بهداشت روان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۸

بهداشت روان؛ به نوعی از بهداشت گفته می شودکه افراد با استفاده از اقدامات معنوی و تکنیک های روان شناختی به بهبود و سلامت روح و روان انسان کمک می کنند. شعائر دینی و مذهبی از جمله تکنیک های بهداشت روان است که می تواند با استفاده از امور عبادی همانند نیایش، نماز، خواندن قرآن، روزه گرفتن، وضو، غسل و امور اخلاقی همانند توکل، توبه، صبر، به حفظ بهداشت روانی انسان کمک کرد؛ چرا که اثر این‌گونه شعائر دینی بر روان از نظر روان‌شناختی و اجتماعی ثابت شده است.

بهداشت روان در اصطلاح

بهداشت روانی به نوعی از بهداشت گفته می شود که درصدد تامین سلامت فکری و روانی انسان است. این اقدامات در زمینه رشد معنوی،^[۱] اجتماعی، روحی و روانی است که اختلال های روحی را کنترل یا درمان می کند تا افراد بهتر بتوانند با مشکلات جامعه که تولید مشکلات روحی و روانی می کنند، کنار بیایند یا آن را حل نمایند.^[۲] برای حل این نوع از مشکلات باید به شخصیت و رفتار فرد نگاه کرد تا سازگاری یا ناسازگاری فرد با محیط و داشتن نگرش مثبت و منفی و میزان تحمل ناکامی ها از طریق موشکافی رفتار و شخصیت فرد سنجیده شود. معیار سنجش رفتار و شخصیت انسان در میزان انعطاف پذیری افراد در درک موقعیت های دشوار و بازیابی تعادل است. انسان برای برای سنجش رفتار نیاز دارد تا از الگو و دستورالعملی خاص عمل نماید. یکی از دستورالعمل های مفید، دستورهای ادیان الهی و مذاهب است كه برای تمام حالات و مشكلات انسان‌ها، دارای برنامه و راهكار هستند و بهتر می‌توانند افراد را در برابر آنها ياری دهند.^[۳]

تکنیک های تأمین بهداشت روان در قرآن

بهداشت روان در قرآن^[۴] به مجموعه گفتارها و عملکردهای آرامش بخش گفته می شود که زمینه برای سلامت روح و روان انسان را ایجاد می نماید.^[۵] یکی از گفتارهای آرامش بخش در قرآن، یاد خدا است که با ذکر خدا^[۶]، نماز^[۷] همراه است. درواقع، اهمیت نماز و دعا در این است که انسان به خدا نزدیک می شود و حضور خداوند در سراسر زندگی فرد هویدا می شود.^[۸] از این رو، هر اندازه خداوند به انسان نزدیک^[۹] و ایمان وی بیشتر باشد،^[۱۰] ایمنی انسان از انحرافات و بیماری های روانی بیشتر می شود و انسان از سلامت روان بیشتری برخوردار خواهد شد.^[۱۱] یکی دیگر از راه های تأمین بهداشت روان، خواندن قرآن^[۱۲] و انس و الفت^[۱۳] با آن است؛ چرا که قرآن خود را شفابخش^[۱۴] و رحمتی معرفی کرده است که انسان می تواند با کمک آن به بیماری های روانی و روحی خود پایان بدهد و به آرامش حقیقی برسد.^[۱۵]

علت شفابخشی قرآن در این است که دستورالعمل های قرآن مبنی بر راهکارهای اخلاقی، جسمی و روحی توانبخش از نظر لفظ و معنا است و زمانی‌كه انسان از طریق لفظ و معنا با قرآن ارتباط برقرار کند، قرآن بر روی بيماري‌ها، استرس‌، دردهای اجتماعی اثر كرده و آن را كاهش می‌دهد‌ و بزهكاری های اجتماعی، انحرافات اخلاقی و عبادی^[۱۶] را به حداقل می رساند.^[۱۷] توكل و اعتماد كامل به خداوندِ یکی دیگر از راه های تأمین بهداشت روانی است؛ زیرا انسان هر اندازه خدا را بشناسد و از قدرت، رحمت و حكمت او بیشتر آگاه شود، وابستگی او به ذات بی‌همتا بیشتر می‌شود. كسی كه به درجاتی از توكل می‌رسد، هرگز نومید و زبون نشده و مقاوم می‌شود. همین توكل، چنان قدرت روانی به انسان می‌دهد كه می‌تواند بر سخت‌ترین مشكلات پیروز شود.

