حقارت: تفاوت میان نسخه‌ها

حقارت؛ حس خودکم بینی و کوچک شمردن تواناییهای خود. حقارت، یکی از امراض روحی است که به دلایل مختلف از جمله ضعف جسمی، بی توجهی به خود، مقایسه نادرست با دیگران و ... شکل می‌گیرد. احساس حقارت گرچه گاهی سبب انگیزه تلاش است، اما آثار زیانباری نیز می تواند به همراه داشته باشد. افسردگی، ناامیدی، اضطراب، اختلال شخصیت، حس انتقام گیری، و خود کشی از جمله عوارض حاصل از حقارت است. شناخت خود و ارزشهای والای خود و پای بندی به شاخصه‌های دینی از جمله راهکارهای برون رفت از این مرض روانی است.

حقارت در لغت به معنای ذلت، خواری، زبونی، فرومایگی، کوچک شدن و خدشه‌دار کردن غرور است. حقارت می‌تواند موجب رنجش و خجالت شود یا ایجادگر حالتی از فروتنی یا فرومایگی و تسلیم شدن باشد. این احساس در فردی حس می‌شود که پایگاه اجتماعی‌اش یا با زور یا به میل خود کاهش یافته‌است.<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . دانشنامه آزاد فارسی ؛ ویکی پدیا ]</ref>

بر اساس آیات قرآن و تعالیم دین اسلام تحقیر و تمسخر هیچ انسانی جایز نیست.<ref>. يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لايَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لانِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ...؛ « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، نبايد قومى قوم ديگر را ريشخند كند، شايد آنها از اينها بهتر باشند، و نبايد زنانى زنانِ [ديگر] را [ريشخند كنند]، شايد آنها از اينها بهتر باشند،(حجرات / 11)</ref> در برخی از آیات انجام گناهان سبب ذلت و تاریک شدن چهرۀ گناهکاران است.<ref>. وَ الَّذينَ كَسَبُوا السَّيِّئاتِ جَزاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِها وَ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ... ؛ «و كسانى كه مرتكب بديها شده‏اند، [بدانند كه‏] جزاى [هر] بدى مانند آن است و خوارى آنان را فرو مى‏گيرد» (یونس/ 27)</ref> در برخی از آیات (زمر / 24 و 25) نیز تحقیر کردن را به عنوان عذاب روحی مجرمان در قیامت معرفی نموده است.<ref>[../حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "../حقارت-علیزاده.docx" . تحقیر؛ بدترین شکنجه روحی]</ref> در روایات نیز طمع ورزی عاملی برای حقارت معرفی شده است.<ref>[حقارت-علیزاده.docx . طمع‌ورزی؛ ریشه اصلی ذلت و عجز نفس ]</ref>  از سوی دیگر در برخی از روایات، احساس حقارت زمینه و عاملی است برای انجام گناه.<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . ضعف اراده و احساس حقارت، دليل توبه‌شكنی است ]</ref> از منظر اسلام رفع احساس حقارت از مددجو با عنایت به سیره معصومان (ع) نوعی عبادت است.<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . رفع احساس حقارت از مددجو عبادت است ]</ref>

احساس حقارت همانند سکه‎ای دورو است، یعنی در برخی از افراد آثار مثبت به همراه داشته و فرد را به تکاپو و تلاش در جهت جبران ضعف‎ها و حقارت خویش مجبور می‎کند<ref>[حقارت-علیزاده.docx . خودکم‌بینی؛ یکی‎از مرض‌های روح و روان ]</ref> اما غالبا آثار منفی آن در افراد بیشتر به چشم می‌خورد؛ فردی که از تحقیر شدید رنج می‌برد دچار اختلال افسردگی عمده حتی حالت‌های خودکشی یا اضطراب شدید، ناتوانی در رفتار طبیعی، آمادگی برای انتقام جویی شدید، احساس بی‌ارزشی، ناامیدی و درماندگی گردند.<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . ویکی پدیا ؛ خودکم‌بینی؛ یکی‎از مرض‌های روح و روان ]</ref> از جمله آثار دیگر آن می‌توان به رنجش و خجالت،<ref>[حقارت-علیزاده.docx . ویکی پدیا ]</ref> توبه شکنی،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . ضعف اراده و احساس حقارت، دليل توبه‌شكنی است ]</ref>دروغگویی،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . احساس حقارت و خودكم‌بينی يكی از ريشه‌های اصلی دروغگويی است ؛ حدیث‌نگاشت/ احساس حقارت؛ از ریشه‌های دروغگویی ؛ خودکم‌بینی و حقارت؛ از عوامل اصلی دروغ‌گویی ؛ ضعف در ايمان از عوامل دروغ‌گويی است ]</ref> بدبینی و سوءظن،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . بدبینی از دیدگاه قرآن/ عقده حقارت، مهم‌ترین عامل در بدبینی نسبت به دیگران است ]</ref> خشم و عصبانیت،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . تحقیر شدن؛ عامل اصلی بروز خشم در مردم/ راه‎های رسیدن به آرامش ]</ref> کاستن از اثرات موعظه،<ref>[حقارت-علیزاده.docx . تحقیر اثر موعظه را از بین می‌برد/ تاکید بر ایجاد درس فقه‌القرآن ]</ref> منت گذاشتن،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . منت گذاشتن خدا برای نعمات، با هدف رشد بشر است نه تحقیر او ]</ref> جنگ و خونریزی،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . تحقیر و تبعیض؛ بذر رویش جنگ‌ها ؛ علامه طباطبايی، تحقير و تبعيض را دو عامل ايجاد تفرقه در امت اسلامی می‌داند ]</ref> تقویت روحیه انتقام گیری<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . زوجین حق تحقیر یکدیگر را ندارند ]</ref>و  فروپاشی جامعه اسلامی،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . علامه طباطبايی، تحقير و تبعيض را دو عامل ايجاد تفرقه در امت اسلامی می‌داند  ]</ref> اشاره کرد.<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . نسبت به ديگران همان‌گونه رفتار كن كه می‌پسندی با تو رفتار كنند ]</ref>

عمل کردن مطابق شاخصه‌های دینی و اسلامی،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . شخص دروغ‌گو جایگاه نفسانی و وجود ارزشی مستقلی ندارد ]</ref> برخورداری از شخصیت قوی، حقیقت و عبودیت را ملاک و معیار انسانیت قرار دادن،<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . تجمل‌گرایی؛ یک نوع حقارت شخصیتی ]</ref> و تکریم و محبت به ایتام<ref>[حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی از ثمرات اکرام ایتام است/ جایگاه والای یتیم‌نوازی در آموزه‌های دین ]</ref> از جمله راهکارهای جلوگیری از حقارت است.