ویراستار
۳٬۴۸۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div style="text-align:justify"> | <div style="text-align:justify"> | ||
ازدواج: ایجاد پیوند و پیمان دوطرفه بین یک زن و مرد به وسیله صیغه عقد با رضایت دوطرف است. هدف ازدواج تشکیل خانواده است که تمایل فطری به این امر در نهاد انسان گذاشته شدهاست. ازدواج به روابط جنسی مشروعیت داده و نقش اساسی در حفظ تمدن یک قوم و یا ملت را دارا بوده است. | '''ازدواج''': ایجاد پیوند و پیمان دوطرفه بین یک زن و مرد به وسیله صیغه عقد با رضایت دوطرف است. هدف ازدواج تشکیل خانواده است که تمایل فطری به این امر در نهاد انسان گذاشته شدهاست. ازدواج به روابط جنسی مشروعیت داده و نقش اساسی در حفظ تمدن یک قوم و یا ملت را دارا بوده است. | ||
== مفهوم شناسی == | == مفهوم شناسی == | ||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== ازدواج در جاهلیت == | == ازدواج در جاهلیت == | ||
عرب جاهلی، افزون به نوع اصلی ازدواج(زناشویی)، نکاحهای متنوع و در عین حال، مضبوط و شناخته شده ای را برگزار میکرد. به جز نوع اصلی و دو مورد دیگر(ازدواج موقت و ازدواج با کنیز) که در اسلام نیز تأیید شد، بقیه موارد، عموماً روش هایی گوناگون برای اطفای نایره شهوت بود، و عملا عرب جاهلی را به مرزهای زنا | عرب جاهلی، افزون به نوع اصلی ازدواج(زناشویی)، نکاحهای متنوع و در عین حال، مضبوط و شناخته شده ای را برگزار میکرد. به جز نوع اصلی و دو مورد دیگر(ازدواج موقت و ازدواج با کنیز) که در اسلام نیز تأیید شد، بقیه موارد، عموماً روش هایی گوناگون برای اطفای نایره شهوت بود، و عملا عرب جاهلی را به مرزهای زنا میرساند. با وجود این، جالب توجه است که عرب جاهلی، خود برخی از معاشرتها را زنا میدانست، و در نگرش او، علنی بودنِ رابطه جنسی و آمد و شدها و معاشرتهای بی ضابطه بسیار زشت و چه بسا، ممنوع بود<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3782902/مواجهه-قرآن-با-ازدواج-عرب-جاهلی . مواجهه قرآن با ازدواج عرب جاهلی]</ref>. | ||
* ازدواجهایی که اسلام تأیید کرده شامل موارد ذیل است: | * ازدواجهایی که اسلام تأیید کرده شامل موارد ذیل است: | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
نکاح متعه | نکاح متعه | ||
متعه يا ازدواج موقت، در دوران جاهليت معروف بود.در اين نکاح، از ابتدا مدت ازدواج معلوم مىشد و با اتمام آن مدت، زن و شوى از هم جدا مىشدند. به چنين ازدواج موقتى «متعه» مىگفتند، زيرا به قصد استمتاع از زن(در مدتى مشخص) تحقق مىيافت. | متعه يا ازدواج موقت، در دوران جاهليت معروف بود.در اين نکاح، از ابتدا مدت ازدواج معلوم مىشد و با اتمام آن مدت، زن و شوى از هم جدا مىشدند. به چنين ازدواج موقتى «متعه» مىگفتند، زيرا به قصد استمتاع از زن(در مدتى مشخص) تحقق مىيافت.<ref>. المفصل فى تاريخ العرب قبل الاسلام ج ۵، ص ۵۳۶</ref> چنان که تاجران و نيز جنگ جويان در سفر، و در مناطقى دور از خانه و وطن، به نکاح متعه مىپرداختند که وقتى مدت آن پايان مىيافت، عقد، خودبه خود فسخ مىشد و آن شخص رهنورد(مثلاً تاجر) نيز به راه خود ادامه مىداد.<ref>. همان ص ۵۳۷</ref> در مورد مراحل انجام اين ازدواج، گاهى گفته مىشود: «غالباً در متعه، مهريه و خواستگارى ساقط مىشد». در اين باره بايد گفت مسلّماً در متعه، خواستگارى ـ به معناى متعارف آن ـ کمتر تحقق مىيافت و بيشتر به شکل عقدى خصوصى ميان مرد و زن برگزار مىشد، اما با وجود اين، مهريه اى معين ۸و به احتمال زياد، به خود زن پرداخت مىشد. <ref>. تاریخ الجاهلیه. ص156</ref> | ||