از آنجا كه شناخت و اعتقاد انسان به مذهب و ایمان به اصول الهی، در سیر بیماری، كاهش درد و رنج و افزایش تحمل عوارض بیماری نقش تعیین‌كننده‌ای دارد، بر تأثیر این بینش و شناخت در پیشگیری از مشكلاتی همچون خودكشی، طلاق و افسردگی تأكید شده است. ^[۱۸] البته، تأمین بهداشت روانی صرفا، در بعد فردی نمی باشد؛ بلکه مسائلی نیز وجود دارد که در ضمن رعایت، افراد جامعه از آرامش و بهداشت روان برخوردار خواهند بود. یکی از آنها رعایت حجاب زن^[۱۹] در عرصه اجتماع است. زمانی که زن در جامعه حجاب خود را رعایت نماید،^[۲۰] امنيت اجتماعي افزایش یافته و با افزايش ضريب آرامش روانی و كاهش استرس، بهداشت روان تأمین خواهد شد.^[۲۱] یکی دیگر از راه های تأمین بهداشت روانی، دوری از يأس و نااميدی^[۲۲] است؛^[۲۳] چرا که اميد در كاهش افسردگی و دلمردگی تأثیر بسیاری دارد و در هدف بخشیدن به زندگی انسان و دور شدن از پوچ گرایی^[۲۴] نقش عمده ای دارد.^[۲۵]

علاوه بر این، برخورد مثبت عاطفی و اجتماعی با خویشاوندان و روابط اجتماعی پسندیده^[۲۶] می تواند در کاهش رویدادها و موقعیت‌های فشارزای زندگی کارساز باشد؛ چرا که این کار سبب تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی مسلمانان شده و نظام حمایتی ـ عاطفی را در اجتماع شکل می‌دهد.^[۲۷] عفت‌ورزی و پاکدامنی از دیگر راه های تأمین بهداشت روانی است که از طریق بهداشت جنسی، با ازدواج به موقع^[۲۸]، کنترل امیال نفسانی^[۲۹] با استفاده از روزه داری^[۳۰]، توکل بر خدا،^[۳۱] پناه بردن به خدا از شر وسوسه های شیطانی^[۳۲] انجام می گیرد. لزوم پاکدامنی در این است که وجود روابط نامشروع به شدت سلامت جوامع را به خطر می اندازد و ناهنجاری های جنسی و اجتماعی را افزایش می دهد.^[۳۳]

از دیگر راه های تأمین بهداشت روانی، تأمین اقتصادی و دوری از انحرافات اقتصادی همانند فقر^[۳۴]، اتراف^[۳۵]، مصرف گرایی و رفاه زدگی و سرقت^[۳۶] است که با کار، تلاش، تقوا، حذف ثروت از معیار‌های ارزیابی، همنشینی با محرومان و دوری از تکاثر ورسیدگی اغنیاء به محرومان درمان بیماری فقر می توان از انحرافات اقتصادی جلوگیری به عمل آورد.^[۳۷]کاهش عزت نفس، اضطراب و تشویش خاطر و اختلالات روانی از دیگر آثار انحرافات اقتصادی است.^[۳۸] علاوه بر مسائل اخلاقی و عبادی، رعایت بهداشت جسمی همانند وضو^[۳۹]، غسل، علاوه بر طهارت جسمی، طهارت روانی نیز به دنبال دارد.^[۴۰] این سفارش‌ها و نویدهای قرآنی موجب می‌شودکه انسان در حوادث زندگی خود را تنها احساس نکند و در برابر عوامل استرس‌زا و تضادهای اجتماعی صبور^[۴۱] باشد تا مشکلاتش پیچیده‌تر و مسئله‌ای کوچک به معضلی بزرگ تبدیل نشود؛ چراکه انسان از راه‌های صحیح برون‌ریزی عاطفی مانند توبه^[۴۲]، گریستن^[۴۳] عقده‌گشایی می کند تا بدین روی ضعف‌ها و کسالت‌هایش جبران و بهداشت روانی‌اش تأمین شود.^[۴۴]

منابع

ایکنا

بهداشت روان؛ ویکی پدیا

دانشنامه پژوهه؛ بهداشت روان

دانشنامه پژوهه؛ بهداشت روانی

دانشنامه حوزه؛ قرآن کریم و بهداشت روان

دائره المعارف اسلامی؛ «دین و سلامت روانی» در شمارۀ 129 اطلاعات حکمت و معرفت

ویکی زندگی؛ بهداشت روان از منظر آیات قرآن

ویکی فقه؛ بهداشت روانی(قرآن)

