مسئولیت اجتماعی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۲

مسئولیت اجتماعی؛ تعهد جمعی و اخلاقی فرد نسبت به جامعه. داشتن روحیه جمعی و اشتیاق برای کمک به دیگران روحیه مسئولیت پذیری اجتماعی را تقویت می¬کند. در برخی از آیات قرآن نمونه هایی از مسئولیت پذیری اجتماعی به چشم می¬خورد. مسئولیت پذیری نسبت به زندگی یتیمان، مسکینان، اسیران و سفارش افراد به یکدیگر در مورد حق و صبر در برابر مصیبت¬ها و مشکلات نمونه¬¬هایی از مسئولیت پذیری اجتماعی است. فهرست 1-مسئولیت اجتماعی در اصطلاح 1 2-مسئولیت اجتماعی در قرآن 1 منابع: 2 1-

مسئولیت اجتماعی در اصطلاح

مسئولیت اجتماعی نوعی تعهد اخلاقی و جمعی است¬که افراد نسبت به همنوع خود دارند و کارهایی را به نفع مردم جامعه انجام می-دهند.^[۱] دلیل این تعهد جمعی و اخلاقی این است که انسان به صورت جمعی در یک جامعه متشکل از افراد مختلف زندگی می‌کند. در این اجتماع سرنوشت اقتصادی، فرهنگی و اعتقادی آنها در هم تنیده است و اعمال و رفتاری که یک فرد از خود نشان می‌دهد، در دیگر عرصه‌ها و افراد جامعه تاثیر می‌گذارد. بر این اساس، افراد یک جامعه در قبال رفتار و واکنش‌های یکدیگر مسئولیت دارند.^[۲]

مسئولیت اجتماعی در قرآن

طبق آموزه¬های اسلامی، مسئولیت اجتماعی به مجموعه¬ای از رفتارها و اعمالی گفته می¬شود که افراد برای همنوع خود انجام می¬دهند. این کار را نه از روی اجبار؛ بلکه به دلیل حضورش در اجتماع انجام می-دهد.^[۳] بر این اساس، افراد در برابر گروه‏هاى مختلف اجتماعى از خانواده‏^[۴] گرفته تا خويشاوندان،^[۵] اهل شهر تا همه افراد جامعه مسئول هستند و باید در گروه‏ها و فعاليت اجتماعى حضور فعال و چشمگیر داشته باشند.^[۶] در حقیقت، مسلمانان در جامعه و روابط انسانی خود اگر هرگونه کاستی و ضعفی را در هر حوزه‌ای در وجود انسان و برادر دینی خود ببینند، نمی‌توانند نسبت به این امر بی‌تفاوت باشند و به کمک آن‌ها می‌شتابند.^[۷] نمونه¬ای از مسئولیت اجتماعی در قرآن، تعهدی است که انسان باید نسبت به یتیمان و مسکینان داشته باشد.^[۸] خداوند میان ایمان به خود و خدمت به یتیمان، مسکینان و اسیران^[۹] و قبولی نماز ارتباط محکمی ایجاد می‌کند. در واقع، ایمان حقیقی و دینداری واقعی و نماز و عبادت حقیقی در هنگامی است که انسان به جامعه خود توجه کند و نیاز هم‌نوعش را برآورده کند؛ در غیر این صورت، دین و ایمان و نماز و عبادت حقیقی نیست؛ چون عنصر محبت و برآوردن نیاز هم‌نوع، غایب است.^[۱۰] نمونه دیگر از مسئولیت اجتماعی در قرآن، تواصی^[۱۱] است. تواصی به معنای سفارش کردن است که در قرآن به تواصی صبر و حق اشاره شده است. هدف تواصی این است که گاهی اوقات، اراده انسان ضعیف می‌شود و کم می‌آورد. اگر اطرافیانش به او در مورد امر حقی سفارش کنند و یا او را در مصیبت ها و مشکلات به صبر دعوت کنند، این اراده ضعیف، تقویت می‌شود.^[۱۲]

منابع

ایکنا.

پژوهشکدۀ باقرالعلوم.

ویکی پدیا.