متعه ازدواجی بود که اسلام آن | متعه ازدواجی بود که اسلام آن را بر اساس آیه «...فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَيْکُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِيمًا حَکِيمًا» <nowiki><ref>. و زنانى را که متعه کرده ايد مهرشان را به عنوان فريضهاى به آنان بدهيد و بر شما گناهى نيست که پس از مقرر با يکديگر توافق کنيد مسلما خداوند داناى حکيم است(نساء /24) امضا نمود. مفسران شیعه این آیه را امضای متعه دانستهاند و کلمه استماع موید آن است. چون در متعه بیشتر تمتع جنسی مدنظر است و اصل تشریح آن نیز در یکی از غزوات میباشد که لشکریان اسلام مدتی از خانواده خود دور افتاده بودند و تعبیر از صداق به اجرت نیز موید دیگری است و علاوه براین ابن عباس و ابی بن کعب و ابن مسعود «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ» "الی اجل مسمی" قرائت کردهاند که «الی اجل مسمی» مهم ترین فرق بین ازدواج دائم و موقت است</nowiki><ref>.کنزالعرفان، ج ۲، ص ۱۷۴ .</ref>. | ||
مفسران شیعه این آیه را امضای متعه دانستهاند و کلمه استماع موید آن است. چون در متعه بیشتر تمتع جنسی مدنظر است و اصل تشریح آن نیز در یکی از غزوات میباشد که لشکریان اسلام مدتی از خانواده خود دور افتاده بودند و تعبیر از صداق به اجرت نیز موید دیگری است و علاوه براین ابن عباس و ابی بن کعب و ابن مسعود «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ» "الی اجل مسمی" قرائت کردهاند که «الی اجل مسمی» مهم ترین فرق بین ازدواج دائم و موقت است<nowiki><ref>.کنزالعرفان، ج ۲، ص ۱۷۴ .</ref | |||
* ازدواجهایی که مورد تایید اسلام قرار نگرفت شامل موارد ذیل است: | * ازدواجهایی که مورد تایید اسلام قرار نگرفت شامل موارد ذیل است: | ||
خط ۴۶: | خط ۴۴: | ||
== ازدواج در قرآن == | == ازدواج در قرآن == | ||
اسلام به ازدواج معقولانه مینگرد نه آرمانگرایانه <ref>[https://kurdistan.iqna.ir/fa/news/4038864/ازدواج-به-تنهایی-ارزش-نیست-نگاه-واقعبینانه-اسلام-را-نادیده-نگیریم . ازدواج به تنهایی ارزش نیست/ نگاه واقعبینانه اسلام را نادیده نگیریم ]</ref> .در قرآن کریم، ازدواج عامل تکامل انسان، راه صحیح ارضای غریزه جنسی و موجب بقای نسل است. قرآن نهاده شدن ازدواج در خلقت را از جمله آیات الهی میداند «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً» <ref>. از نشانه هاى او، این که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان، مودت و رحمت قرار داد.