ارجاعات

↑ . نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان
↑ . قرآن؛ تضمین‌کننده بهداشت روانی / حال بهداشت روانی در جهان خوب نیست؛ سلامت از نگاه قرآن/ مقوله سلامت یکی از الزامات زندگی انسان است؛ ویکی زندگی؛ بهداشت روان از منظر آیات قرآن
↑ وحدت روان و تعهد مذهبى مهم‏ترين مسأله در شخصيت سالم است؛ تأثیر دین در سلامت روان؛ دائره المعارف اسلامی؛ «دین و سلامت روانی» در شمارۀ 129 اطلاعات حکمت و معرفت؛سلامتی و حفظ تندرستی در دین مبین اسلام/ بهداشت از دیدگاه قرآن؛دستیابی به بهداشت روانی مستلزم توجه به آموزه‌های دینی و دین‌باوری است؛تقویت بهداشت روانی در پرتو دین / جرقه تربیت دینی در دهه اول محرم زده می‌شود
↑ . كتاب «بهداشت روانی در آيات قرآن» منتشر شد؛ انتشار كتاب «بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی»؛«بهداشت روانی در آيات قرآن» منتشر شد؛دانشنامه پژوهه؛ بهداشت روانی؛ عمل به مضامين قرآن تضمين‌كننده بهداشت روان است؛ ۴۸ درصد آيات قرآن مربوط به مسائل روانی انسان است
↑ جایگاه و ارزش بهداشت در آموزه‌های قرآنی
↑ . الَّذينَ آمنوا و تَطمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذكرِالله اَلابِذكرِالله تَطمَئِنُّ القُلوب؛ «(هدايت شدگان) كسانی هستند كه ايمان آورده‌اند و دل‌هايشان به ياد خدا آرام می‌گيرد، بدانيد كه تنها با ياد خدا دلها آرام می‌گيرد» (رعد/28).
↑ . وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ‏؛«و نماز را بر پا داريد، و زكات را بدهيد، و با ركوع‏كنندگان ركوع كنيد». (بقره/43) اتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ، «آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان و نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى‌‏دارد و قطعا ياد خدا بالاتر است و خدا مى‏‌داند چه مى‏‌كنيد» (عنكبوت/45)
↑ . دانشنامه پژوهه؛ بهداشت روانى در قرآن
↑ . وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ؛ «و ما انسان را آفريده‏ايم و مى‏دانيم كه نفس او چه وسوسه‏اى به او مى‏كند، و ما از شاهرگ [او] به او نزديكتريم». (ق/16)
↑ . دانشنامه پژوهه؛ نقش ایمان در ارتقای کیفیت زندگی و سلامت روانی؛ تاثيرپذيری سلامت روان در صورت اعراض از ياد خدا/ نشانه‌های سلامت روان از منظر قرآن كريم؛ ايمان و اعتقاد افراد نقش مهمی در بهداشت روانی آنان دارد
↑ . آموزه‌های اسلام و مسیحیت بیشترین مقدار سلامت روان و جسم را برای انسان فراهم می‌کند؛قرآن كريم راه‌كارهای معرفتی را مؤيدی بر بهداشت روانی می‌داند؛ بیماری‌های روحی و روانی از نگاه قرآن
↑ . إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‏ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضى‏ وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‏؛ «در حقيقت، پروردگارت مى‏داند كه تو و گروهى از كسانى كه با تواند، نزديك به دو سوّم از شب يا نصف آن يا يك سوّم آن را [به نماز] برمى‏خيزيد، و خداست كه شب و روز را اندازه‏گيرى مى‏كند. [او] مى‏داند كه [شما] هرگز حساب آن را نداريد، پس بر شما ببخشود، [اينك‏] هر چه از قرآن ميسّر مى‏شود بخوانيد. [خدا] مى‏داند كه به زودى در ميانتان بيمارانى خواهند بود، و [عدّه‏اى‏] ديگر در زمين سفر مى‏كنند [و] در پى روزى خدا هستند، و [گروهى‏] ديگر در راه خدا پيكار مى‏نمايند. پس هر چه از [قرآن‏] ميسّر شد تلاوت كنيد و نماز را برپا داريد و زكات را بپردازيد و وام نيكو به خدا دهيد؛ و هر كار خوبى براى خويش از پيش فرستيد آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بيشتر باز خواهيد يافت. و از خدا طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزنده مهربان است». (مزمل/20)
↑ . يك مدرس حوزه: لازمه سلامت بهداشت روح و روان، انس و الفت با قرآن است؛ قرآن، بهترين عامل برای كاهش اضطراب در افراد است
↑ . راه‌کارهای قرآنی برای مقابله با فشارهای روحی و روانی به مردم معرفی شود؛يك قاری: تأسی به قرآن جامع‌ترين راهكار ارتقای سلامت روانی جامعه است.
↑ . و َنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ وَلاَ یَزِيدُ الظَّالِمِينَ إَلاَّ خَسَارًا؛ قرآن را نازل مي‌كنيم كه شفا و رحمت براى مؤمنان است و ستمگران را جز خسران (و زيان) نمى‌افزايد» (اسراء/82)
↑ . وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ؛ «و [ياد كن] هنگامى را كه لقمان به پسر خويش در حالى كه وى او را اندرز مى‏‌داد گفت اى پسرك من به خدا شرك مياور كه به راستى شرك ستمى بزرگ است» (لقمان/)
↑ . بسياری از دستورات قرآن زمينه‌ساز آرامش روانی بشر است؛ پناه به قرآن؛ مامنی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی؛ امر به معروف و نهی از منکر بهداشت روان انسان است؛ قرآن مقصد انسان و جامعه را تعالی می‌داند
↑ . تأثير شعائر دینی بر سلامت روان جوانان
↑ . يا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ یُدْنِينَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً، اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسرى‏‌هاى بلند بر خود بيفكنند، اين (عمل) مناسب‏تر است، تا (به عفّت و پاكدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است» (احزاب/59)
↑ . نگرش قرآن به تاثیر حجاب در بهداشت روانی
↑ . نگرش قرآن به تاثیر حجاب در بهداشت روانی؛ تأثیر دین در سلامت روان؛ کتاب «حجاب و نقش آن در سلامت روان»؛ روح و روان انسان را با حجاب پیوند می‌دهد
↑ . يا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ أَخِيهِ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكافِرُونَ‏؛ «اى پسران من، برويد و از يوسف و برادرش جستجو كنيد و از رحمت خدا نوميد مباشيد، زيرا جز گروه كافران كسى از رحمت خدا نوميد نمى‏شود.» (یوسف/87)
↑ . دانشنامه حوزه؛ قرآن کریم و بهداشت روان؛ سلامت روح و جسم از دیدگاه قرآن کریم
↑ . أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ‏؛ «آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريده‏ايم و اينكه شما به سوى ما بازگردانيده نمى‏شويد؟» (مؤمنون/115)
↑ . قرآن كريم راه‌كارهای معرفتی را مؤيدی بر بهداشت روانی می‌داند؛ ویکی فقه؛ بهداشت روانی(قرآن)
