهائی در قاهره و مغرب و شیخ ابراهیم‌خان (پیر طریقت ازبکستان) و بـسیاری از انـدیشمندان جهان اسلام و چند تن از شیوخ ازهر و مفتیان مصر، سوریه و لبنان و استادان دانشگاه‌ها دیـدار و گفت‌وگو داشته است. | |||
بی‌تردید او در پی آگاه‌شدن از اوضاع مسلمانان و پیشرفت علمی و اجتماعی آنان بود و از این طریق، ویژگی‌های اسلام و مذاهب اسلامی و به‌ویژه مـکتب اهل‌بیت(ع) و مذهب شیعه امامیه را با مخاطبان خود در میان می‌گذارد. ارتباط با اسـتادان و شخصیت‌های بزرگ مسلمان در ایـن کـشورها، تبادل‌نظر و تشکیل جلسات و سخنرانی برای دانشجویان و مردم در مجامع مذهبی و تبیین اصول و مبانی فلسفی، کلامی و فقهی اسلام و مذهب اهل‌بیت(ع) و برقرارکردن مبادلات فرهنگی میان مؤسسات علمی و فرهنگی آنان با مـجامع علمی و مذهبی ایران، از دستاوردهای این سفرهای علمی بود. | |||
مرحوم آیت‌الله محمد واعظ‌زاده خراسانی اهل‌قلم بود و در موضوعات فراونی نظیر حدیث شیعه و اهل‌سنت، تاریخ حدیث در اسلام، احادیث مجعوله و اسرائیلیات، علوم قرآنی، انقلاب اسلامی ایران، تفسیر قرآن، تاریخ فقه و اصـول، تـاریخ تفسیر، فقه و اصول، کلام و فلسفه اسلامی، عرفان و تصوف اسلامی، تاریخ اسلام و تاریخ تشیع مقاله‌های بسیاری نوشت. | |||
علاوه بر آن، استاد در طول تدریس در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری دانشکده الهیات دانشگاه فـردوسی مـشهد راهنمایی و مشاوره رساله‌های بسیاری از دانشجویان را در این مقاطع برعهده داشت.<ref>[http://mag.ijtihadnet.ir/%D8%B3%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84/ شبکه اجتهاد]</ref> | |||
محمد واعظ زادۀ خراسانی، در سال ۱۳۹۵ در سن ۹۱ سالگی در مشهد مقدس درگذشت و در حرم امام رضا علیه السلام مدفون شد. | |||
== روزشمار زندگی == | |||
۱۳۰۴: تولد در مشهد مقدس. | |||
۱۳۱۸: ورود به حوزه علمیه نجف‌اشرف و اقامت سه‌ساله (۱۳۱۸-۱۳۲۱ش) بـرای فـراگیری عـلوم دینی (دروس مقدماتی: صرف، نحو، منطق و مقداری از کتاب مطول و شرح لمعه). | |||
[[پرونده:واعظ زاده در دوران تدریس در دانشگاه فردوسی.jpg|جایگزین=واعظ زاده در دوران تدریس در دانشگاه فردوسی|بندانگشتی|واعظ زاده در دوران تدریس در دانشگاه فردوسی]] | |||
۱۳۲۱: فراگیری دروس سطوح عالیه و دروس فلسفه و خارج فقه و اصول و معارف در حوزه علمیه مشهد. | |||
۱۳۲۸: ورود به حوزه عـلمیه قم برای فراگیری دروس خارج فقه و اصول و فلسفه و کلام اسلامی. | |||
۱۳۳۹: آغاز همکاری پاره‌وقت بـا دانشکده علوم معقول و مـنقول مـشهد (الهیات و معارف اسلامی). | |||
۱۳۴۲: معلم پیمانی دانشکده علوم معقول و منقول. | |||
۱۳۴۲: احراز رتبه «دانشیار» در دانشگاه فردوسی مشهد. | |||
۱۳۴۶: عضویت در هیئت‌مدیره چاپخانه دانشگاه مشهد. | |||
۱۳۴۷: ارتقا به مقام اسـتادی رشته علوم قرآن و حدیث. | |||
۱۳۴۹: مدیریت گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث. | |||
۱۳۴۹-۱۳۵۰: کنگره هزاره شیخ طوسی. | |||
۱۳۵۰: عضویت در انجمن تألیف و ترجمه دانشگاه مشهد. | |||
۱۳۵۱: مأموریت مطالعاتی و تحقیقاتی به کشورهایی مانند: ترکیه، لبنان، سـوریه، اردن، مـصر، یمن، حجاز، مراکش و الجزایر. | |||
۱۳۵۲: ارتباط با استادان دانشگاه الأزهر و تبادل‌نظر درباره مناسبات و مقارنات فقه شیعه و اهل‌سنت. | |||
۱۳۵۲: مدیریت گروه آموزشی علوم قـرآن و حـدیث. | |||
۱۳۵۲: عضویت پیوسته گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی. | |||
۱۳۵۳: عضویت هیئت‌مدیره مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی. | |||