(روم/21)</ref> قرآن به مسلمانان توصیه میکند که مردان و زنان بیهمسر را همسر دهند و فقر را مانع ازدواج قرار ندهند که خداوند آنها را حمایت | اسلام به ازدواج معقولانه مینگرد نه آرمانگرایانه <ref>[https://kurdistan.iqna.ir/fa/news/4038864/ازدواج-به-تنهایی-ارزش-نیست-نگاه-واقعبینانه-اسلام-را-نادیده-نگیریم . ازدواج به تنهایی ارزش نیست/ نگاه واقعبینانه اسلام را نادیده نگیریم ]</ref> .در قرآن کریم، ازدواج عامل تکامل انسان، راه صحیح ارضای غریزه جنسی و موجب بقای نسل است. قرآن نهاده شدن ازدواج در خلقت را از جمله آیات الهی میداند «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً» <ref>. از نشانه هاى او، این که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان، مودت و رحمت قرار داد.(روم/21)</ref> قرآن به مسلمانان توصیه میکند که مردان و زنان بیهمسر را همسر دهند و فقر را مانع ازدواج قرار ندهند که خداوند آنها را حمایت میکند: «وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ» <ref>. [مردان و زنان] بی همسرتان و غلامان و کنیزان شایسته خود را همسر دهید؛ اگر تهیدست اند، خدا آنان را از فضل خود بی نیاز میکند؛ و خدا بسیار عطا کننده و داناست.(نور/33)</ref> پیامبر اسلام(ص) ازدواج را امر محبوب الهی میداند: «ما بُنِىَ بِناءٌ فِى الْاسْلامِ احَبَّ الَى الَّلهِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ التَّزْویجِ»<ref>. در اسلام هیچ بنیادى پى ریزى نشده که مانند ازدواج، محبوب خداى بزرگ باشد.( وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص 20)</ref> امام صادق (ع) ازدواج را سبب افزونى ارزش عبادت دانسته، مى فرماید: «رَکعَتانِ یصَلّیهِمَا الْمُتَزَوِّجُ افْضَلُ مِنْ سَبْعینَ رَکعَةً یصَلّیها غَیرُ مُتَزَوِّجٍ» <ref>. دو رکعت نمازى که متأهل به جاى مى آورد از هفتاد رکعت نمازى که مجرد به جاى مى آورد، برتر است.(همان)</ref> در متون اسلامى به موازات تمجید و تشویق به ازدواج از تجرد، نهى و نکوهش شده است: «اکثَرُ اهْلِ النَّارِ العُزَّابُ»<ref>. بیشتر دوزخیان را مجردان تشکیل مى دهند.(همان)</ref> | ||
== | == گونههای ازدواج == | ||
=== | === گونههای رسمی === | ||
==== ازدواج دایم ==== | ==== ازدواج دایم ==== | ||
خط ۷۵: | خط ۷۳: | ||
1. نجات از سرگردانی و بیپناهی: انسانی که ازدواج نکرده همانندکبوتری بی آشیانه و تنهاست که با ازدواج، آشیانه، شریک زندگی، مونس، محرم راز و غمخوار خویش را به دست میآورد.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/2599680/تكامل-معنوی-هدف-اساسی-ازدواج-است-انتخاب-آگاهانه-بر-اساس-دستورات-اسلام<nowiki> . تكامل معنوی، هدف اساسی ازدواج است/ انتخاب آگاهانه بر اساس دستورات اسلام ]</nowiki></ref> | 1. نجات از سرگردانی و بیپناهی: انسانی که ازدواج نکرده همانندکبوتری بی آشیانه و تنهاست که با ازدواج، آشیانه، شریک زندگی، مونس، محرم راز و غمخوار خویش را به دست میآورد.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/2599680/تكامل-معنوی-هدف-اساسی-ازدواج-است-انتخاب-آگاهانه-بر-اساس-دستورات-اسلام<nowiki> . تكامل معنوی، هدف اساسی ازدواج است/ انتخاب آگاهانه بر اساس دستورات اسلام ]</nowiki></ref> | ||