↑ . يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً؛ «اى مردم، از پروردگارتان كه شما را از «نفس واحدى» آفريد و جفتش را [نيز] از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد؛ و از خدايى كه به [نامِ‏] او از همديگر درخواست مى‏كنيد پروا نماييد؛ و زنهار از خويشاوندان مَبُريد، كه خدا همواره بر شما نگهبان است». (نساء/1)
↑ . قرآن كريم راه‌كارهای معرفتی را مؤيدی بر بهداشت روانی می‌داند.
↑ . وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ «و آنان که وسیله نکاح نیابند باید عفت نفس پیشه کنند تا خدا آنها را به لطف و فضل خود بی‌نیاز گرداند». (نور/33)
↑ . ۳ بعد سلامت از دیدگاه اسلام که قبل از ازدواج باید سنجیده شود
↑ . أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِكُمْ هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتابَ عَلَيْكُمْ وَ عَفا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى اللَّيْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاكِفُونَ فِي الْمَساجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ‏؛ «در شبهاى روزه، همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گرديده است. آنان براى شما لباسى هستند و شما براى آنان لباسى هستيد. خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد، پس توبه شما را پذيرفت و از شما درگذشت. پس، اكنون [در شبهاى ماه رمضان مى‏توانيد] با آنان همخوابگى كنيد، و آنچه را خدا براى شما مقرر داشته طلب كنيد. و بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد بامداد از رشته سياه [شب‏] بر شما نمودار شود؛ سپس روزه را تا [فرا رسيدن‏] شب به اتمام رسانيد. و در حالى كه در مساجد معتكف هستيد [با زنان‏] درنياميزيد. اين است حدود احكام الهى! پس [زنهار به قصد گناه‏] بدان نزديك نشويد. اين گونه، خداوند آيات خود را براى مردم بيان مى‏كند، باشد كه پروا پيشه كنند». (بقره/187)
↑ . وَ ما لَنا أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا وَ لَنَصْبِرَنَّ عَلى‏ ما آذَيْتُمُونا وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ‏؛ «و چرا بر خدا توكل نكنيم و حال آنكه ما را به راه‏هايمان رهبرى كرده است؟و البته ما بر آزارى كه به ما رسانديد شكيبايى خواهيم كرد، و توكل كنندگان بايد تنها بر خدا توكل كنند». (ابراهیم /12)
↑ . وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏؛«و اگر از شيطان وسوسه‏اى به تو رسد، به خدا پناه بَر، زيرا كه او شنواى داناست». (أعراف/200)
↑ . قرآن؛ تضمین‌کننده بهداشت روانی / حال بهداشت روانی در جهان خوب نیست
↑ . لِلْفُقَراءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ‏؛ «[اين صدقات‏] براى آن [دسته از] نيازمندانى است كه در راه خدا فرومانده‏اند، و نمى‏توانند [براى تأمين هزينه زندگى‏] در زمين سفر كنند. از شدّت خويشتن‏دارى، فرد بى‏اطلاع، آنان را توانگر مى‏پندارد. آنها را از سيمايشان مى‏شناسى. با اصرار، [چيزى‏] از مردم نمى‏خواهند. و هر مالى [به آنان‏] انفاق كنيد، قطعاً خدا از آن آگاه است.» (بقره/273)
↑ . وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنا مُتْرَفِيها فَفَسَقُوا فِيها فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْناها تَدْمِيراً؛ «و چون بخواهيم شهرى را هلاك كنيم، خوشگذرانانش را وا مى‏داريم تا در آن به انحراف [و فساد] بپردازند، و در نتيجه عذاب بر آن [شهر] لازم گردد، پس آن را [يكسره‏] زير و زبر كنيم». (اسراء/16)
↑ . وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما جَزاءً بِما كَسَبا نَكالًا مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ‏؛ «و مرد و زن دزد را به [سزاى‏] آنچه كرده‏اند، دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببُريد، و خداوند توانا و حكيم است». (مائده/38)
↑ . تأمین بهداشت روانی اقتصاد از منظر آموزه‌های دینی
↑ . دانشنامه پژوهه؛ فقر و بهداشت روانی از دیدگاه دین و روان شناسی
↑ . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ وَ إِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضى‏ أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ مِنْهُ ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‏؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، چون به [عزم‏] نماز برخيزيد، صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد؛ و اگر جُنُب‏ايد خود را پاك كنيد [غسل نماييد]؛ و اگر بيمار يا در سفر بوديد، يا يكى از شما از قضاى حاجت آمد، يا با زنان نزديكى كرده‏ايد و آبى نيافتيد؛ پس با خاك پاك تيمّم كنيد، و از آن به صورت و دستهايتان بكشيد. خدا نمى‏خواهد بر شما تنگ بگيرد، ليكن مى‏خواهد شما را پاك، و نعمتش را بر شما تمام گرداند، باشد كه سپاس [او] بداريد». (مائده/6)
↑ بهداشت؛ حسنه‌ای الهی / از نشانه‌های تهدید جامعه تا ظاهر فریبنده سازمان بهداشت جهانی
↑ . وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ؛ «از شكيبايى و نماز يارى جوييد و به راستى اين كارگران است؛ مگر بر فروتنان» (بقره /45)
↑ . وَ هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يَعْفُوا عَنِ السَّيِّئاتِ وَ يَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ‏؛ «و اوست كسى¬كه توبه را از بندگان خود مى‏پذيرد و از گناهان درمى‏گذرد و آنچه مى‏كنيد مى‏داند». (شوری/25)
↑ . أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذا تُتْلى‏ عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُكِيًّا؛ «آنان كسانى از پيامبران بودند كه خداوند بر ايشان نعمت ارزانى داشت: از فرزندان آدم بودند و از كسانى كه همراه نوح [بر كشتى‏] سوار كرديم؛ و از فرزندان ابراهيم و اسرائيل و از كسانى كه [آنان را] هدايت نموديم و برگزيديم؛ [و] هر گاه آيات [خداى‏] رحمان بر ايشان خوانده مى‏شد، سجده‏كنان و گريان به خاك مى‏افتادند». (مریم/58)
↑ . توبه و برخورد مثبت عاطفی با خویشاوندان؛ از راهکارهای قرآنی برای تأمین بهداشت روانی