۱۳۵۴: عضویت در هیئت‌ممیزه دانشگاه فـردوسی. | |||
[[پرونده:محمد واعظ‌زاده خراسانی، در حال ایراد نطق افتتاحیه کنگره هزاره شیخ طوسی.jpg|جایگزین=محمد واعظ‌زاده خراسانی، در حال ایراد نطق افتتاحیه کنگره هزاره شیخ طوسی|بندانگشتی|محمد واعظ‌زاده خراسانی، در حال ایراد نطق افتتاحیه کنگره هزاره شیخ طوسی]] | |||
۱۳۵۵: عضویت در کمیته انتصابات و ترفیعات دانشکده الهیات و معارف اسلامی. | |||
۱۳۵۶: مدیریت گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث. | |||
۱۳۵۶: عضویت پیوسته در گروه آموزشی زبان و ادبیات عـرب. | |||
۱۳۵۸: عضویت در کمیته انتصابات و ترفیعات دانشکده الهیات و معارف اسلامی. | |||
۱۳۶۳: عـضو هیئت‌ممیزه دانشگاه فردوسی. | |||
۱۳۶۷: عـضو کـمیته برنامه‌ریزی الهیات و معارف اسلامی. | |||
۱۳۶۹: عضویت در کمیسیون فـرهنگی کنفرانس جهانی اهل‌بیت(ع). | |||
۱۳۶۹: احراز دبیرکلی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی توسط مقام معظم رهبری. | |||
۱۳۶۹: عـضویت در شـورای پژوهـشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی. | |||
۱۳۷۱: تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی در تهران. | |||
۱۳۷۴: عضو هیئتتحریریه نـشریه عـلمی‌پژوهشیِ دانشکده الهیات و معارف اسلامی. | |||
۱۳۷۵: بازنشستگی (دانشگاه فردوسی). | |||
[[پرونده:محمد واعظ‌زاده خراسانی، در جایگاه هیئت رئیسه کنگره بزرگداشت صدمین سالروز درگذشت سیدجمال‌الدین اسدآبادی.jpg|جایگزین=محمد واعظ‌زاده خراسانی، در جایگاه هیئت رئیسه کنگره بزرگداشت صدمین سالروز درگذشت سیدجمال‌الدین اسدآبادی|بندانگشتی|محمد واعظ‌زاده خراسانی، در جایگاه هیئت رئیسه کنگره بزرگداشت صدمین سالروز درگذشت سیدجمال‌الدین اسدآبادی]] | |||
۱۳۸۱: کسب عنوان استاد نمونه در سطح کشور. | |||
۱۳۸۲: کـسب عـنوان چهره ماندگار کشور. | |||
۱۳۹۴: عضویت در هیئتتحریریه نـشریه عـلمی‌پژوهشیِ جُستارهای فقهی و اصولی (اداره‌کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی). | |||
رحلت: بامداد یکشنبه ۱۳۹۵/۹/۲۸.<ref>[http://mag.ijtihadnet.ir/%D8%B3%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84/ شبکه اجتهاد]</ref> | |||
== دیدگاه ها در مورد تقریب == | |||
واعظ‌زاده در ارتباط با مذاهب مختلف، آنها را طرد نمی‌کرد مگر در مواردی که اصل دین لطمه می‌خورد. ایشان اصول دین را حفظ می‌کرد و باقی مسائل را با سعه‌صدر برخورد می‌کرد. همین خصلت ایشان باعث شده بود که حتی کسانی که ضدیت شدیدی با شیعه داشتند، نسبت به او ارادت خاصی داشتند و احترام ویژه‌ای برایشان قائل بودند. روشی که مرحوم واعظ‌زاده در برابر ادیان و فرق مختلف داشت مشابه روش اهل بیت (ع) بود و ایشان همانند حضرت علی(ع) و سایر ائمه، در برابر مخالفان، با متانت، منطق، علم بسیار و اخلاق زیبا رفتار می‌کرد. خضوع علمی و آرامش استاد باعث می‌شد که شاگردانش هم با او راحت باشند. چرا که استاد برایش فرقی نمی‌کرد که افراد چه جایگاه و پست و سمتی دارند بلکه همواره به جایگاه و شأن انسانی آنها توجه داشت.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3563306/%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D9%84%D9%81-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%B9-%D8%A8%D9%88%D8%AF روشی که مرحوم واعظ‌زاده در برابر ادیان مختلف داشت مشابه روش اهل بیت(ع) بود.]