پرش به محتوا

وحی: تفاوت میان نسخه‌ها

وحی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۶

۱۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۷: خط ۷:


=== چیستی وحی از نگاه قرآن ===
=== چیستی وحی از نگاه قرآن ===
وحی در شش مورد در قرآن به کار رفته است: ۱- وحی به معنای الهام فطری به انسان<ref>درباره الهام خداوند به مادر موسی(ع) آمده است: «وَ أَوْحَيْنَا إِلىَ أُمّ‏ مُوسىَ أَنْ أَرْضِعِيهِ  فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فىِ الْيَمّ‏ وَ لَا تخَافىِ وَ لَا تحْزَنىِ  إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَ جَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِين؛ و به مادر موسى وحى كرديم كه: «او را شير ده، و چون بر او بيمناك شدى او را در نيل بينداز، و مترس و اندوه مدار كه ما او را به تو بازمى‏گردانيم و از [زمره‏] پيمبرانش قرار مى‏دهيم.» (قصص/ 7).</ref>؛ ۲- وحی به معنای الهام غريزی به حيوان<ref>الهام خداوند به زنبور در ساختن لانه چنین است: «وَ أَوْحَى‏ رَبُّكَ إِلىَ النَّحْلِ أَنِ اتخَّذِى مِنَ الجِبَالِ بُيُوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُون؛ و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [الهام غريزى‏] كرد كه از پاره‏اى كوه‏ها و از برخى درختان و از آنچه داربست [و چفته‏سازى‏] مى‏كنند، خانه‏هايى براى خود درست كن» (نحل/ 68).</ref>؛ ۳- وحی به معنای اشاره سريع و مرموز<ref>حضرت زکریا پس از خروج از محراب با اشاره با دیگران سخن کرد که در آیه 11 سوره مریماز آن تعبیر به وحی شده است. </ref>؛ 4- وحی به معنای وسوسه و فتنه انگيزی شيطان<ref>در قرآن كريم از وسوسه شيطان نيز به عنوان وحی ياد شده است: «وَ كَذَالِكَ جَعَلْنَا لِكُلّ نَبى‏ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْانسِ وَ الْجِنّ‏ يُوحِى بَعْضُهُمْ إِلىَ‏ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا؛ بدين گونه براى هر پيامبرى دشمنى از شيطانهاى انس و جن برگماشتيم. بعضى از آنها به بعضى، براى فريب [يكديگر]، سخنان آراسته القا مى‏كنند» (انعام/ 112).
وحی در شش مورد در قرآن به کار رفته است:
</ref>؛ 5- وحی به معنای القاء امری به فرشتگان<ref>امر آن چیزی است كه خداوند القا می‌كند تا فرشتگان آن را فورا اطاعت كنند. قرآن كريم در اين مورد می‌فرمايد: «إِذْ يُوحِى رَبُّكَ إِلىَ الْمَلَئكَةِ أَنىّ‏ مَعَكُم؛ نگامى كه پروردگارت به فرشتگان وحى مى‏كرد كه من با شما هستم‏» (انفال/12)</ref>؛ 6- وحی به معنای سخن گفتن خداوند با انبياء.
 
این همان وحیی است که قرآن به وسیله آن نازل شده است: «وَ مَا كاَنَ لِبَشَرٍ أَن يُكلِمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاى حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِىَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ  إِنَّهُ عَلىِ‏حَكِيم؛ و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه‏] وحى يا از فراسوى حجابى، يا فرستاده‏اى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد. آرى، اوست بلندمرتبه سنجيده‏كار» (شوری/ 51). <ref>[https://iqna.ir/fa/news/1828388/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 نگاهی به چيستی وحی از منظر قرآن
۱- وحی به معنای الهام فطری به انسان<ref>درباره الهام خداوند به مادر موسی(ع) آمده است: «وَ أَوْحَيْنَا إِلىَ أُمّ‏ مُوسىَ أَنْ أَرْضِعِيهِ  فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فىِ الْيَمّ‏ وَ لَا تخَافىِ وَ لَا تحْزَنىِ  إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَ جَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِين؛ و به مادر موسى وحى كرديم كه: «او را شير ده، و چون بر او بيمناك شدى او را در نيل بينداز، و مترس و اندوه مدار كه ما او را به تو بازمى‏گردانيم و از [زمره‏] پيمبرانش قرار مى‏دهيم.» (قصص/ 7).</ref>؛
 