[1] . نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان

[2] . قرآن؛ تضمین‌کننده بهداشت روانی / حال بهداشت روانی در جهان خوب نیست؛ سلامت از نگاه قرآن/ مقوله سلامت یکی از الزامات زندگی انسان است؛ ویکی زندگی؛ بهداشت روان از منظر آیات قرآن

[3] وحدت روان و تعهد مذهبى مهم‏ترين مسأله در شخصيت سالم است؛ تأثیر دین در سلامت روان؛ دائره المعارف اسلامی؛ «دین و سلامت روانی» در شمارۀ 129 اطلاعات حکمت و معرفت؛سلامتی و حفظ تندرستی در دین مبین اسلام/ بهداشت از دیدگاه قرآن؛دستیابی به بهداشت روانی مستلزم توجه به آموزه‌های دینی و دین‌باوری است؛تقویت بهداشت روانی در پرتو دین / جرقه تربیت دینی در دهه اول محرم زده می‌شود

[4] . كتاب «بهداشت روانی در آيات قرآن» منتشر شد؛ انتشار كتاب «بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی»؛«بهداشت روانی در آيات قرآن» منتشر شد؛دانشنامه پژوهه؛ بهداشت روانی؛ عمل به مضامين قرآن تضمين‌كننده بهداشت روان است؛ ۴۸ درصد آيات قرآن مربوط به مسائل روانی انسان است

[5] جایگاه و ارزش بهداشت در آموزه‌های قرآنی

[6] . الَّذينَ آمنوا و تَطمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذكرِالله اَلابِذكرِالله تَطمَئِنُّ القُلوب؛ «(هدايت شدگان) كسانی هستند كه ايمان آورده‌اند و دل‌هايشان به ياد خدا آرام می‌گيرد، بدانيد كه تنها با ياد خدا دلها آرام می‌گيرد» (رعد/28).

[7] . وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ‏؛«و نماز را بر پا داريد، و زكات را بدهيد، و با ركوع‏كنندگان ركوع كنيد». (بقره/43) اتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ، «آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان و نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى‌‏دارد و قطعا ياد خدا بالاتر است و خدا مى‏‌داند چه مى‏‌كنيد» (عنكبوت/45)

[8] . دانشنامه پژوهه؛ بهداشت روانى در قرآن

[9] . وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ؛ «و ما انسان را آفريده‏ايم و مى‏دانيم كه نفس او چه وسوسه‏اى به او مى‏كند، و ما از شاهرگ [او] به او نزديكتريم». (ق/16)

[10] . دانشنامه پژوهه؛ نقش ایمان در ارتقای کیفیت زندگی و سلامت روانی؛ تاثيرپذيری سلامت روان در صورت اعراض از ياد خدا/ نشانه‌های سلامت روان از منظر قرآن كريم؛ ايمان و اعتقاد افراد نقش مهمی در بهداشت روانی آنان دارد

[11] . آموزه‌های اسلام و مسیحیت بیشترین مقدار سلامت روان و جسم را برای انسان فراهم می‌کند؛قرآن كريم راه‌كارهای معرفتی را مؤيدی بر بهداشت روانی می‌داند؛ بیماری‌های روحی و روانی از نگاه قرآن