</ref> | واعظ‌زاده در ارتباط با مذاهب مختلف، آنها را طرد نمی‌کرد مگر در مواردی که اصل دین لطمه می‌خورد. ایشان اصول دین را حفظ می‌کرد و باقی مسائل را با سعه‌صدر برخورد می‌کرد. همین خصلت ایشان باعث شده بود که حتی کسانی که ضدیت شدیدی با شیعه داشتند، نسبت به او ارادت خاصی داشتند و احترام ویژه‌ای برایشان قائل بودند. روشی که مرحوم واعظ‌زاده در برابر ادیان و فرق مختلف داشت مشابه روش اهل بیت (ع) بود و ایشان همانند حضرت علی(ع) و سایر ائمه، در برابر مخالفان، با متانت، منطق، علم بسیار و اخلاق زیبا رفتار می‌کرد. خضوع علمی و آرامش استاد باعث می‌شد که شاگردانش هم با او راحت باشند. چرا که استاد برایش فرقی نمی‌کرد که افراد چه جایگاه و پست و سمتی دارند بلکه همواره به جایگاه و شأن انسانی آنها توجه داشت.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3563306/%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85-%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B8%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D9%84%D9%81-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%B9-%D8%A8%D9%88%D8%AF روشی که مرحوم واعظ‌زاده در برابر ادیان مختلف داشت مشابه روش اهل بیت(ع) بود.]</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۱۳۵: | ||
== ارجاعات == | == ارجاعات == | ||
[[رده: اساتید علوم قرآنی]] | |||
[[رده: اساتید علوم قرآنی ایران]] | |||
[[رده: اساتید علوم قرآنی دانشگاه فردوسی]] | |||
[[رده:قرآن پژوهان مسلمان]] | |||
[[رده:قرآن پژوهان مسلمان ایرانی]] | |||
[[رده:خادمان قرآن]] | |||
[[رده: خادم قرآن در حوزه پژوهش]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۶
محمد واعظ زاده خراسانی(زاده ۱۳۰۴ –درگذشته ۱۳۹۵) ؛ متفکر، محقق، مفسر معاصر. ایشان از اساتید و سرآمدان حوزی و دانشگاهی معاصر در مشهد بود. وی از سردمداران تقریب مذاهب بود و در طول عمر خود فعالیت های زیادی را در این راستا سامان داد. از ایشان در دوره سیزدهم خادمان قرآن، به عنوان خادم قرآن در بخش پژوهش تقدیر به عمل آمد.
زندگی نامه واعظ زاده
محمد واعظ زاده خراسانی در سال ۱۳۰۴ش در خانواده ای روحانی که تا چند نسل از وعاظ نامی خراسان بوده‌اند در مشهد به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مکتب‌های قدیمی، مدرسه معرفت و در محضر پدر بزرگوارش واعظ شهیر آقا حاج شیخ مهدی واعظ‌خراسانی (۱۲۴۸-۱۳۲۹ش)۱ گذراند. در سال ۱۳۱۸ خورشیدی به همراه پدر راهی نجف اشـرف شد تا مبادی عـلوم دیـنی، ادبیات عرب و منطق را در آن شهر علم و تقوی بیاموزد. وی پس از کسب فیض از اساتید حوزه علمیه پررونق آن روزگار نجف‌اشرف در سال ۱۳۲۱ به مشهدمقدس مراجعت کرد.
ایشان پس از شهریور ۱۳۲۱ش در حوزه علمیه مشهدمقدس، دوره شرح لمعه و قوانین الأصول را در محضر مرحوم حاج میرزا احمد مدرس‌یزدی (متوفی ۱۳۵۰ش) فراگرفت. رسائل شیخ را نزد مـرحوم حـاج شیخ محمدکاظم دامغانی (۱۲۷۷-۱۳۵۹ش)، المکاسب المحرمه را نزد مرحوم حاج شیخ غلامحسین بادکوبه‌ای(محامی) (متوفی ۱۳۳۳ش)، کفایه و مکاسب و نزدیک به یک دوره خارج اصول و تمام مباحث اجتهاد و تقلید کتاب عروه الوثقی و کتاب طهارت را در درس خـارج مـرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی (۱۲۷۰-۱۳۳۹ش) آموخت. یک دوره خارج اصول را نزد مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی (۱۲۷۹-۱۳۴۵ش) و بخشی از خارج جلد اول کفایه را در حوزه درسی آقای حاج میرزا احمد کفایی (آقازاده آخوندخراسانی) (۱۲۶۱-۱۳۵۱ش) فراگرفت و مدتی نیز درس اصول مرحوم آیت‌الله یونس اردبیلی (۱۲۵۴-۱۳۳۶ش) شرکت کرد.
