نمایش مبدأ برای آداب تلاوت قرآن

'''آداب تلاوت قرآن'''؛ دستورالعمل هایی که در هنگام تلاوت قرآن لازم است رعایت شود. این آداب که برخی واجب -همچون وضو داشتن هنگام مس خط قرآن- و برخی دیگر مستحب هستند از قرآن و روایات قابل استخراج می باشند. از نظر عالمان اسلامی آداب تلاوت قرآن به دو دسته، آداب ظاهری و اداب باطنی، قابل تقسیم است. 

== آداب ظاهری ==

=== آداب پیش از تلاوت ===
نخستین آداب در این زمینه رعایت طهارت است. بنا بر آیه «لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ» (واقعه/۷۹) داشتن وضو در صورتی که فرد قصد مس قرآن را داشته باشد واجب است و لمس کردن آیات قرآن بدون وضو حرام است. علاوه بر آن آراستگی ظاهر، طهارت دهان و مسواک زدن از دیگر مواردی است که در بعد تلاوت لازم است رعایتشود .<ref>[https://iqna.ir/00FWY7 آشنایی قاریان نوجوان با آداب تلاوت قرآن طبق آیات و روایات]</ref> 

تلاوت قرآن، بايد با پناه بردن از شر شيطان آغاز شود. قرآن كريم می‌فرمايد:

=== آداب حین تلاوت ===
روبه قبله بودن<ref>[https://iqna.ir/006gJW آداب تلاوت قرآن كريم به نقل از وبلاگ «حكمت»]</ref> خواندن دعای مخصوص تلاوت قرآن در آغازین و خواندن دعای مخصوص پس از اتمام تلاوت، استعاذه در آغاز قرائت چنانکه در آیه «فاذا قرات القرءان ان فاستعد بالله من الشيطن الرجيم» (نحل/۹۸) بدان اشاره شده است، خواندن قرآن از روی مصحف، انجام تلاوت با صوت زیبا، تدبیر و تفکر در معنای آیات.<ref>[https://iqna.ir/00ECG0 استعاذه، تدبر و تفکر؛ از آداب تلاوت قرآن/ هدف این آداب بهره‌گیری، تاثیرپذیری و اثرگذاری است]</ref> خواندن قرآن با صدای محزون چنانکه رسول خدا(ص) فرمودند: «به راستی قرآن همراه با حزن نازل شده است؛ بنابراين هنگامی كه قرآن می‌خوانيد گريه كنيد و اگر گريه نكرديد، حالت گريه به خود بگيريد.»،<ref>[https://iqna.ir/00HP2P آداب باطنی تلاوت قرآن را بشناسیم]</ref>توجه به اعراب کلمات و داشتن لحن عربی<ref>[https://iqna.ir/006Adx آداب تلاوت قرآن مورد توجه قاریان قرار گیرد]</ref> از موارد مهم است که در حین تلاوت قرآن نباید از آنها غافل بود.

علاوه بر این قرآن را بايد شمرده، همراه و توأم با تأمل تلاوت كرد: «و رتل القرءان ترتيلاً» (مزمل/۴)<ref>[https://iqna.ir/00E2DC فهم کلام قرآن، حضور قلب و تدبر؛ از آداب باطنی تلاوت]</ref> کرد. تلاوت كننده قرآن نبايد در انديشه ختم سريع آيات و سوره‌ها باشد. رسول اكرم(ص) می‌فرمايد: «همتتان اين نباشد كه زودتر به آخر سوره برسيد.» امام صادق(ع) می‌فرمايد: «ترتيل آن است كه در قرائت تأمل و دقت كنی و آن را با صوت نيكو بخوانی».

== آداب باطنی ==
آداب باطنی تلاوت قرآن، نسبت به آداب ظاهری از اهمیت بیش‌تری برخوردار است و در آن لازم است تا مجموعه ای از آداب رعایت شود.<ref>[https://iqna.ir/00FzKv خلوص نیت؛ از شرایط و آداب باطنی تلاوت قرآن]</ref> داشتن نیت خالص هنگام تلاوت،<ref>[https://iqna.ir/008LbY تدبر و تفكر مهمترين آداب باطنی تلاوت قرآن است]</ref> خوف از عذاب، دعا کردن در زمینه پیوستن به صادقان و موقنین هنگام مواجهه با این آیات، خشوع قلبی، تاثیرپذیری دل هنگام قرائت قرآن، پذیرش اوامر و نواهی آیات،<ref>[https://iqna.ir/00HP2P آداب باطنی تلاوت قرآن را بشناسیم]</ref> ارجحیت کیفیت و تانی در آیات بر کمیت قرائت<ref>[https://iqna.ir/00GXpR فیلم | آداب تلاوت قرآن در کلام شهید مطهری]</ref> از جمله آداب مهمی است که در تلاوت قرآن می بایست مد نظر قرار بگیرد.

بهتر است قبل از خواندن هر آیه، فرد ترجمه آن را بخواند و در آن اندیشه کند. حضرت محمد(ص) فرموده اند: «وای بر کسی که قرآن را در بين لب‌های خود لقلقه کند و در آن تدبر و تفکر نکند».<ref>[https://iqna.ir/00EysV اندیشیدن در آیات قرآن از آداب تلاوت است]</ref> فهم درست قرآن باعث می شود تا خواننده به عظمت متكلم واقف شود. البته همان‌طور كه ظاهر قرآن را جز با طهارت نمى‌توان لمس كرد، معنى و حقيقت آن نيز جز با طهارت قلب از صفات زشت قابل درك نيست؛ در هنگام تلاوت بايد به خود گوشزد كرد كه گوينده اين سخنان آفريدگار همه چيز و روزى دهنده همه جنبدگان است و همه تحت سيطره او قرار دارند و در فضل و رحمت او غوطه ورند. البته رسیدن به چنین درکی جز با حضور قلب و ترك حديث نفس هنگام خواندن قرآن حاصل نمی شود.<ref>[https://iqna.ir/007jeL آداب تلاوت و مداومت در مطالعه قرآن موجب تأثيرگذاری مفاهيم كلام الهی می‌شود]</ref>

بدون تدبر در آيات قرآن، درك حقيقت كلام خدا دست يافتنی نيست. كتاب خدا بايد با تدبير و انديشه قرائت شود: «كتب انزلنه اليك مبرك ليدبروا ءايته» (ص/۲۹)؛ «افلا يتدبرون القرءان» (محمد/۲۴) در روايت آمده است اصحاب پيامبر اكرم(ص) ده آيه از قرآن را از پيامبر(ص) می آموختند و پس از فهميدن آيات و عمل كردن به آن‌ها ده آيه ديگر را فرا می‌گرفتند.

تلاوت كننده هر آيه‌ای بايد حق تلاوت آن را به جا آورد: «الذين ءاتينهم الكتب يتلونه حق تلاوته اولئك يؤمنون» (بقره/۱۲۱).  امام صادق(ع) درباره حق تلاوت آيات می فرمايد: آيات آن را با دقت بخوانند، حقايق آن را درك كنند و به احكام آن عمل كنند، به وعده‌های آن اميدوار و از وعيدهای آن ترسان باشند، از داستان‌های آن عبرت گيرند، به اوامرش گردن نهند و نواهی آن را بپذيرند، به خدا قسم منظور حفظ كردن آيات و خواندن حروف و تلاوت سوره‌ها، يادگرفتن اعشار و اخماس آن نيست.»<ref>[https://iqna.ir/0079Pw آداب تلاوت قرآن در وبلاگ «علوم قرآنی»]</ref>

== منابع ==
ایکنا

== ارجاعات ==