[12] . إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‏ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضى‏ وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‏؛ «در حقيقت، پروردگارت مى‏داند كه تو و گروهى از كسانى كه با تواند، نزديك به دو سوّم از شب يا نصف آن يا يك سوّم آن را [به نماز] برمى‏خيزيد، و خداست كه شب و روز را اندازه‏گيرى مى‏كند. [او] مى‏داند كه [شما] هرگز حساب آن را نداريد، پس بر شما ببخشود، [اينك‏] هر چه از قرآن ميسّر مى‏شود بخوانيد. [خدا] مى‏داند كه به زودى در ميانتان بيمارانى خواهند بود، و [عدّه‏اى‏] ديگر در زمين سفر مى‏كنند [و] در پى روزى خدا هستند، و [گروهى‏] ديگر در راه خدا پيكار مى‏نمايند. پس هر چه از [قرآن‏] ميسّر شد تلاوت كنيد و نماز را برپا داريد و زكات را بپردازيد و وام نيكو به خدا دهيد؛ و هر كار خوبى براى خويش از پيش فرستيد آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بيشتر باز خواهيد يافت. و از خدا طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزنده مهربان است». (مزمل/20)

[13] . يك مدرس حوزه: لازمه سلامت بهداشت روح و روان، انس و الفت با قرآن است؛ قرآن، بهترين عامل برای كاهش اضطراب در افراد است

[14] . راه‌کارهای قرآنی برای مقابله با فشارهای روحی و روانی به مردم معرفی شود؛يك قاری: تأسی به قرآن جامع‌ترين راهكار ارتقای سلامت روانی جامعه است.

[15] . و َنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ وَلاَ یَزِيدُ الظَّالِمِينَ إَلاَّ خَسَارًا؛ قرآن را نازل مي‌كنيم كه شفا و رحمت براى مؤمنان است و ستمگران را جز خسران (و زيان) نمى‌افزايد» (اسراء/82)

[16] . وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ؛ «و [ياد كن] هنگامى را كه لقمان به پسر خويش در حالى كه وى او را اندرز مى‏‌داد گفت اى پسرك من به خدا شرك مياور كه به راستى شرك ستمى بزرگ است» (لقمان/)

[17] . بسياری از دستورات قرآن زمينه‌ساز آرامش روانی بشر است؛ پناه به قرآن؛ مامنی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی؛ امر به معروف و نهی از منکر بهداشت روان انسان است؛ قرآن مقصد انسان و جامعه را تعالی می‌داند

[18] . تأثير شعائر دینی بر سلامت روان جوانان

[19] . يا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ یُدْنِينَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً، اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسرى‏‌هاى بلند بر خود بيفكنند، اين (عمل) مناسب‏تر است، تا (به عفّت و پاكدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است» (احزاب/59)

[20] . نگرش قرآن به تاثیر حجاب در بهداشت روانی

[21] . نگرش قرآن به تاثیر حجاب در بهداشت روانی؛ تأثیر دین در سلامت روان؛ کتاب «حجاب و نقش آن در سلامت روان»؛ روح و روان انسان را با حجاب پیوند می‌دهد

[22] . يا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ أَخِيهِ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكافِرُونَ‏؛ «اى پسران من، برويد و از يوسف و برادرش جستجو كنيد و از رحمت خدا نوميد مباشيد، زيرا جز گروه كافران كسى از رحمت خدا نوميد نمى‏شود.» (یوسف/87)

[23] . دانشنامه حوزه؛ قرآن کریم و بهداشت روان؛ سلامت روح و جسم از دیدگاه قرآن کریم

[24] . أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ‏؛ «آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريده‏ايم و اينكه شما به سوى ما بازگردانيده نمى‏شويد؟» (مؤمنون/115)

[25] . قرآن كريم راه‌كارهای معرفتی را مؤيدی بر بهداشت روانی می‌داند؛ ویکی فقه؛ بهداشت روانی(قرآن)

[26] . يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً؛ «اى مردم، از پروردگارتان كه شما را از «نفس واحدى» آفريد و جفتش را [نيز] از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد؛ و از خدايى كه به [نامِ‏] او از همديگر درخواست مى‏كنيد پروا نماييد؛ و زنهار از خويشاوندان مَبُريد، كه خدا همواره بر شما نگهبان است». (نساء/1)

[27] . قرآن كريم راه‌كارهای معرفتی را مؤيدی بر بهداشت روانی می‌داند.