در زمینه علوم عقلی نیز شرح منظومه حاج ملاهادی سبزواری را نزد مرحوم شیخ سیف‌الله ایسی (۱۲۷۷-۱۳۴۲ش) و قسمتی از الهیات اسفار و شرح هـدایه مـیبدی آخـوند ملاصدرا و تمام قسمت فلسفه اشارات ابن‌سینا به اضافه یک دوره معارف و اعتقادات را به‌تفصیل نزد مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی (۱۲۷۹-۱۳۴۵ش) فراگرفت. علاوه بر آنچه گفته شـد، یـک دوره مـعارف را هم نزد مرحوم میرزامهدی اصفهانی (۱۲۶۴-۱۳۲۴ش) به سبک و سلیقه مخصوص آن مرحوم تحصیل کرد. شیخ محمد، حضورِ اندیشمندانِ بزرگی همچون مرحوم میرزامهدی آشتیانی (۱۲۶۷-۱۳۳۱ش) را در شهر مشهد غنیمت شمرد و مباحثی از اصول را نزد آن فیلسوف شرق تلمذ کرد.
وی در سال ۱۳۲۸ به‌قصد تکمیل آموزه‌های علمی به حوزه علمیه قم مهاجرت کرد و مدت یازده‌سال از استادان معروف این حوزه کسب فیض کرد. عظمت علمی و شکوه حوزه درس مرحوم آیت‌الله‌العظمی حاج‌آقا حسین طباطبائی بروجردی (۱۲۵۴-۱۳۴۰ش) موجب شد کـه در تمام این مدت در درس‌های فقه و اصول و رجالِ ایشان شرکت کند و در ثبت و ضبط تقریراتِ آن استاد اعظم اهـتمام ورزد و افـزون بـر درس‌های عمومی، از توفیق ملازمت مخصوص آن بزرگوار و بهره‌جویی از آرای علمی وی برخوردار شود. در سال ۱۳۳۳ بـنا بـه تـمایل و دعوت آن فقیه ژرف‌اندیش، شیخ محمد و جمعی دیگر از فضلا به‌منظور رفع نواقصِ کتاب‌های حدیث و مـدارک فـقه شـیعه، زیر نظر آن مرجع بزرگ به تدوین کتاب مهم و بی‌سابقه‌ای نظیر وسایلُ الشیعه همت گماشتند. این پژوهش سترگ «جامعُ احادیث الشیعه فی احکامِ الشریعه» نام گرفت و تدوین آن بالغ بر هفت سال ادامـه یافت. این پژوهش موجب شد، شیخ محمد مورد توجه خاص آقای بروجردی قرار گیرد و چندین نوبت، نوشته‌های شیخ از درس آن مـرحوم، مـورد تشویق و تقدیر آن استاد اعظم واقع شود.
واعظی در حوزه علمیه قـم، حـدود سـه سال از درس خارج مکاسب مرحوم آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای تبریزی (حدود ۱۲۳۳-۱۳۳۱ش) و سـه سـال از درس اصولِ امام‌‌خمینی و درسِ خارج فقه (خیارات بیع) مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صـدر (۱۲۶۰-۱۳۳۲ش) و نه سال از درس خارج عروه الوثقی مرحوم آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی (۱۲۷۷-۱۳۷۲ش) و یک سال از درس اصول مرحوم شیخ محمدعلی اراکی (۱۲۷۴-۱۳۷۳ش) و درس خارج فـقه آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری (۱۲۸۴-۱۳۶۵ش) بهره بُرد.
در زمینه علوم عقلی نـیز، الهیات شفای ابن‌سینا را در محضر مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش) تلمذ کرد و بخش‌هایی از بحث‌های فلسفی علامه را ـ کـه بـه نام اصول فـلسفه و روش رئالیسم در چند جلد منتشر شده است ـ طی جـلسات هفتگی در محضر آن متأله فیلسوف فراگرفت.
ایشان به‌رسم طلاب فاضل در حوزه‌های علمیه، از آغاز تحصیلات حوزوی به تدریس کتاب‌های درسی حـوزه پرداخت؛ کتبی مانند: البهجه المـرضیه فـی شرح الألفیه (سیوطی)، شرح نظام، مغنی، حاشیه ملاعبدالله، مـطول، شـرح لمعه، معالمُ الأصول، فرائدُ الأصول، المکاسب، کفایه الأصول، شرح منظومه و شرح تجرید و… پرداخت.