پاورقی ها

↑ . ویکی پدیا.
↑ . پژوهشکدۀ باقرالعلوم.
↑ . مفهوم مسئولیت اجتماعی خارج از اجبار و اکراه محقق شود؛ مسئولیت‌ پذیری از دیدگاه قرآن
↑ .اهمیت ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در قرآن کریم؛ پذیرش تعهد و مسئولیت اجتماعی از مؤلفه‌های خانواده قرآنی است.
↑ . يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً؛ «اى مردم، از پروردگارتان كه شما را از «نفس واحدى» آفريد و جفتش را [نيز] از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد؛ و از خدايى كه به [نامِ‏] او از همديگر درخواست مى‏كنيد پروا نماييد؛ و زنهار از خويشاوندان مَبُريد، كه خدا همواره بر شما نگهبان است» (نساء/1).
↑ . سوادآموزی را به عنوان یک مسئولیت اجتماعی حساب کنیم.
↑ . تأکید بر اصل مسئولیت اجتماعی در مکتب امیرالمؤمنین(ع)
↑ . وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا؛ «و به مال يتيم- جز به بهترين وجه- نزديك مشويد تا به رشد برسد، و به پيمان [خود] وفا كنيد، زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد». (إسراء/34)؛ فَذلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيم‏ وَ لا يَحُضُّ عَلى‏ طَعامِ الْمِسْكِين‏ فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّين‏؛ اين همان كس است كه يتيم را بسختى مى‏راند، و به خوراك دادن بينوا ترغيب نمى‏كند. پس واى بر نمازگزارانى (ماعون/4-2).
↑ . وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً؛ «و به [پاس‏] دوستىِ [خدا]، بينوا و يتيم و اسير را خوراك مى‏دادند». (انسان/8)
↑ . تعریف ایمان حقیقی به مسئولیت اجتماعی؛ پیام تربیتی سوره ماعون؛ اهمیت ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در قرآن کریم.
↑ . إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ؛ مگر كسانى كه گرويده و كارهاى شايسته كرده و همديگر را به حقّ سفارش و به شكيبايى توصيه كرده‏اند. (عصر/3)
↑ [https://iqna.ir/fa/news/3810875/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . چهار مسئولیت اجتماعی مسلمانان از منظر قرآن. ]

[1] . ویکی پدیا.

[2] . پژوهشکدۀ باقرالعلوم.

[3] . مفهوم مسئولیت اجتماعی خارج از اجبار و اکراه محقق شود؛ مسئولیت‌ پذیری از دیدگاه قرآن

[4] .اهمیت ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در قرآن کریم؛ پذیرش تعهد و مسئولیت اجتماعی از مؤلفه‌های خانواده قرآنی است.

[5] . يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً؛ «اى مردم، از پروردگارتان كه شما را از «نفس واحدى» آفريد و جفتش را [نيز] از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد؛ و از خدايى كه به [نامِ‏] او از همديگر درخواست مى‏كنيد پروا نماييد؛ و زنهار از خويشاوندان مَبُريد، كه خدا همواره بر شما نگهبان است» (نساء/1).

[6] . سوادآموزی را به عنوان یک مسئولیت اجتماعی حساب کنیم.

[7] . تأکید بر اصل مسئولیت اجتماعی در مکتب امیرالمؤمنین(ع)

[8] . وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا؛ «و به مال يتيم- جز به بهترين وجه- نزديك مشويد تا به رشد برسد، و به پيمان [خود] وفا كنيد، زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد». (إسراء/34)؛ فَذلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيم‏ وَ لا يَحُضُّ عَلى‏ طَعامِ الْمِسْكِين‏ فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّين‏؛ اين همان كس است كه يتيم را بسختى مى‏راند، و به خوراك دادن بينوا ترغيب نمى‏كند. پس واى بر نمازگزارانى (ماعون/4-2).

[9] . وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً؛ «و به [پاس‏] دوستىِ [خدا]، بينوا و يتيم و اسير را خوراك مى‏دادند». (انسان/8)

[10] . تعریف ایمان حقیقی به مسئولیت اجتماعی؛ پیام تربیتی سوره ماعون؛ اهمیت ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در قرآن کریم.

[11] . إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ؛ مگر كسانى كه گرويده و كارهاى شايسته كرده و همديگر را به حقّ سفارش و به شكيبايى توصيه كرده‏اند. (عصر/3)

[12] [https://iqna.ir/fa/news/3810875/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . چهار مسئولیت اجتماعی مسلمانان از منظر قرآن. ]

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]