[28] . وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ «و آنان که وسیله نکاح نیابند باید عفت نفس پیشه کنند تا خدا آنها را به لطف و فضل خود بی‌نیاز گرداند». (نور/33)

[29] . ۳ بعد سلامت از دیدگاه اسلام که قبل از ازدواج باید سنجیده شود

[30] . أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِكُمْ هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتابَ عَلَيْكُمْ وَ عَفا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى اللَّيْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاكِفُونَ فِي الْمَساجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ‏؛ «در شبهاى روزه، همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گرديده است. آنان براى شما لباسى هستند و شما براى آنان لباسى هستيد. خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد، پس توبه شما را پذيرفت و از شما درگذشت. پس، اكنون [در شبهاى ماه رمضان مى‏توانيد] با آنان همخوابگى كنيد، و آنچه را خدا براى شما مقرر داشته طلب كنيد. و بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد بامداد از رشته سياه [شب‏] بر شما نمودار شود؛ سپس روزه را تا [فرا رسيدن‏] شب به اتمام رسانيد. و در حالى كه در مساجد معتكف هستيد [با زنان‏] درنياميزيد. اين است حدود احكام الهى! پس [زنهار به قصد گناه‏] بدان نزديك نشويد. اين گونه، خداوند آيات خود را براى مردم بيان مى‏كند، باشد كه پروا پيشه كنند». (بقره/187)

[31] . وَ ما لَنا أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا وَ لَنَصْبِرَنَّ عَلى‏ ما آذَيْتُمُونا وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ‏؛ «و چرا بر خدا توكل نكنيم و حال آنكه ما را به راه‏هايمان رهبرى كرده است؟و البته ما بر آزارى كه به ما رسانديد شكيبايى خواهيم كرد، و توكل كنندگان بايد تنها بر خدا توكل كنند». (ابراهیم /12)

[32] . وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏؛«و اگر از شيطان وسوسه‏اى به تو رسد، به خدا پناه بَر، زيرا كه او شنواى داناست». (أعراف/200)

[33] . قرآن؛ تضمین‌کننده بهداشت روانی / حال بهداشت روانی در جهان خوب نیست

[34] . لِلْفُقَراءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ‏؛ «[اين صدقات‏] براى آن [دسته از] نيازمندانى است كه در راه خدا فرومانده‏اند، و نمى‏توانند [براى تأمين هزينه زندگى‏] در زمين سفر كنند. از شدّت خويشتن‏دارى، فرد بى‏اطلاع، آنان را توانگر مى‏پندارد. آنها را از سيمايشان مى‏شناسى. با اصرار، [چيزى‏] از مردم نمى‏خواهند. و هر مالى [به آنان‏] انفاق كنيد، قطعاً خدا از آن آگاه است.» (بقره/273)

[35] . وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنا مُتْرَفِيها فَفَسَقُوا فِيها فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْناها تَدْمِيراً؛ «و چون بخواهيم شهرى را هلاك كنيم، خوشگذرانانش را وا مى‏داريم تا در آن به انحراف [و فساد] بپردازند، و در نتيجه عذاب بر آن [شهر] لازم گردد، پس آن را [يكسره‏] زير و زبر كنيم». (اسراء/16)

[36] . وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما جَزاءً بِما كَسَبا نَكالًا مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ‏؛ «و مرد و زن دزد را به [سزاى‏] آنچه كرده‏اند، دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببُريد، و خداوند توانا و حكيم است». (مائده/38)

[37] . تأمین بهداشت روانی اقتصاد از منظر آموزه‌های دینی

[38] . دانشنامه پژوهه؛ فقر و بهداشت روانی از دیدگاه دین و روان شناسی

[39] . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ وَ إِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضى‏ أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ مِنْهُ ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‏؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، چون به [عزم‏] نماز برخيزيد، صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد؛ و اگر جُنُب‏ايد خود را پاك كنيد [غسل نماييد]؛ و اگر بيمار يا در سفر بوديد، يا يكى از شما از قضاى حاجت آمد، يا با زنان نزديكى كرده‏ايد و آبى نيافتيد؛ پس با خاك پاك تيمّم كنيد، و از آن به صورت و دستهايتان بكشيد. خدا نمى‏خواهد بر شما تنگ بگيرد، ليكن مى‏خواهد شما را پاك، و نعمتش را بر شما تمام گرداند، باشد كه سپاس [او] بداريد». (مائده/6)

[40] بهداشت؛ حسنه‌ای الهی / از نشانه‌های تهدید جامعه تا ظاهر فریبنده سازمان بهداشت جهانی

[41] . وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ؛ «از شكيبايى و نماز يارى جوييد و به راستى اين كارگران است؛ مگر بر فروتنان» (بقره /45)

[42] . وَ هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يَعْفُوا عَنِ السَّيِّئاتِ وَ يَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ‏؛ «و اوست كسى¬كه توبه را از بندگان خود مى‏پذيرد و از گناهان درمى‏گذرد و آنچه مى‏كنيد مى‏داند». (شوری/25)

[43] . أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذا تُتْلى‏ عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُكِيًّا؛ «آنان كسانى از پيامبران بودند كه خداوند بر ايشان نعمت ارزانى داشت: از فرزندان آدم بودند و از كسانى كه همراه نوح [بر كشتى‏] سوار كرديم؛ و از فرزندان ابراهيم و اسرائيل و از كسانى كه [آنان را] هدايت نموديم و برگزيديم؛ [و] هر گاه آيات [خداى‏] رحمان بر ايشان خوانده مى‏شد، سجده‏كنان و گريان به خاك مى‏افتادند». (مریم/58)

[44] . توبه و برخورد مثبت عاطفی با خویشاوندان؛ از راهکارهای قرآنی برای تأمین بهداشت روانی

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]

[۳۹]

[۴۰]

[۴۱]