واعظی در طول تحصیل و تدریس مشمول عنایت‌های بسیاری از شخصیت‌های علمی قرار گرفت و از اساتید مبرز حوزه‌های علمیه اجازه‌های روایـتی و اجـتهاد اخذ کرد. از آن‌جمله: اجازه اجـتهاد از مرحوم علامه سـید محمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش)، اجازه شفاهی یا کتبی حدیث از مرحوم آیت‌الله بروجردی و شیخ آقابزرگ تهرانی (۱۲۵۴-۱۳۴۸ش) (صاحب کتاب الذریعه)، اجـازه اجـتهاد از آیت‌الله آقـای سـید صدرالدین جـزائری (۱۲۷۴-۱۳۴۵ش)، اجـازه روایت از مرحومان علامه سمنانی(۱۲۵۹-۱۳۴۹ش)۳ آیت‌الله رامهرمزی (سیدعلی موسوی بهبهانی)، علامه شوشتری (۱۲۸۱-۱۳۷۴ش) و از دو تن از علمای سوریه و قاهره.
دانشکده الهیات دانشگاه مشهد ـ که در سـال ۱۳۳۷ خورشیدی افتتاح شد ـ در سال ۱۳۳۹ از آیت‌الله محمد واعظ‌زاده بـرای تـدریس دروس تاریخ فقه، تـاریخ حدیث، تفسیر، تاریخ ادیان و دیگر دروس مربوط به علوم قرآن و حدیث، دعوت به عمل آورد. ایشان پس از رایزنی با برخی از استادان و همفکران، به‌منظور حفظ گسترش تفکر اصیل اسلامی تـصمیم گرفت عهده‌دار تدریس دروس علوم قرآن و حدیث و فقه در این دانشکده شود. دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری توفیق بهره گیری از ایشان را داشتند و جزوه‌های درسی ایـشان در فنون مختلف مورد استفاده همگان اعم از دانشجو و سایر اساتید بود.
یکی از خدمات به‌یادماندنی استاد در طی سال‌های خدمت در دانشکده، برگزاری کنگره هزاره شیخ طوسی بود. این کنگره به پایمردی استاد در سال ۱۳۵۰-۱۳۴۹ خـورشیدی در دانـشگاه مشهد و با شرکت بسیاری از دانشمندان و علما و استادان داخل و خارج کشور برگزار گردید و با کوشش و تصحیح مرحوم واعظ‌زاده کتاب فهرست شیخ طوسی، اختیار مـعرفه الرجـال شیخ طوسی، یک جلد حجیم مـقالات عربی و دو جلد مقالات فارسی که بهترین مأخذ مرجع زندگی شیخ طوسی است، چاپ شد. علاوه بر چاپ مقالات ارائه‌شده به کنگره در سه مجلد، چـند عـنوان از اهم کتاب‌های شیخ طـوسی از جمله اختیار معرفه الرجال و الفهرست نیز تصحیح و به زیور چاپ آراسته شد.
استاد به موازات تدریس و پژوهش در بسیاری از مجامع علمی داخلی و خارجی به ارایه مقاله و سخنرانی نیز پرداخت. او در راستای اهداف «تقریب» و نیز همدلی و همگرایی بین مذاهب اسلامی بیش از ۵۰ سفر علمی بـه ۳۰ کـشور جهان در کارنامه خود دارد. سفرهایی از آسیا گرفته تا آفریقا و اروپا. کشورهایی چون اتیوپی، اردن، ازبکستان، اکراین، امارات متحده عربی، اندونزی، بحرین، برونئی، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، ترکیه، روسیه، سودان، سوریه، عربستان سعودی، عمان، قرقیزستان، قزاقستان، کنیا، کویت، لبنان، مـالزی، مـراکش، مصر، نـیجریه، هند، تانزانیا، یمن، آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا.
وی در این سفرهای علمی با شش رئیس‌جمهور از جمله: سـوهارتو، عمر البشیر و صادق المهدی، تانزانیا و چند پادشاه از جمله مـلک حـسن دوم و چندین شیخ پیر طریقت از جمله دو طریقه شیخ بهائی در قاهره و مغرب و شیخ ابراهیم‌خان (پیر طریقت ازبکستان) و بـسیاری از انـدیشمندان جهان اسلام و چند تن از شیوخ ازهر و مفتیان مصر، سوریه و لبنان و استادان دانشگاه‌ها دیـدار و گفت‌وگو داشته است.