2 . تکامل اجتماعی: هیچ انسانی به تنهایی کامل نیست وپیوسته برای جبران کمبودهایش تلاش میکند. جوان درپی رسیدن به استقلال فکری خود، به سوی ازدواج سوق داده | 2 . تکامل اجتماعی: هیچ انسانی به تنهایی کامل نیست وپیوسته برای جبران کمبودهایش تلاش میکند. جوان درپی رسیدن به استقلال فکری خود، به سوی ازدواج سوق داده میشود و با گزینش همسری مناسب و شایسته، زمینه رشد و تکامل خویش را فراهم میکند خداوند زن و مرد را به گونهای آفریده است که از نظر روحی و جسمی به هم وابستهاند و با قرار گرفتن در کنار یکدیگر از برخی از نقایص و خامیها عبور میکنند و شخصیت خویش را تکامل بخشیده و مسئولیتپذیر و اجتماعی میگردند. | ||
۳. ارضای غریزه جنسی: غریزه دروجودانسان، بسیار نیرومند و اررزنده است که در صورت قرارگرفتن در مسیر شرعی و صحیح خود، موجب رشد وتعالی روحی و نشاط درونی در انسان میشود. ازاین رو هر فردی، نیازمند همسری است که در محیطی امن وآرام، درهنگام نیاز، از وجودش بهره گیرد و لذت ببرد. ارضای درست غریزه جنسی یک نیازطبیعی است که باید به آن پاسخ داده شود و گرنه ممکن است، پی آمدهای منفی داشته باشد. کسانی که از ازدواج کردن امتناع میورزند، اغلب دچار بیماریهای روانی و جسمانی میگردند. | ۳. ارضای غریزه جنسی: غریزه دروجودانسان، بسیار نیرومند و اررزنده است که در صورت قرارگرفتن در مسیر شرعی و صحیح خود، موجب رشد وتعالی روحی و نشاط درونی در انسان میشود. ازاین رو هر فردی، نیازمند همسری است که در محیطی امن وآرام، درهنگام نیاز، از وجودش بهره گیرد و لذت ببرد. ارضای درست غریزه جنسی یک نیازطبیعی است که باید به آن پاسخ داده شود و گرنه ممکن است، پی آمدهای منفی داشته باشد. کسانی که از ازدواج کردن امتناع میورزند، اغلب دچار بیماریهای روانی و جسمانی میگردند. | ||
خط ۸۵: | خط ۸۳: | ||
6. مودت و رحمت: از دیگر آثار ازدواج، مودت و رحمت است، آنچه در آغاز زندگى مشترک بین زن و شوهر، یگانگى برقرار مىکند و اثر آن در مقام عمل ظاهر مىشود، مودت است؛ ولى پس از گذشت زمان و رسیدن دوران ضعف و ناتوانى، رحمت جاى مودت را پر مىکند. رحمت و مودت به تعبیر قرآن، دو نشانه الهى و ضامن به پا ماندن بناى زندگى و تداوم وحدت است؛ البته رحمت در همان آغاز زندگى نیز در زندگى نقش دارد. گاهى زحمات و خدمات بلاعوض و ایثارگرانه بدون هیچگونه چشمداشتى حتى گاهى با برخورد سرد از طرف مقابل، از انسان سرمىزند در اینجا براى حفظ نظام خانوادگى، مودت رنگ مىبازد؛ ولى رحمت جایگزین آن مىشود و در زندگی مشترک باید بهدنبال آرامش باشیم و نه آسایش، زیرا آرامش باعث انس و الفت میشود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1132598/-مودت-و-رحمت-از-آثار-قابل-توجه-ازدواج-است- . مودت و رحمت از آثار قابل توجه ازدواج است ]</ref> | 6. مودت و رحمت: از دیگر آثار ازدواج، مودت و رحمت است، آنچه در آغاز زندگى مشترک بین زن و شوهر، یگانگى برقرار مىکند و اثر آن در مقام عمل ظاهر مىشود، مودت است؛ ولى پس از گذشت زمان و رسیدن دوران ضعف و ناتوانى، رحمت جاى مودت را پر مىکند. رحمت و مودت به تعبیر قرآن، دو نشانه الهى و ضامن به پا ماندن بناى زندگى و تداوم وحدت است؛ البته رحمت در همان آغاز زندگى