۲- وحی به معنای الهام غريزی به حيوان<ref>الهام خداوند به زنبور در ساختن لانه چنین است: «وَ أَوْحَى‏ رَبُّكَ إِلىَ النَّحْلِ أَنِ اتخَّذِى مِنَ الجِبَالِ بُيُوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُون؛ و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [الهام غريزى‏] كرد كه از پاره‏اى كوه‏ها و از برخى درختان و از آنچه داربست [و چفته‏سازى‏] مى‏كنند، خانه‏هايى براى خود درست كن» (نحل/ 68).</ref>؛  
 
۳- وحی به معنای اشاره سريع و مرموز<ref>حضرت زکریا پس از خروج از محراب با اشاره با دیگران سخن کرد که در آیه 11 سوره مریماز آن تعبیر به وحی شده است. </ref>؛  
 
4- وحی به معنای وسوسه و فتنه انگيزی شيطان<ref>در قرآن كريم از وسوسه شيطان نيز به عنوان وحی ياد شده است: «وَ كَذَالِكَ جَعَلْنَا لِكُلّ نَبى‏ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْانسِ وَ الْجِنّ‏ يُوحِى بَعْضُهُمْ إِلىَ‏ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا؛ بدين گونه براى هر پيامبرى دشمنى از شيطانهاى انس و جن برگماشتيم. بعضى از آنها به بعضى، براى فريب [يكديگر]، سخنان آراسته القا مى‏كنند» (انعام/ 112).
</ref>؛  
 
5- وحی به معنای القاء امری به فرشتگان<ref>امر آن چیزی است كه خداوند القا می‌كند تا فرشتگان آن را فورا اطاعت كنند. قرآن كريم در اين مورد می‌فرمايد: «إِذْ يُوحِى رَبُّكَ إِلىَ الْمَلَئكَةِ أَنىّ‏ مَعَكُم؛ نگامى كه پروردگارت به فرشتگان وحى مى‏كرد كه من با شما هستم‏» (انفال/12)</ref>؛  
 
6- وحی به معنای سخن گفتن خداوند با انبياء.
این همان وحیی است که قرآن به وسیله آن نازل شده است: «وَ مَا كاَنَ لِبَشَرٍ أَن يُكلِمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاى حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِىَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ  إِنَّهُ عَلىِ‏حَكِيم؛ و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه‏] وحى يا از فراسوى حجابى، يا فرستاده‏اى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد. آرى، اوست بلندمرتبه سنجيده ‏كار» (شوری/ 51). <ref>[https://iqna.ir/fa/news/1828388/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 نگاهی به چيستی وحی از منظر قرآن
نگاهی بر معانی گوناگون «وحی» در آیات قرآن]</ref>
نگاهی بر معانی گوناگون «وحی» در آیات قرآن]</ref>
چیستی این نوع از وحی محل اختلاف فلاسفه و روشنفکران است. آنچه از قرآن و روایات برمی‌آید این است که این وحی يا به صورت زبانی است يا به صورت ارائه واقع و البته امكان دارد اين‌ دو با هم مخلوط شوند و برای شخص نبی، هم وحی زبانی و هم ارائه واقع رخ دهد. در مورد پيامبر اسلام(ص) و قرآن ما دلايل متعدد داريم كه وحی از سنخ ارائه واقع صرف، بدون حالت زبانی نيست.  دلايل متعددی از قرآن و احاديث وجود دارد كه آيات نزولی و سنخ انتقال وحی از سنخ زبانی بوده‌ است. از آیاتی که بر این امر دلالت دارند این آیه سوره شوری است: «وَ مَا كاَنَ لِبَشَرٍ أَن يُكلِمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاى حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِىَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ  إِنَّهُ عَلىِ‏حَكِيم؛ و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه‏] وحى يا از فراسوى حجابى، يا فرستاده‏اى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد. آرى، اوست بلندمرتبه سنجيده‏كار» (شوری/ 51).<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1770463/%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AE-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF آيات قرآن نشان از زبانی بودن سنخ وحی دارد]</ref>
چیستی این نوع از وحی محل اختلاف فلاسفه و روشنفکران است. آنچه از قرآن و روایات برمی‌آید این است که این وحی يا به صورت زبانی است يا به صورت ارائه واقع و البته امكان دارد اين‌ دو با هم مخلوط شوند و برای شخص نبی، هم وحی زبانی و هم ارائه واقع رخ دهد. در مورد پيامبر اسلام(ص) و قرآن ما دلايل متعدد داريم كه وحی از سنخ ارائه واقع صرف، بدون حالت زبانی نيست.  دلايل متعددی از قرآن و احاديث وجود دارد كه آيات نزولی و سنخ انتقال وحی از سنخ زبانی بوده‌ است. از آیاتی که بر این امر دلالت دارند این آیه سوره شوری است: «وَ مَا كاَنَ لِبَشَرٍ أَن يُكلِمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاى حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِىَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ  إِنَّهُ عَلىِ‏حَكِيم؛ و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه‏] وحى يا از فراسوى حجابى، يا فرستاده‏اى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد. آرى، اوست بلندمرتبه سنجيده‏كار» (شوری/ 51).<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1770463/%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AE-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF آيات قرآن نشان از زبانی بودن سنخ وحی دارد]</ref>