بی‌تردید او در پی آگاه‌شدن از اوضاع مسلمانان و پیشرفت علمی و اجتماعی آنان بود و از این طریق، ویژگی‌های اسلام و مذاهب اسلامی و به‌ویژه مـکتب اهل‌بیت(ع) و مذهب شیعه امامیه را با مخاطبان خود در میان می‌گذارد. ارتباط با اسـتادان و شخصیت‌های بزرگ مسلمان در ایـن کـشورها، تبادل‌نظر و تشکیل جلسات و سخنرانی برای دانشجویان و مردم در مجامع مذهبی و تبیین اصول و مبانی فلسفی، کلامی و فقهی اسلام و مذهب اهل‌بیت(ع) و برقرارکردن مبادلات فرهنگی میان مؤسسات علمی و فرهنگی آنان با مـجامع علمی و مذهبی ایران، از دستاوردهای این سفرهای علمی بود.
مرحوم آیت‌الله محمد واعظ‌زاده خراسانی اهل‌قلم بود و در موضوعات فراونی نظیر حدیث شیعه و اهل‌سنت، تاریخ حدیث در اسلام، احادیث مجعوله و اسرائیلیات، علوم قرآنی، انقلاب اسلامی ایران، تفسیر قرآن، تاریخ فقه و اصـول، تـاریخ تفسیر، فقه و اصول، کلام و فلسفه اسلامی، عرفان و تصوف اسلامی، تاریخ اسلام و تاریخ تشیع مقاله‌های بسیاری نوشت.
علاوه بر آن، استاد در طول تدریس در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری دانشکده الهیات دانشگاه فـردوسی مـشهد راهنمایی و مشاوره رساله‌های بسیاری از دانشجویان را در این مقاطع برعهده داشت.[۱]
محمد واعظ زادۀ خراسانی، در سال ۱۳۹۵ در سن ۹۱ سالگی در مشهد مقدس درگذشت و در حرم امام رضا علیه السلام مدفون شد.
روزشمار زندگی
۱۳۰۴: تولد در مشهد مقدس.
۱۳۱۸: ورود به حوزه علمیه نجف‌اشرف و اقامت سه‌ساله (۱۳۱۸-۱۳۲۱ش) بـرای فـراگیری عـلوم دینی (دروس مقدماتی: صرف، نحو، منطق و مقداری از کتاب مطول و شرح لمعه).
۱۳۲۱: فراگیری دروس سطوح عالیه و دروس فلسفه و خارج فقه و اصول و معارف در حوزه علمیه مشهد.
۱۳۲۸: ورود به حوزه عـلمیه قم برای فراگیری دروس خارج فقه و اصول و فلسفه و کلام اسلامی.
۱۳۳۹: آغاز همکاری پاره‌وقت بـا دانشکده علوم معقول و مـنقول مـشهد (الهیات و معارف اسلامی).
۱۳۴۲: معلم پیمانی دانشکده علوم معقول و منقول.
۱۳۴۲: احراز رتبه «دانشیار» در دانشگاه فردوسی مشهد.
۱۳۴۶: عضویت در هیئت‌مدیره چاپخانه دانشگاه مشهد.
۱۳۴۷: ارتقا به مقام اسـتادی رشته علوم قرآن و حدیث.
۱۳۴۹: مدیریت گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث.
۱۳۴۹-۱۳۵۰: کنگره هزاره شیخ طوسی.
۱۳۵۰: عضویت در انجمن تألیف و ترجمه دانشگاه مشهد.
۱۳۵۱: مأموریت مطالعاتی و تحقیقاتی به کشورهایی مانند: ترکیه، لبنان، سـوریه، اردن، مـصر، یمن، حجاز، مراکش و الجزایر.
۱۳۵۲: ارتباط با استادان دانشگاه الأزهر و تبادل‌نظر درباره مناسبات و مقارنات فقه شیعه و اهل‌سنت.
۱۳۵۲: مدیریت گروه آموزشی علوم قـرآن و حـدیث.
۱۳۵۲: عضویت پیوسته گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی.
۱۳۵۳: عضویت هیئت‌مدیره مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی.
۱۳۵۴: عضویت در هیئت‌ممیزه دانشگاه فـردوسی.
۱۳۵۵: عضویت در کمیته انتصابات و ترفیعات دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
۱۳۵۶: مدیریت گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث.
۱۳۵۶: عضویت پیوسته در گروه آموزشی زبان و ادبیات عـرب.
۱۳۵۸: عضویت در کمیته انتصابات و ترفیعات دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
۱۳۶۳: عـضو هیئت‌ممیزه دانشگاه فردوسی.
۱۳۶۷: عـضو کـمیته برنامه‌ریزی الهیات و معارف اسلامی.
۱۳۶۹: عضویت در کمیسیون فـرهنگی کنفرانس جهانی اهل‌بیت(ع).
۱۳۶۹: احراز دبیرکلی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی توسط مقام معظم رهبری.