نیز در زندگى نقش دارد. گاهى زحمات و خدمات بلاعوض و ایثارگرانه بدون هیچگونه چشمداشتى حتى گاهى با برخورد سرد از طرف مقابل، از انسان سرمىزند در اینجا براى حفظ نظام خانوادگى، مودت رنگ مىبازد؛ ولى رحمت جایگزین آن مىشود و در زندگی مشترک باید بهدنبال آرامش باشیم و نه آسایش، زیرا آرامش باعث انس و الفت میشود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1132598/-مودت-و-رحمت-از-آثار-قابل-توجه-ازدواج-است- . مودت و رحمت از آثار قابل توجه ازدواج است ]</ref> | ||
= | =ملاکهای ازدواج صحیح= | ||
ازدواج پایدار باید براساس توجه به شرایط و روش صحیح در نظرگرفتن اهداف و فلسفه صحیح ازدواج، رشد و تکامل معنوی، سکون و آرامش، تولید و افزایش نسل، ارضای غریزه جنسی صورت گیرد. | ازدواج پایدار باید براساس توجه به شرایط و روش صحیح در نظرگرفتن اهداف و فلسفه صحیح ازدواج، رشد و تکامل معنوی، سکون و آرامش، تولید و افزایش نسل، ارضای غریزه جنسی صورت گیرد. | ||
خط ۹۳: | خط ۹۱: | ||
===هم کفو بودن=== | ===هم کفو بودن=== | ||
یکی از دستورات دین مبین اسلام این است که زن و مرد در آغازین قدمهای ازدواج به دنبال همسرانی باشند که همفکر و در سطح یکدیگر باشند یک زندگی وقتی به ثمر مینشیند که زوجین دغدغه یکدیگر را داشته باشند، این یک دستور ویژه از سوی قرآن کریم است. خداوند در قرآن به پیامبر(ص) دستور میدهد «وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ نَحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى»<ref>.و خانوادهات را به نماز فرمان بده و خود نیز بر آن شکیبایی ورز؛ از تو رزقی نمیطلبیم، ما به تو روزی | یکی از دستورات دین مبین اسلام این است که زن و مرد در آغازین قدمهای ازدواج به دنبال همسرانی باشند که همفکر و در سطح یکدیگر باشند یک زندگی وقتی به ثمر مینشیند که زوجین دغدغه یکدیگر را داشته باشند، این یک دستور ویژه از سوی قرآن کریم است. خداوند در قرآن به پیامبر(ص) دستور میدهد «وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ نَحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى»<ref>.و خانوادهات را به نماز فرمان بده و خود نیز بر آن شکیبایی ورز؛ از تو رزقی نمیطلبیم، ما به تو روزی میدهیم و عاقبت نیک برای پرهیزکاری است»(طه / ۱۳۲).</ref> این آیه قرآن نیز به مسئله هم کفو بودن پس از ازدواج اشاره دارد. اینکه قرآن میگوید پیامبر اگر تو به تنهایی پیامبر باشی کافی نیست باید خانوادهات را هم رشد دهی به این نکته اشاره دارد که ما در خانواده نباید به فکر رشد یک جانبه خودمان باشیم، چراکه هرچقدر همسر ما رشد کرده باشد مسیر را برای رشد ما هم فراهم خواهد کرد. بنابراین لازم است در مسائل فرهنگی، اجتماعی و... نسبت به خانواده خود حساس باشیم<ref>[https://hamedan.iqna.ir/fa/news/4004602/هم-کفو-بودن-در-ازدواج-از-دیدگاه-قرآن . هم کفو بودن در ازدواج از دیدگاه قرآن ]</ref>. | ||
===پاکدامنی طرفین=== | ===پاکدامنی طرفین=== | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۲۹: | ||
<references /> | <references /> | ||
</div> | </div> | ||
[[رده:حقوق و قرآن]] |