[۴۲]

[۴۳]

[۴۴]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 == بهداشت روان در اصطلاح ==
-بهداشت روانی به نوعی از بهداشت گفته می شود که درصدد تامین سلامت فکری و روانی انسان است. این اقدامات در زمینه رشد معنوی،<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3590318/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 . نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان]</ref> اجتماعی، روحی و روانی است  که اختلال های روحی را کنترل یا درمان می کند تا افراد بهتر بتوانند با مشکلات جامعه که تولید مشکلات روحی و روانی می کنند، کنار بیایند یا آن را حل نمایند.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/3963130/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%A8-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . قرآن؛ تضمین‌کننده بهداشت روانی / حال بهداشت روانی در جهان خوب نیست؛ سلامت از نگاه قرآن/ مقوله سلامت یکی از الزامات زندگی انسان است؛ ویکی زندگی؛ بهداشت روان از منظر آیات قرآن]</ref> برای حل این نوع از مشکلات باید به شخصیت و رفتار فرد نگاه کرد تا سازگاری یا ناسازگاری فرد با محیط و داشتن نگرش مثبت و منفی و میزان تحمل ناکامی ها از طریق موشکافی رفتار و شخصیت فرد سنجیده شود. معیار سنجش رفتار و شخصیت انسان در میزان انعطاف پذیری افراد در درک موقعیت های دشوار و بازیابی تعادل است. انسان برای برای سنجش رفتار نیاز دارد تا از الگو و دستورالعملی خاص عمل نماید. یکی از دستورالعمل های مفید، دستورهای ادیان الهی و مذاهب است كه برای تمام حالات و مشكلات انسان‌ها، دارای برنامه و راهكار هستند و بهتر می‌توانند افراد را در برابر آنها ياری دهند.<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/2282272/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%D9%89-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8F%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86-%D9%85%D8%B3%D8%A3%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D9%8A%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA<nowiki> . وحدت روان و تعهد مذهبى مهم‏ترين مسأله در شخصيت سالم است؛ تأثیر دین در سلامت روان؛ دائره المعارف اسلامی؛ «دین و سلامت روانی» در شمارۀ 129 اطلاعات حکمت و معرفت؛سلامتی و حفظ تندرستی در دین مبین اسلام/ بهداشت از دیدگاه قرآن؛دستیابی به بهداشت روانی مستلزم توجه به آموزه‌های دینی و دین‌باوری است؛تقویت بهداشت روانی در پرتو دین / جرقه تربیت دینی در دهه اول محرم زده می‌شود ]</nowiki></ref>
+بهداشت روانی به نوعی از بهداشت گفته می شود که درصدد تامین سلامت فکری و روانی انسان است. این اقدامات در زمینه رشد معنوی،<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3590318/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 . نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان]</ref> اجتماعی، روحی و روانی است  که اختلال های روحی را کنترل یا درمان می کند تا افراد بهتر بتوانند با مشکلات جامعه که تولید مشکلات روحی و روانی می کنند، کنار بیایند یا آن را حل نمایند.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/3963130/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%A8-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . قرآن؛ تضمین‌کننده بهداشت روانی / حال بهداشت روانی در جهان خوب نیست؛ سلامت از نگاه قرآن/ مقوله سلامت یکی از الزامات زندگی انسان است؛ ویکی زندگی؛ بهداشت روان از منظر آیات قرآن]</ref> برای حل این نوع از مشکلات باید به شخصیت و رفتار فرد نگاه کرد تا سازگاری یا ناسازگاری فرد با محیط و داشتن نگرش مثبت و منفی و میزان تحمل ناکامی ها از طریق موشکافی رفتار و شخصیت فرد سنجیده شود. معیار سنجش رفتار و شخصیت انسان در میزان انعطاف پذیری افراد در درک موقعیت های دشوار و بازیابی تعادل است. انسان برای برای سنجش رفتار نیاز دارد تا از الگو و دستورالعملی خاص عمل نماید. یکی از دستورالعمل های مفید، دستورهای ادیان الهی و مذاهب است كه برای تمام حالات و مشكلات انسان‌ها، دارای برنامه و راهكار هستند و بهتر می‌توانند افراد را در برابر آنها ياری دهند.<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/2282272/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%D9%89-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8F%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86-%D9%85%D8%B3%D8%A3%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D9%8A%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA وحدت روان و تعهد مذهبى مهم‏ترين مسأله در شخصيت سالم است؛ تأثیر دین در سلامت روان؛ دائره المعارف اسلامی؛ «دین و سلامت روانی» در شمارۀ 129 اطلاعات حکمت و معرفت؛سلامتی و حفظ تندرستی در دین مبین اسلام/ بهداشت از دیدگاه قرآن؛دستیابی به بهداشت روانی مستلزم توجه به آموزه‌های دینی و دین‌باوری است؛تقویت بهداشت روانی در پرتو دین / جرقه تربیت دینی در دهه اول محرم زده می‌شود] </ref>
 == تکنیک های تأمین بهداشت روان در قرآن ==
@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 == ارجاعات ==
+[[رده:پزشکی و قرآن]]
+[[رده:روانشناسی و قرآن]]