۱۳۶۹: عـضویت در شـورای پژوهـشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
۱۳۷۱: تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی در تهران.
۱۳۷۴: عضو هیئتتحریریه نـشریه عـلمی‌پژوهشیِ دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
۱۳۷۵: بازنشستگی (دانشگاه فردوسی).
۱۳۸۱: کسب عنوان استاد نمونه در سطح کشور.
۱۳۸۲: کـسب عـنوان چهره ماندگار کشور.
۱۳۹۴: عضویت در هیئتتحریریه نـشریه عـلمی‌پژوهشیِ جُستارهای فقهی و اصولی (اداره‌کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی).
رحلت: بامداد یکشنبه ۱۳۹۵/۹/۲۸.[۲]
دیدگاه ها در مورد تقریب
واعظ‌زاده در ارتباط با مذاهب مختلف، آنها را طرد نمی‌کرد مگر در مواردی که اصل دین لطمه می‌خورد. ایشان اصول دین را حفظ می‌کرد و باقی مسائل را با سعه‌صدر برخورد می‌کرد. همین خصلت ایشان باعث شده بود که حتی کسانی که ضدیت شدیدی با شیعه داشتند، نسبت به او ارادت خاصی داشتند و احترام ویژه‌ای برایشان قائل بودند. روشی که مرحوم واعظ‌زاده در برابر ادیان و فرق مختلف داشت مشابه روش اهل بیت (ع) بود و ایشان همانند حضرت علی(ع) و سایر ائمه، در برابر مخالفان، با متانت، منطق، علم بسیار و اخلاق زیبا رفتار می‌کرد. خضوع علمی و آرامش استاد باعث می‌شد که شاگردانش هم با او راحت باشند. چرا که استاد برایش فرقی نمی‌کرد که افراد چه جایگاه و پست و سمتی دارند بلکه همواره به جایگاه و شأن انسانی آنها توجه داشت.[۳]
تدریس واعظ زاده در حوزه و دانشگاه
او در کنار تحصیلات حوزوی به تدریس کتاب‌های درسی حوزه پرداخت و بعدها در دانشگاه نیز تدریس را ادامه داد. او کتاب‌های البهجة المرضیه فی شرح الالفیه مشهور به کتاب سیوطی، شرح نظام، مغنی، حاشیه ملاعبدالله، مطوّل، شرح لمعه، معالم الاصول، فرائد الاصول، مکاسب، کفایة الاصول، شرح منظومه و شرح تجرید را تدریس کرد. وی از سال ۱۳۳۹ش، تدریس علوم قرآن و حدیث را در دانشکده الهیات دانشگاه مشهد آغاز کرد. همکاری وی با این دانشکده، تا سال‌های آخر عمر وی ادامه داشت.[۴]
فعالیت های واعظ زاده
محمد واعظ‌زاده با حکم آیت‌الله خامنه‌ای، اولین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۰ بود. تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی، عضویت در هیأت مدیره بنیاد پژوهش‌های اسلامی مشهد، عضویت در شورای عالی کتابخانه ملّی، از دیگر سمت‌های او بود. واعظ‌زاده در سفرهایی به بیش از ۳۰ کشور جهان، با رؤسای جمهور کشورها، و برخی از رهبران مذهبی در نقاط مختلف جهان دیدار و گفتگو کرد.[۵]
آثار واعظ زاده
تالیف کتاب جامع الاحادیث الفقهیه للشیعه الامامیه زیر نظر آیت الله بروجردی؛ ترجمه و تصحیح و تعلیق کتاب الجمل و العقود شیخ طوسی؛ تدوین مجموعه چندجلدی المعجم فی فقه لغه القرآن و سربلاغته زیر نظر وی.[۶] تصحیح و تحقیق دو كتاب «المقنع والهدایة» از شیخ صدوق، تحریر مقالات فراوان در مجلات مكتب اسلام، نشریه دانشكده الهیات، نشریه مشكوة به زبان فارسی، و مجلة‌الارشاد، رسالة‌القرآن، رسالة‌الثقلین، رسالةالتقریب به زبان عربی، سخنرانی‌ها و تحقیقاتی درباره استاد مطهری كه دریادنامه‌های ایشان و نیز در كتاب «سه گفتار درباره استاد شهید مطهری» چاپ شده، سخنرانی‌ها و مقالات راجع به وحدت و تقریب كه بخشی از آنها در كتاب ندای وحدت چاپ شده، مقالاتی راجع به امام و