=== چیستی وحی در کلام فلاسفه ===
=== چیستی وحی در کلام فلاسفه ===
در متون دینی گفته می‌شود که خدا مستقیم با انسان تکلم می‌کند و حاصل آن کتاب‌های مقدس است و این الفاظ را باید به خداوند نسبت داد، اما از دیدگاه فیلسوفان، خدا نمی‌تواند با الفاظ تکلم کند، چون نیاز به اعضا و جوارح، زمان و تغییر دارد. بنابراین از نظر فیلسوفان، خدا نمی‌تواند به صورت مستقیم گوینده این الفاظ باشد. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4048220/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C راهکار فلاسفه مسلمان برای حل معضل وحی و کلام الهی]</ref> از منظر شهید مطهری درونی بودن، وجود واسطه و استشعار پیامبر(ص) جزء مؤلفه‌های وحی است. ایشان تحلیلی عامیانه که جبرئیل از عالم بالا پرواز کند، پایین بیاید و وحی بیاورد را باور ندارد. وی میان بُعد ملکوتی پیامبر(ص) و عالم وجود ارتباط برقرار کرده است؛ یعنی با وصل شدن پیامبر(ص) به حوزه ملکوتی عالم وجود، هم به قدرت و هم به علم او افزوده می‌شود، لذا هم وحی را دریافت و هم معجزه می‌آورد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3951317/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D8%AE%D9%84%D9%82%D8%AA-%D8%A2%D8%AF%D9%85 دیدگاه شهید مطهری درباره وحی، تواتر، اعجاز و خلقت آدم
در متون دینی گفته می‌شود که خدا مستقیم با انسان تکلم می‌کند و حاصل آن کتاب‌های مقدس است و این الفاظ را باید به خداوند نسبت داد، اما از دیدگاه فیلسوفان، خدا نمی‌تواند با الفاظ تکلم کند، چون نیاز به اعضا و جوارح، زمان و تغییر دارد. بنابراین از نظر فیلسوفان، خدا نمی‌تواند به صورت مستقیم گوینده این الفاظ باشد. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4048220/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C راهکار فلاسفه مسلمان برای حل معضل وحی و کلام الهی]</ref> از منظر شهید مطهری درونی بودن، وجود واسطه و استشعار پیامبر(ص) جزء مؤلفه‌های وحی است. ایشان تحلیلی عامیانه که جبرئیل از عالم بالا پرواز کند، پایین بیاید و وحی بیاورد را باور ندارد. وی میان بُعد ملکوتی پیامبر(ص) و عالم وجود ارتباط برقرار کرده است؛ یعنی با وصل شدن پیامبر(ص) به حوزه ملکوتی عالم وجود، هم به قدرت و هم به علم او افزوده می‌شود، لذا هم وحی را دریافت و هم معجزه می‌آورد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3951317/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D8%AE%D9%84%D9%82%D8%AA-%D8%A2%D8%AF%D9%85 دیدگاه شهید مطهری درباره وحی، تواتر، اعجاز و خلقت آدم]</ref>
]</ref>


=== چیستی وحی در کلام روشنفکران ===
=== چیستی وحی در کلام روشنفکران ===
خط ۲۱: خط ۳۳:


==== دیدگاه سروش درباره وحی ====
==== دیدگاه سروش درباره وحی ====
یکی از روشنفکران که مفهوم سنتی وحی را نمی‌پذیرد و قائل است که وحی مولود رویاهای پیامبران و تجربه دینی و شخصی آنان است، عبدالکریم سروش است. سروش اعتقادی به وحی به عنوان پیام الهی به واسطه یا با واسطه جبرئیل ندارد و آن را برگرفته از تجربه شخصی و تحت تأثیر عوامل محیطی و جسمانی و فرهنگی زمان پیامبر می‌داند که در زمان فشارهای سنگین بر آن حضرت در خیال و نه واقع متجلی می‌شده است . وی می‌گوید پیامبر آن دیده‌ها را با حفظ امانت برای مخاطبان خود نقل می‌کرده‌ است. او حتی اشاره می‌کند که اگر عمر آن حضرت بیشتر می‌شد سخنان ناب‌تری از قرآن کنونی مطرح می‌کرد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3499185/%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%A4%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 وحی الهی یا رؤیای رسولانه؛ نقدی بر دیدگاه سروش
یکی از روشنفکران که مفهوم سنتی وحی را نمی‌پذیرد و قائل است که وحی مولود رویاهای پیامبران و تجربه دینی و شخصی آنان است، عبدالکریم سروش است. سروش اعتقادی به وحی به عنوان پیام الهی به واسطه یا با واسطه جبرئیل ندارد و آن را برگرفته از تجربه شخصی و تحت تأثیر عوامل محیطی و جسمانی و فرهنگی زمان پیامبر می‌داند که در زمان فشارهای سنگین بر آن حضرت در خیال و نه واقع متجلی می‌شده است . وی می‌گوید پیامبر آن دیده‌ها را با حفظ امانت برای مخاطبان خود نقل می‌کرده‌ است. او حتی اشاره می‌کند که اگر عمر آن حضرت بیشتر می‌شد سخنان ناب‌تری از قرآن کنونی مطرح می‌کرد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3499185/%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%A4%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 وحی الهی یا رؤیای رسولانه؛ نقدی بر دیدگاه سروش]</ref>
]</ref>
 
سروش مدعی است رؤيايی كه رسول اكرم  گزارش كرده، نه مجازبردار است و نه نمادپرداز، بلكه نيازمند خوابگزاری است كه زبان به كشف رمز آن با تعبير باز كند؛ بر اين پايه قرآن كريم نيازمند دانش تفسير نيست؛ زيرا تفسيرپرداز نمی‌تواند خواب‌گزار باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1266163/-%D9%85%D8%AF%D8%B9%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A4%D9%8A%D8%A7-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8E%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF- مدعی خواب‌نامه بودن قرآن، تفاوت وحی و رؤيا را به خوبی نمی‎داند]</ref>
سروش مدعی است رؤيايی كه رسول اكرم  گزارش كرده، نه مجازبردار است و نه نمادپرداز، بلكه نيازمند خوابگزاری است كه زبان به كشف رمز آن با تعبير باز كند؛ بر اين پايه قرآن كريم نيازمند دانش تفسير نيست؛ زيرا تفسيرپرداز نمی‌تواند خواب‌گزار باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1266163/-%D9%85%D8%AF%D8%B9%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A4%D9%8A%D8%A7-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8E%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF- مدعی خواب‌نامه بودن قرآن، تفاوت وحی و رؤيا را به خوبی نمی‎داند]</ref>