انقلاب در كتاب امام خمینی و انقلاب اسلامی، مقدمه و تقریظ بر كتاب‌هایی چند از جمله مقدمه مفصل سلسله كتب رجالیه آیت‌الله بروجردی و نیز مقدمه «الرسائل العشر» از شیخ طوسی، مقدمات تفسیر هدایت، ترجمه جوامع‌الجامع فرهنگ لغات قرآن، فروغ قرآن، امیر‌المؤمنین اسوة وحدت، كلمات قرآن، و كتاب رسول الله از شیخ ابوزهره و فهرست شیخ طوسی و رجال كشی چاپ دانشگاه مشهد به فارسی و مقدمه كتاب قوارع القرآن، ناصریات، كنز العرفان، بدایةالمجتهد، نصوص فی علوم القرآن، نصوص فی‌الاقتصادالاسلامی، گردآوری احادیث عترت از طرق اهل سنت با شركت دیگران، كلیاتی در تاریخ فقه و آثاری دیگر از این دست از جمله آثاری است که ایشان دست به نگارش آنها زده است.[۷]
دیدگاه واعظ زاده در اسلامی سازی علوم انسانی
استاد واعظ‌زاده تاکید داشت که مطالب مورد نیاز، از قرآن و روایات استخراج شود و علوم انسانی اسلامی تولید شود که متناسب با نیاز روز باشد. البته این مسئله ظاهرش ساده اما در واقع کار بسیار سختی است. با این وجود، مرحوم واعظ‌زاده با داشتن ذهن روشن، نقاد و حافظه بسیار قوی، هم در گردآوری مطلب هم در تجزیه و تحلیل آن بسیار توانمند بود و با منابع علمی دقیقی که در ذهنش بود، مسائل را پاسخ می‌داد، هم در فقه و حدیث و هم در رجال، بسیار دقیق و جامع نگاه می‌کرد.[۸] شیوه واعظ زاده در نقل حدیث مرحوم واعظ‌زاده در نقل حدیث، استاد بود. سندیت هر حدیثی را می‌دانست و وقتی سئوالی از او می‌شد با تبحر خاصی می‌گفت در این زمینه چه منابعی در شیعه و سنی را باید جستجو کنید.[۹]
دیدگاه واعظ زاده در تقریب مذاهب
به اعتقاد واعظ زاده رفع ابهامات ميان مذاهب اسلامی در تحكيم وحدت ميان آنها بسيار موثر است. امروزه روح وحدت اسلامی در مسلمين جهان دميده شده و معاندان از اين امر در هراس بوده و منافع خود را از اين حيث در خطر می‌بينند. شناخته شدن شيعه و احترام قايل شدن برای مذاهب اسلامی، از نتايج تقريب مذاهب اسلامی است.[۱۰]
ویژگی کتابخانه واعظ زاده
کتابخانه شخصی مرحوم واعظ‌زاده که آن را به بنیاد پژوهش‌ها اهدا کرد، ۱۲ هزار جلد کتاب دارد و گنجینه ارزشمندی محسوب می شود. کتابخانه‌های شخصی اساتید معمولاً حول یک موضوع است اما کتابخانه استاد واعظ‌زاده کتابخانه جامعی است که در موضوعات مختلف، منابع دسته اول را دارد. همچنین برخلاف کتابخانه‌های شخصی که سلیقه‌ای چیده می‌شوند، کتابخانه استاد توسط خودش کاملا علمی دسته‌بندی و چیده می‌شد.[۱۱] کتابخانه ایشان مصداق بارز جامعیت علمی اوست. این کتابخانه کتاب‌های تفسیر کهنی دارد. ضمناً در انتخاب کتب، استاد، بهترین تصحیح را برگزیده است.[۱۲]
منابع
ارجاعات
- ↑ شبکه اجتهاد
- ↑ شبکه اجتهاد
- ↑ روشی که مرحوم واعظ‌زاده در برابر ادیان مختلف داشت مشابه روش اهل بیت(ع) بود.
- ↑ ویکی شیعه
- ↑ ویکی شیعه
- ↑ ویکی جو
- ↑ برگ‌هایی از زندگی آیت‌الله واعظ‌زاده خراسانی؛ مفسر، محقق و متفکر جهان اسلام.
- ↑ تأکید مرحوم واعظ‌زاده به اسلامی‌سازی علوم انسانی"
- ↑ آیت‌الله واعظ‌زاده‌خراسانی؛ از جامعیت در علوم تا ارتباط منطقی با مذاهب اسلامی.
- ↑ مجمع تقريب مذاهب، زمينه‌ای برای وحدت در جهان اسلام است.
- ↑ آیت‌الله واعظ‌زاده‌خراسانی؛ از جامعیت در علوم تا ارتباط منطقی با مذاهب اسلامی.
- ↑ سعه صدر مرحوم واعظ¬زاده در برخورد با شاگردان و نگاه کلان و جامع به جهان اسلام.