خط ۳۱: خط ۴۳:
==== نقد دیدگاه سروش ====
==== نقد دیدگاه سروش ====
دیدگاه سروش در زمینه‌ وحی، با دیدگاه متفکران اسلامی تفاوت‌های بنیادین دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3442073/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 نقد نگاه روشنفکران دینی به وحی در «انکار قرآن»]</ref> لوازم سخنان سروش، نفی قرآن به عنوان کتاب آسمانی، نفی رسول به عنوان فرستاده الهی که سخن از خویش نمی‌گوید، نفی معراج جسمانی، نفی جبرئیل و مانند آنهاست.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3499185/%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%A4%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 وحی الهی یا رؤیای رسولانه؛ نقدی بر دیدگاه سروش]</ref>
دیدگاه سروش در زمینه‌ وحی، با دیدگاه متفکران اسلامی تفاوت‌های بنیادین دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3442073/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 نقد نگاه روشنفکران دینی به وحی در «انکار قرآن»]</ref> لوازم سخنان سروش، نفی قرآن به عنوان کتاب آسمانی، نفی رسول به عنوان فرستاده الهی که سخن از خویش نمی‌گوید، نفی معراج جسمانی، نفی جبرئیل و مانند آنهاست.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3499185/%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%A4%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 وحی الهی یا رؤیای رسولانه؛ نقدی بر دیدگاه سروش]</ref>
از اشکالات وارد بر اندیشه سروش عدم دقت در جزئیات است. مسئله اول تفاوت مرتبه‌‎ای «وحى»، «رؤيا» و «رؤيت» است كه سه مرتبه‌ متفاوت و سه اصطلاح خاص است. تفاوت معنايی اين واژه‌ها چنان است كه نمی‌شود حكم يكی را به ديگری داد و يا به‌طور كلی يكی را جای ديگری استعمال كرد. «وحى» حقيقتی نزولی است كه از حق به توسط مبادی آن كه فرشته باشد، در معانی و لفظ تعين می‌يابد و به نبی وا نهاده می‌شود بی آن كه پيامبر نسبت به حقايق و الفاظ آن نقش فاعلی داشته و در آن دخيل باشد و رسول تنها زمينه‌ی قابلی و پذيرای وحی است. پس وحی حقيقتی حقی، نزولی و قدسی است كه توسط نبی در ناسوت تعين می‌پذيرد.
از اشکالات وارد بر اندیشه سروش عدم دقت در جزئیات است. مسئله اول تفاوت مرتبه‌‎ای «وحى»، «رؤيا» و «رؤيت» است كه سه مرتبه‌ متفاوت و سه اصطلاح خاص است. تفاوت معنايی اين واژه‌ها چنان است كه نمی‌شود حكم يكی را به ديگری داد و يا به‌طور كلی يكی را جای ديگری استعمال كرد. «وحى» حقيقتی نزولی است كه از حق به توسط مبادی آن كه فرشته باشد، در معانی و لفظ تعين می‌يابد و به نبی وا نهاده می‌شود بی آن كه پيامبر نسبت به حقايق و الفاظ آن نقش فاعلی داشته و در آن دخيل باشد و رسول تنها زمينه‌ی قابلی و پذيرای وحی است. پس وحی حقيقتی حقی، نزولی و قدسی است كه توسط نبی در ناسوت تعين می‌پذيرد.


خط ۳۸: خط ۵۱:


== وحی قرآنی و وحی بیانی ==
== وحی قرآنی و وحی بیانی ==
برخی دو سنخ برای وحیی که بر پیامبر (ص) نازل شد قائل‌اند: وحی قرآنی و وحی بیانی. بر این اساس وحی قرآنی همین آیات قرآن فعلی است اما وحی بيانی اين است که خداوند معنا و محتوايی از معارف و احكام مورد نياز را بر پيامبر(ص) وحی كرد و پيامبر(ص) با الفاظ، زبان و بيان خودشان آن پيام‌های خداوند را به مردم رساندند. این دسته بندی می‌تواند در بحث ناسخ و منسوخ راهگشا باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2159266/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%AE-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%AF%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D8%AA نظريه وحی بيانی علامه عسكری در بحث ناسخ و منسوخ راهگشاست
برخی دو سنخ برای وحیی که بر پیامبر (ص) نازل شد قائل‌اند: وحی قرآنی و وحی بیانی. بر این اساس وحی قرآنی همین آیات قرآن فعلی است اما وحی بيانی اين است که خداوند معنا و محتوايی از معارف و احكام مورد نياز را بر پيامبر(ص) وحی كرد و پيامبر(ص) با الفاظ، زبان و بيان خودشان آن پيام‌های خداوند را به مردم رساندند. این دسته بندی می‌تواند در بحث ناسخ و منسوخ راهگشا باشد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2159266/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%AE-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%AF%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D8%AA نظريه وحی بيانی علامه عسكری در بحث ناسخ و منسوخ راهگشاست]</ref>  
]</ref>  


== منابع ==
== منابع ==
Shojaei
ویراستار
۸٬۲۶۲

ویرایش

برگرفته از «https://quranpedia.org/index.php/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/6733»